علائم کمر درد خطرناک: چه زمانی درد کمر را جدی بگیریم؟

تاریخ: 27 آبان 1402

بسیاری از ما درد را در قسمت کمر، پایین کمر، گردن یا بین تیغه‌های شانه‌ها تجربه کرده‌ایم، این دردها تقریباً باعث نگرانی هر کسی می‌شود. شایع‌ترین دلیل کمر درد یا گردن درد معمولاً مربوط به فرسودگی‌ها و ساییدگی‌های ناشی از افزایش سن یا آسیب‌دیدگی‌های جزئی است بنابراین 90 درصد افراد با انجام اقدامات درمانی اولیه نظیر استراحت، مصرف داروهای ضدالتهابی و فیزیوتراپی بهبود می‌یابند ولی زمانی که درد مستمر یا غیرعادی باشد ممکن است باعث نگرانی در مورد دلیل ابتلا به آن باشد.

با این که بیماری‌های خطرناک و ناشناخته به ندرت باعث ابتلا به کمر درد می‌شوند اما اگر ابتلا به برخی اختلالات به موقع تشخیص داده نشود ممکن است تأثیر جدی بر زندگی ما داشته باشند. این نوع اختلالات غالباً علائم واضحی دارند که قابل تشخیص است. بررسی دقیق سوابق پزشک و معاینه بالینی، ارزیابی علائم و نشانه‌ها و مطالعات تشخیصی که به درستی انتخاب شده‌اند به پزشک در رد احتمال ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مهم کمک می‌کنند.

 درمان اختلالات ستون فقرات ممکن است پیچیده و چالش‌برانگیز باشد و علیرغم تلاش‌های زیاد باعث ابتلا به درد شود. علل خطرناکی که باعث ابتلا به کمر درد و گردن درد می‌شوند بسیار نادر هستند اما از آنجا که نیاز به اقدامات درمانی قطعی و مشخص دارند و تشخیص به موقع آنها نیز بسیار مهم است بنابراین شما باید در مورد آنها اطلاع داشته باشید.

خبر خوب این که، زمانی که مشخص شد همه چیز عادی و طبیعی است- همان طور که در بیشتر موارد این اتفاق می‌افتد – متخصصین کلینیک توان‌بخشی و فیزیوتراپی امید مطمئناً شما را دوباره معاینه می‌کنند تا هیچ بیماری و علت خطرناکی مغفول نمانده باشد و شما بتوانید همه حواس خود را بر برنامه‌های توان‌بخشی و بهبودی پس از کمر درد متمرکز کنید.

چه زمانی کمر درد خطرناک است؟

برخی از علائم هشداردهنده باید شناسایی شده و مورد توجه پزشک قرار گیرند:

 کمر درد مستمر و بی‌وقفه 

معمولاً درد بی‌وقفه باعث ترس بیمار و پزشک می‌شود زیرا ممکن است نشانه ابتلا به سرطان باشد. اگر سرطان به سمت ستون فقرات گسترش یافته باشد تقریباً همیشه باعث ابتلا به کمر درد می‌شود. بیماران مبتلا به سرطان باید از پزشک بخواهند که بلادرنگ و بدون فوت وقت آنها را تحت مطالعات تصویربرداری قرار دهد.

بیماران مبتلا به سرطان ستون فقرات معمولاً نوع دیگری از درد را نسبت به درد ناشی از آسیب‌دیدگی در گردن و کمر تجربه می‌کنند. کمر درد معمولی با فعالیت، تشدید و پس از استراحت تسکین می‌یابد و غالباً به دلیل آسیب‌دیدگی‌های فیزیکی یا به دلیل بلند کردن اجسام به روش اشتباه اتفاق می‌افتد. به نظر می‌رسد این کمر دردها ادامه دارند اما در واقع معمولاً پس از حدود 4 تا 6 هفته استراحت به مرور بهبود می‌یابند.

درد ناشی از تومورهای ستون فقرات به صورت مداوم و بدون تسکین با استراحت ادامه می‌یابد و به مرور زمان شدت می‌یابد. این درد ممکن است در شب تشدید شود و در صبح کمی کاهش یابد. همچنین، ممکن است درد در قسمت صدری کمر همراه با سوزشی شبیه به جای کمربند در اطراف میان تنه داشته باشد. همچنین، درد در قسمت پایین کمر همراه با علائمی از درد و ضعف در پاها، که شبیه به دردهای ناشی از فتق دیسک است، ممکن است رخ دهد.

باید به علائم هشداردهنده‌ای که ممکن است به نوع‌های مختلف سرطان اشاره کنند، توجه کنید. این علائم شامل احساس خستگی شدید، کاهش وزن بدون دلیل، خونریزی غیرعادی و وجود توده‌های سابق سرطانی در بدن است. همچنین، باید مراقب هرگونه خونریزی غیرعادی در هنگام سرفه، ادرار کردن یا دفع مدفوع باشید. زنان باید از وجود هرگونه ترشحی از نوک سینه یا وجود توده در سینه، خونریزی واژینال غیرعادی یا تغییر در عادات اجابت مزاج به پزشک خود اطلاع دهند.

از آنجا که شایع‌ترین دلیل ابتلا به سرطان ستون فقرات، متازتاز ناشی از ابتلا به سرطان ریه، سینه، پروستات، کلیه‌ها، کولون و تیروئید است باید این ارگان‌ها در زمانی که احتمال ابتلا به سرطان وجود داشته توسط پزشک مورد بررسی و معاینه قرار گیرند.

 تب، لرز و کاهش وزن 

بیمارانی که به عفونت‌های ستون فقرات مبتلا هستند، ممکن است درد موضعی در ناحیه مبتلا داشته باشند که با حمل وزن یا انجام فعالیت‌ها شدیدتر می‌شود. این درد ممکن است شدید باشد و فقط در هنگام استراحت و دراز کشیدن کمی تسکین یابد. علاوه بر این، معمولاً نشانه‌های دیگری مانند تب، لرز، سردرد و احساس بدنی ناراحتی وجود دارد. با این حال، حتی در صورت ابتلا به عفونت‌های شدید، ممکن است این علائم برای مدتی نادیده گرفته شوند. اگر متوجه شدید که همراه با درد کمر، وزن شما در حال کاهش است، احساس خستگی شدید دارید و تب، لرزش یا تعریق شبانه دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. درد شدید ممکن است به دلیل نشستن نادرست یا تغییر وضعیت نادرست ایجاد شده باشد. همچنین، اگر استخوان به دلیل عفونت ضعیف شده باشد، ممکن است مورب شده و باعث ایجاد شکل غیرطبیعی شود.

عفونت‌های ستون فقرات معمولاً از جای دیگری در بدن شروع می‌شوند و دلیل آن غالباً ابتلا به عفونت‌های مجاری ادرار، آبسه‌های دندانی، پنومانیا یا هر زخم مزمن دیگری است. اگر کمر درد شما حین درمان یکی از مشکلات مذکور تشدید شد باید به آن توجه ویژه داشته باشید.

علائم نورولوژیکی نیز باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند. بیمارانی که در ابتدا از درد کانونی ستون فقرات رنج می‌برند ولی درد آنها پیشروی کرده و به درد، ضعف و فلج رادیکولار تبدیل می‌شود ممکن است دچار عفونت همراه با آبسه ایپدورال در کانال نخاع باشند.

ناراحتی شکم که شبیه به کمر درد است

بعضی از بیماری‌ها می‌توانند ارگان‌های داخل شکم را درگیر کنند و علائمی شبیه به درد کمر ایجاد کنند. البته باید توجه داشت که برخی از این بیماری‌ها واقعاً خطرناک هستند و نباید آن‌ها را نادیده گرفت.

یکی از بیماری‌های خطرناک عروقی، آنوریسم آئورت شکمی است که علائم آن شبیه به درد کمر است. تشخیص این بیماری به موقع و زود هنگام معمولاً دشوار است، زیرا علائم اولیه آن ضعیف و غیرقابل تشخیص هستند. در زمان تشدید بیماری، درد عمیق‌تر می‌شود و به قسمت صدری یا سینه‌ای کمری گسترش می‌یابد. اگر پزشک به شما گفته است که شما مبتلا به آنوریسم هستید، در صورتی که با مصرف مسکن‌های معمولی تسکین نیابید، باید بلافاصله به مرکز اورژانس پزشکی مراجعه کنید.

کمر درد ممکن است با ابتلا به بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش تحریک شود. زخم‌ها به خصوص آنهایی که در دیواره خلفی اثنی عشر ایجاد شده‌اند ممکن است باعث ابتلا به درد بالای کمر شوند. زخمی که سوراخ شده باشد ممکن است باعث ایجاد درد و اسپاسم شدید شود و علائمی از ابتلا به بیماری عمومی و بیماری‌های حاد مربوط به معده را به همراه داشته باشد.

هر گونه بیماری کلیوی مکن است باعث ابتلا به کمر درد در قسمت بالای کمر و پهلوها شود. سنگ‌های کلیه نیز ممکن است باعث کمر درد شدید و ناتوان‌کننده شوند. این نوع درد معمولاً به صورت موجی می‌آید و به مدت چند دقیقه باعث اسپاسم و درد شدید در کمر می‌شود سپس برای مدتی کاهش یافته و دوباره با شدت بیشتری شروع می‌شود. این درد شبیه به درد قولنج بوده و معمولاً در صورت ابتلا به سنگ کلیه، سنگ صفرا و عفونت‌های کلیه احساس می‌شود.

کمر درد نشای از منابع داخل شکم مستقیماً حین انجام فعالیت تشدید نمی‌شوند و ممکن است ماهیتی ضربان دار داشته و با خوردن غذا، چرخه قاعدگی یا فشار و لمس شکم تشدید شوند. این درد شبیه دردهایی که منشأ آنها ستون فقرات است، نیست.

نکته مهم در تشخیص این اختلالات، معاینه صحیح شکم توسط پزشک است. برای این کار شما باید با پوشش بیمارستانی روی تخت معاینه رفته و به دقت مورد معاینه قرار گیرید. در عکس‌های گرفته شده با اشعه ایکس نیز در بسیاری از موارد می‌توان علت را تأیید یا رد کرد اما برای تشخیص دقیق‌تر باید از شکم به روش سی تی اسکن عکس‌برداری شود.

 کمر درد پس از زمین خوردن یا آسیب‌دیدگی: شکستگی 

شکستگی‌های مهره‌ای ناشی از ابتلا به پوکی استخوان شایع‌ترین نوع شکستگی در ستون فقرات است که توسط پزشکان عمومی تشخیص داده شده است. این شکستگی‌ها همیشه به دلیل وارد آمدن ضربات محکم ایجاد نمی‌شوند و در برخی موارد نیز علائم اولیه آنها بسیار کم است.

در صورت وجود هر گونه سابقه زمین خوردگی یا آسیب‌دیدگی‌های ناشی از بلند کردن اشتباه اجسام، تصادفات رانندگی یا وارد آمدن ضربات دیگر زمانی که با کمر درد فوری همراه باشد، احتمال آسیب‌دیدگی‌های استخوانی یا عضلانی وجود دارد. اگر شما به پوکی استخوان مبتلا هستید هر ضربه جزئی نظیر عطسه، زمین خوردن از روی صندلی یا لغزیدن در منزل ممکن است باعث شکستگی مهره‌های ستون فقرات شما شود. درد موضعی در ستون فقرت – بیشتر در ستون فقرات صدری – یک علامت مهم و هشداردهنده برای شکستگی‌های فشاری است که باید برای تشخیص قطعی از آن به وسیله اشعه ایکس عکس‌برداری شود.

معمولاً درد موضعی در محل مهره شکسته شده احساس می‌شود. حتی بیمارانی که استخوان انها سالم است اگر در معرض آسیب‌دیدگی‌های جدی قرار گیرند ممکن است دچار شکستگی‌های فشاری شوند. مثلاً اگر شما از پشت‌بام سقوط کنید و قسمت میانی کمر شما دچار درد شدید شود. احتمال این که شکستگی‌های فشاری در ستون فقرات شما ایجاد شده باشد وجود دارد و شما باید از ستون فقرات به وسیله اشعه ایکس عکس‌برداری کنید.

 ممکن است پزشک انجام مطالعات بیشتر را در نظر داشته باشد 

تشخیص و درمان بیشتر علل خطرناک کمر درد موضوع ارزیابی‌های دقیق پزشکی–معاینه صحیح، آزمایش‌های تشخیصی و مطالعات تصویربرداری درست- است

 مطالعات تشخیصی 

بسته به محتمل‌ترین نگرانی‌ها و دلایل، پزشک ممکن است دستور انجام برخی تست‌های آزمایشگاهی برای تشخیص کم‌خونی، التهاب و بررسی سطح پروتئین‌ها و نشانگرهای سیستم بدنی شما را بدهد. آزمایش ادرار نیز برای بررسی وجود خون، باکتری و سنگ کلیه در ادرار انجام می‌شود.

در موارد ابتلا به عفونت، برخی آزمایش‌ها به تشخیص عامل عفونی قبل از کشف منبع اصلی کمک کند. اگر شما به ناحیه جغرافیایی که برخی بیماری‌ها در آنجا شیوع دارد مسافرت کرده‌اید یا اگر در کنار افرادی که به این بیماری‌ها مبتلا هستند بوده‌اید باید آزمایش پوست TB نیز بدهید.

 تصویربرداری و اشعه ایکس 

برخی مشکلات ناشی از تخریب‌های شدید استخوانی را فقط می‌توان در عکس‌های گرفته شده به وسیله اشعه ایکس دید. اسکن استخوان برای تشخیص وجود شکستگی‌ها، عفونت‌ها یا تومورها در مراحل اولیه باید انجام شود. غالباً، به کمک تصاویر ام آر آی می‌توان کل ستون فقرات را ارزیابی کرده و بافت نرم داخل و خارج از ستون فقرات را نیز مشاهده کرد.

برای بیماران مبتلا به پوکی استخوان که اخیراً دچار شکستگی ستون فقرات شده‌اند، بهترین روش برای تشخیص دقیق و سریع شکستگی‌های جدید و تعیین میزان تخریب مهره‌ها، عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس است.