خشکی عضلات کمر : درمان اسپاسم ،گرفتگی و احساس خشکی در ستون فقرات

آیا تا به حال برای شما پیش آمده است که صبح به علت درد بیش از حد کمر نتوانید از جای خود بلند شوید؟ آیا حدود یک تا دو ساعت طول کشیده است که بدن شما گرم شود و عضلات و مفاصل بدن‌تان مجدداً شل شود تا بتوانید به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید؟ عوامل و بیماری‌های متعددی می‌تواند باعث بروز خشکی و سفتی عضلات و درد کمر شوند. ضرب دیدگی، بالا رفتن سن، حالت نامناسب بدن و تحلیل رفتن بدن می‌‌تواند باعث آسیب دیدن ستون فقرات شود و مشکلات متعددی را برای شما به وجود بیاورد. کمر درد و خشکی کمر در همه افراد به ویژه افراد میانسال بسیار شایع است در این حالت فعالیت‌های مختلفی که در دوران نوجوانی انجام شده است می‌تواند در بلند مدت باعث بروز درد کمر و کاهش دامنه حرکات آن شود. همیشه عمل جراحی کمر به عنوان تنها راه حل موجود برای درمان درد کمر در نظر گرفته نمی‌شود و در حقیقت انجام عمل جراحی فقط در درصد کمی از بیماران توصیه می‌شود. می‌توان در اکثر موارد به کمک روش‌های درمانی غیر جراحی از قبیل مصرف داروهای ضد التهاب، استفاده از کمپرس سرد و گرم، ماساژ درمانی و فیزیوتراپی به درمان درد کمر پرداخت. در مواردی که درمان‌های مراقبتی نمی‌توانند به تسکین درد بیمار کمک کنند پزشک انجام عمل جراحی را برای تسکین درد بیمار پیشنهاد خواهد داد اما باید بدانید که عمل جراحی به تسکین همه انواع کمردرد ها کمک نخواهد کرد.

علت خشکی و گرفتگی عضلات کمر

از علل خشکی و گرفتگی عضلات کمر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یکی از علل سفتی و خشکی کمر درد هم فعالیت روزمره در طول روز، اضافه وزن و چاقی، رژیم غذایی نامناسب، خواب ناکافی و نامناسب، و حضور در محیط سرد و مرطوب ارتباط دارد.
• ورزش کردن به صورت روزمره حتی پیاده روی و تکان دادن دست‌ها می‌تواند به افزایش گردش خون و دفع سموم از بدن کمک کند.
• چاقی و اضافه وزن فشار بسیار زیادی را به عضلات، مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌ها وارد می‌‌کند و باعث رگ به رگ شدن کمر خواهد شد.
• رژیم غذایی نامناسب که در آن مقدار بسیار زیادی کربوهیدرات ساده وجود دارد باعث ضعیف شدن عضلات، حالت نامناسب بدن و لتارژی خواهد شد.
• حالت مناسب بدن در هنگام خوابیدن باعث می‌‌شود که بدن تا چندین ساعت در حالت نامطلوبی قرار بگیرد و به این ترتیب خون رسانی به عضلات موضعی کاهش می‌یابد و ترشح اسید لاکتیک باعث سفتی آنها خواهد شد.
• کار کردن یا زندگی کردن در محیط سرد و مرطوب باعث می‌شود که عضلات سفت و خشک شوند زیرا سرما و رطوبت بر جریان خون در سراسر بدن تاثیر می‌گذارند.

آیا خشکی کمر می تواند سابقه ی ژنتیکی داشته باشد؟

بر اساس تحقیقات انجام شده، بیشتر بیمارانی که از خشکی و گرفتگی عضلات کمر رنج می‌برند، حاوی یک نشانگر ژنتیکی به نام HLA-B27 هستند. اگر یکی از والدین یا خواهران و برادران شخص سابقه ابتلا به این اختلال را داشته باشند و خود شخص نیز حامل ژن HLA-B27 باشد، احتمالاً در صورتی که کمتر از 40 سال داشته باشد، به احتمال 20% به خشکی و گرفتگی عضلات کمر مبتلا خواهد شد. احتمال بروز بیماری در سنین بالاتر از 40 سال به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. علاوه بر این، برخی از پژوهشگران تمرکز خود را بر روی کشف ارتباط بین باکتری‌های خاص و خشکی و گرفتگی عضلات کمر قرار داده‌اند.

علائم اسپاسم کمر :نشانه های خشکی و گرفتگی عضلات کمر

شایان ذکر است که بیمار تمام علائم گرفتگی کمر اشاره شده در زیر را تجربه نمی‌کند، بلکه بسته به شدت بیماری احتمالاً دچار چند مورد خواهد شد.

• درد و خشکی کمر، درد باسن، درد لگن و مفصل ران در صبح یا پس از یک دوره عدم فعالیت.
• تسکین درد و گرفتگی کمر و پشت بدن با حرکت و نرمش کردن.
• ابتلا به دردی که با ورزش تسکین می‌یابد، اما با استراحت کردن نه تنها آرام نمی‌شود بلکه گاهی تشدید نیز می‌شود.
• درد و گرفتگی کمر صبح‌‌ها و شب‌ها شدیدتر است و بیمار گاهی در فواصل زمانی منظم از شدت درد از خواب بیدار می‌شود.
• احساس درد در ناحیه اطراف باسن
• خشکی کمر و دشواری در خم کردن ستون فقرات
• احساس درد در لگن و مفصل ران و به سختی راه رفتن
• درد پاشنه و کف پا
• قوز درآوردن و خم شدن رو به جلو
• صاف شدن انحناء طبیعی ستون فقرات
• تب
• کاهش اشتها و از دست دادن وزن
• خستگی و کاهش انرژی
• درد، قرمزی و ورم چشم
• حساسیت به نور
• دشوار شدن تنفس عمیق به علت دردناک بودن انبساط قفسه سینه به دلیل گرفتگی عضلات کمر
• ازکارافتادن قلب
• انتزیت ـ التهاب دردناک محل اتصال استخوان به تاندون یا زردپی (رشته محکم بافتی پیوند دهنده عضلات به استخوان‌ها) یا رباط و لیگامان (نوار بافتی متصل کننده استخوان‌ها به یکدیگر) را انتزیت گویند.

تشخیص علل خشکی کمر

هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص قطعی گرفتگی و خشکی کمر وجود ندارد. اکثر پزشکان انتظار دارند که التهاب مفصل بین استخوان خاجی یا ساکروم (استخوان مثلثی شکل واقع در پایین‌ترین قسمت پشت بدن) و تهیگاهی یا ایلیوم (استخوان واقع در بخش بالایی مفصل ران) در تصاویر پرتو نگاری مشخص شود  و همچنین هر یک از نشانه‌های زیر در بیمار وجود داشته باشد:

• درد التهابی پشت بدن که به تدریج آغاز می‌شود، بیش از سه ماه ادامه دارد؛ ضمناً درد و خشکی کمرهنگام صبح شدیدتر است اما با حرکت کردن بهبود می‌یابد.
• کاهش قابلیت حرکت ستون فقرات به دلیل خشک شدن کمر
• دشواری در منبسط کردن قفسه سینه به دلیل درد ناشی از سفتی و خشکی عضلات کمر

آزمایش خون

پزشک دستور انجام آزمایش‌های مختلف خون را به منظور تأیید این بیماری خواهد داد. به عنوان مثال، اگر بیمار از گرفتگی و خشکی کمر در صبح رنج می‌برد، احتمالاً سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) و سطح پروتئین واکنشگر با ماده سی (CRP) بررسی خواهند شد. این دو آزمایش، شاخص‌های معمول برای تشخیص وجود التهاب در بدن هستند. همچنین، احتمال وجود کم‌خونی و یا وجود فاکتور روماتوئید (آنتی‌بادی شایع در موارد آرتریت روماتوئید) و سایر آنتی‌بادی‌های مرتبط با بیماری‌های مانند لوپوس و عارضه‌های مشابه نیز بررسی خواهند شد. در حالت‌های نادر، نتایج آزمایش ممکن است این آنتی‌بادی‌ها را نشان ندهد. اما در تقریباً 95% از بیماران مبتلا به گرفتگی عضلات کمر در صبح، نتیجه آزمایش نشانگر ژنتیکی HLA-B27 مثبت خواهد بود.

سایر روش‌های تشخیصی

سایر روش‌های تشخیصیبرای خشکی کمر موارد زیر می‌باشد:

• اسکن استخوان
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• نوار عصب و عضله

درمان خشکی کمر

روش‌های بسیاری برای تسکین علائم خشکی کمر وجود دارد. از این گذشته، روش‌های درمانی موجود فرایند جوش خوردن استخوان‌های ستون فقرات به یکدیگر و یک ‌پارچه شدن و خشکی کمر را به تعویق می‌اندازد یا از آن پیشگیری می‌کند.

دارو

داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs)، مانند ناپروکسین و ایندومتاسین (ایندوسین)، از جمله داروی کمر درد به شمار می‌روند که پزشکان معمولاً برای درمان این عارضه تجویز می‌کنند؛ و کاهش التهاب، درد و خشکی کمر در صبح را به ارمغان می‌آورند. هر چند مصرف‌شان بدون عوارض نیست و گاهی موجب خونریزی معده‌ای ـ روده‌ای می‌شوند، اما در درمان گرفتگیو خشکی کمر موثر می باشند.

کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها دارای اثر ضدالتهابی قوی هستند و می‌توان آن‌ها را به صورت خوراکی یا تزریقی استفاده کرد. در صورتی که مفصل خاصی از التهاب رنج ببرد، می‌توان کورتیکواستروئیدها را به صورت تزریق مستقیم در داخل مفصل مورد استفاده قرار داد. بعد از تزریق، بیمار باید به مفصل فشار نیاورد و به آن استراحت دهد تا مدت 48 ساعت. بهتر است تزریق کورتیکواستروئید را بیش از سه بار در سال انجام ندهید و بین هر دو تزریق داخل یک مفصل، حداقل سه ماه فاصله گذارید. این اقدام به دلیل عوارض جانبی متعددی که تزریق کورتیکواستروئید ممکن است به همراه داشته باشد. تزریق کورتیکواستروئید برای درمان گرفتگی کمر در صبح بسیار مؤثر است.

فیزیوتراپی در درمان خشکی کمر

فعال بودن علاوه بر این که حالت اندامی و دامنه‌ی حرکت ستون فقرات را بهبود می‌بخشد از خشکی و درد ستون فقرات نیز جلوگیری می‌کند. فیزیوتراپی نیز به اندازه حفظ میزان فعالیت در درمان سفتی، خشکی و گرفتگی کمر مؤثر است. دکتر فیزیوتراپی (متخصص بهداشت و درمان آموزش دیده در زمینه‌ی بهره‌گیری از روش‌های درمان فیزیکی) سودمندترین و تأثیرگذارترین نرمش‌ها را با توجه به شرایط خاص هر بیمار به وی آموزش می‌دهد و برنامه تمرینی متناسب را تدوین می‌کند. از جمله درمان های موثر در فیزیوتراپی برای رفع خشکی کمر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ماساژ مفاصل

درمان دستی رایج‌ترین روش است که متخصصین کایروپراکتیک از آن استفاده می‌کنند. معمولا آنها به ماساژ مفاصل ستون فقرات می‌‌پردازند اما می‌توانند به ماساژ سایر مفاصل بدن نیز بپردازند. معمولاً درمان دستی به بیمار کمک می‌‌کند که ستون فقرات و مفاصل او بتوانند دامنه حرکات طبیعی خود را به دست بیاورند و به این ترتیب از میزان درد کمر و اسپاسم عضلات آنها کاسته خواهد شد.

ماساژ دادن بافت نرم

ماساژ دادن بافت نرم یک روش رایج دیگر است و برای درمان اسپاسم عضلات کمر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمانی به کاهش تجمع مایعات، کاهش بافت اسکار و تسکین درد ناشی از اسپاسم عضلات کمک می‌کند.

روش‌های درمانی مرتبط

متخصص طب فیزیکی نیز از روش‌های درمانی مرتبط برای درمان اسپاسم عضلات کمر استفاده می‌‌کند. این روش‌های درمانی عبارتند از استفاده از کمپرس سرد و گرم، تحریک الکتریکی نقاط درگیر شده عضلات، یا التراسوند. این روش‌های درمانی می‌توانند کمک شایانی به افزایش گردش خون در عضلات نمایند و از میزان تورم عضلات و تشکیل بافت اسکار جلوگیری کنند. این روش‌های درمانی به کاهش درد کمک می‌کنند و یک روش سودمند برای جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر و تکرار آسیب دیدگی است. در نهایت هدف از انجام این روش‌ها کاهش میزان اسپاسم عضلات است.

آب درمانی

انجام حرکت‌های تمرینی در آب (معمولاً در استخر کم عمق پر شده با آب گرم یا حمام مخصوص آب درمانی)؛ رانش آب با حمایت از بیمار، حرکت را برای وی آسان‌تر می‌سازد و گرما به شل شدن عضله‌ها و درمان خشکی کمر کمک می‌کند.

برخی از بیماران شنا کردن یا انجام دیگر ورزش‌های آبی را جهت حفظ انعطاف‌پذیری ترجیح می‌دهند، که معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اگرچه انجام نرمش روزانه و حرکت‌های کششی نیز ضروری است.

عمل بسته و بلوک عصبی ستون فقرات

تزریق دارو به کمر یکی از موثرترین روش های درمان گرفتگی و خشکی کمر می باشد و از روش های عمل بسته و بلوک عصبی ستون فقرات نیز محسوب می شود . درمان های تکمیلی در اکثر موارد تلفیقی از ورزش‌های کمر درد، نرمش، فیزیوتراپی و دارو است. در ادامه توضیح مختصری از هر یک از روش های درمان گرفتگی عضلات کمر با جراحی بسته ذکر خواهد شد :

تزریق دارو در نقاط ماشه‌ای

نقاط ماشه‌ای به نقاط کانونی بروز اسپاسم و التهاب در عضلات سیستم اسکلتی گفته می‌شود. تزریق در نقاط ماشه‌ای به تزریقی گفته می‌شود که به طور مستقیم درون نقاط ماشه‌ای انجام می‌شود تا سطح درد و سفتی عضلات کنترل شود. پزشک می‌‌تواند برای تزریق از داروهای بیحس کننده مانند لیدوکائینیا بوپیواکائین، ترکیبی از داروهای بیحس کننده، کورتیکواستروئید (داروی کورتیزون) به صورت مجزا یا به صورت ترکیبی با لیدوکائین برای تسکین درد بیمار استفاده کند. گاهی اوقات یک سوزن در نقاط ماشه‌ای فرو برده می‌‌شود اما از هیچ دارویی برای تزریق استفاده نخواهد شد. این نوع تزریق می‌تواند برای بیمار بسیار سودمند باشد و از آن تحت عنوان تزریق خشک یاد می‌‌شود. در این شرایط نقاط ماشه‌ای غیر فعال می‌شود و درد تسکین می‌یابد.

تزریق اپیدورال

تزریق اپیدورال به تزریقی گفته می‌‌شود که می‌‌تواند به طور موقت به تسکین درد و سفتی ناحیه صدری ستون فقرات کمک کند. ناحیه صدری ستون فقرات به قسمت فوقانی تا میانی کمر گفته می‌شود. پزشک داروی مورد نظر را در اطراف طناب نخاعی تزریق می‌کند. به این قسمت فضای اپیدورال گفته می‌شود.

تزریق اوزون

اوزون درمانی یک روش تزریقی است که باعث تحریک و بازگشت جریان خون به بافت ها میشود و با مهیا کردن مواد لازم برای بافت های آسیب دیده باعث بازسازی و بهبودی آنها و درمان گرفتگی عضلات می شود . این تزریق ترکیبیاتی ازپروکائین برای کاهش درد ودوزهایی ازهورمون های استروئیدی برای جلوگیری از فعالیت بیش ازحد سیستم ایمنی بدن و رساندن مواد لازم برای بهبودی بافت ها است دراین روش ازمواد ضدالتهاب واکسیژن واوزون برای بازسازی وترمیم بافت ها استفاده میشود.

اوزون باعث تحریک جریان خون میشود وبا افزایش اکسیژن در سلولها باعث افزایش انرژی آنها میشود اوزون درپراکسید ترکیب میشود وباعث تحریک جریان خون میشود ودرنتیجه سلولها مواد مورد نیازخود را دریافت می کنند و بازسازی و ترمیم میشوند جریان خون وسلولها بهبود میابد وبافت ها شروع به بهبودی میکنند.

تزریق پی ار پی

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (prp) یک روش درمانی غیر جراحی است و در افرادی که از انواع آسیب دیدگی‌های شایع، درد و خشکی مفاصل، درد رباط یا تاندونیت رنج می‌‌برند انجام می‌شود. این روش درمانی به بازسازی سلول‌های بدن کمک می‌کند و با فعال کردن سلول‌های بنیادی بیمار و پلاکت‌ها در محل آسیب دیدگی باعث می‌شود که فرآیند طبیعی ترمیم سلول آغاز شود. این امر به بدن کمک می‌کند پس از جراحی به حالت طبیعی خود برگردد و دوران بهبود کوتاه شود و بیمار درد کمتری را احساس کند.

رژیم غذایی خشکی کمر

بدون تردید رژیم غذایی سالم برای همگان مفید است و ممکن است برای بیماران مبتلا به گرفتگی و خشکی کمر نیز سودمند باشد. هیچ رژیم خاصی برای این دسته از بیماران وجود ندارد، اما داشتن وزن مناسب بسیار حائز اهمیت است چون فشار روی مفصل‌ها را کاهش می‌دهد. اسید‌های چرب امگا ـ 3، موجود در ماهی‌های آب‌های سرد (نظیر ماهی تون و آزاد)، تخم کتان و گردو، می‌توانند روند پیشرفت بیماری گرفتگی کمر را آهسته کرده و شدت آن را کاهش دهند؛ البته صحت این امر همچنان در دست بررسی است.

جراحی برای رفع خشکی کمر

خوشبختانه انجام عمل جراحی برای اکثر بیماران مبتلا به این نوع خشکی و گرفتگی کمر صبحگاهی ضروری نیست. با این حال، در صورت آسیب دیدن شدید مفصل، جایگزینی و تعویض آن به منظور تسکین درد و افزایش حرکت مفصل صدمه دیده توصیه می‌شود؛ برای مثال، اگر مفصل‌های ران (هیپ) در اثر بیماری صدمه دیده باشند، امکان دارد عمل تعویض این مفصل انجام شود. انجام جراحی اصلاحی در موارد نادر و در صورت خمیدگی شدید و نابه‌هنجار ستون فقرات برای رفع گرفتگی عضلات کمر ضرورت می‌یابد.

گرفتگی عضلات کمر در صبح می تواند باعث ناراحتی بیمار شود و در صورت درمان نشدن بیماری پیشرفت می کند. بهتر است با مشاهده علائم بیماری مانند گرفتگی عضله کمر، ضعف کمر، خشکی و سفتی آن برای تشخیص به موقع به پزشک مراجعه کنید. یکی از علت های این بیماری عوامل ژنتیکی می باشد. اکثر بیماران با درمان های بدون جراحی موفق به کنترل بیماری می شوند و فقط تعادا کمی از بیماران به درمان جراحی نیاز پیدا می کنند.

انواع ورزش های مناسب برای خشکی کمر

متخصص درمان دستی می‌‌تواند در هر جلسه ویزیت برخی از تمرینات کششی و تمرینات تقویتی را به شما آموزش دهد. انجام دادن این تمرینات به صورت منظم و تکمیل فرآیند درمان اهمیت بسیار زیادی دارد و می‌‌تواند به تسریع فرآیند بهبود کمک کند. در بخش زیر به برخی از این تمرینات سودمند اشاره می‌‌کنیم:

چرخش پایین کمر

انجام دادن تمرین ورزشی چرخش پایین کمر یک حرکت کششی بسیار ساده است و شما می‌توانید به راحتی به انجام آن بپردازید. این تمرین به کشش عضلات بزرگ سرینی و عضلات پایین کمر کمک می‌کند. هنگام انجام این تمرین کششی کاملا دقت کنید که از بلند کردن هر دو شانه خود از زمین خودداری کنید سپس یکی از پاهای خود را در امتداد بدن به طرف مقابل بکشید.

کشش پایین کمر در حالت خوابیده

قسمت پایین کمر در حالت خوابیده یک تمرین کششی عالی برای ناحیه پایین کمر محسوب می‌شود. برای انجام این تمرین از هر دو دست خود برای کشیدن زانوها و نزدیک کردن آنها به قفسه سینه استفاده کنید. اگر قسمت پایین کمر شما از زمین فاصله گرفت اصلا نگران نشوید. سعی کنید زود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید سپس بدن خود را شل کرده و کمی استراحت کنید و مجددا به تکرار این حرکت بپردازید.

تمرین با توپ ورزشی

شما می‌توانید برای انجام این تمرین از یک توپ بزرگ استفاده کنید. این تمرین به کشش عضلات کمر کمک می‌کند و به زودی متوجه می‌‌شوید که این تمرین می‌تواند به طرز قابل توجهی به کاهش درد کمر شما کمک کند. تا زمانی که درد به شما اجازه می‌دهد روی توپ بخوابید و دست و پای خود را به سمت پایین هدایت کنید. پس از مدتی می‌توانید شاهد نتایج مثبت حاصل از انجام این تمرین ورزشی باشید.

سوالات متداول درباره خشکی کمر