چگونه بفهمیم سیاتیک داریم؟ راه های تشخیص علائم درد سیاتیک

تاریخ: ۳۰ آبان ۱۴۰۲

سیاتیک درد مداومی را که در طول عصب سیاتیک احساس می‌شود، توصیف می‌کند. این عصب از قسمت تحتانی کمر، از پایین باسن و تا پای تحتانی کشیده شده است. سیاتیک طولانی‌ترین عصب بدن است. درد هنگامی ایجاد می‌شود که این عصب فشرده شود یا آسیب ببیند. این بیماری معمولاً ناشی از التهاب، بزرگ شدن استخوان‌ها به دلیل آرتروز یا دیسک جابجا شده (فتق) در ستون فقرات تحتانی می‌باشد. اکثر قریب به اتفاق موارد سیاتیک با مراقبت‌های ساده در خانه قابل کنترل است. در بیشتر افراد، اقدامات پیشگیرانه اساسی برای جلوگیری از بازگشت سیاتیک کافی است اگرچه ممکن است این درد مزمن یا مکرر باشد. برخی از افراد برای درد مداوم یا ضعف پا نیاز به عمل جراحی دارند.

چگونه بفهمیم سیاتیک داریم

نزدیک به 40 درصد مردم در طول زندگی خود سیاتیک را تجربه کرده‌اند. در اینجا نحوه اطلاع از علت درد کمر شما آمده است.

درد به زیر پای شما منتشر می‌شود

سیاتیک به دردی اشاره دارد که ناشی از آسیب، فشار یا التهاب عصب سیاتیک است. این عصب، طولانی‌ترین و گسترده‌ترین عصب در بدن است که از قسمت تحتانی کمر شروع شده و از طریق باسن، پشت ران، ساق و نهایتاً تا کف پا و انگشتان بزرگ حرکت می‌کند. اما اصطلاح سیاتیک به هر نوع دردی اطلاق می‌شود که از ناحیه تحتانی کمر یا باسن شروع شده و سپس به سمت ران، ساق یا کف پا گسترش یابد.

درد شبیه به احساس سوزش یا احساس الکتریکی است

اعصاب شباهت زیادی به مدارهای الکتریکی دارند و علائم درد سیاتیک مشابه احساسی است که در صورت لمس یک سیم الکتریکی به فرد دست می‌دهد. درد ناشی از علائم سیاتیک می‌تواند بسیار شدید باشد و باعث سختی در راه رفتن یا ایستادن برای فرد شود. در بعضی موارد، این درد به نوعی احساس کسل‌کننده است. نوع درد بستگی به میزان آسیب به عصب سیاتیک دارد.

درد در یک طرف است

به طور معمول سیاتیک فقط در یک پا رخ می‌دهد اما بسته به جایی که عصب آسیب دیده است، علائم سیاتیک ممکن است هر دو اندام را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال اگر منشا درد در ستون فقرات باشد، می‌تواند به هر دو پا منتقل شود. اگر آسیب دیدگی فقط در یک طرف ستون فقرات یا در باسن یا پا باشد، درد معمولاً فقط در یک طرف رخ خواهد داد.

وقتی عطسه یا سرفه می‌کنید یا می‌خندید درد بیشتر می‌شود

هر چیزی که باعث افزایش فشار بر روی عصب سیاتیک شود، حتی کمترین حرکت، می‌تواند درد را تشدید کند. نشستن به مدت طولانی و فشار در حین دفع مدفوع نیز معمولاً بر عصب فشار می‌آورد و درد را تشدید می‌کند.

شما تنگی کانال نخاعی دارید

سایش طبیعی و پارگی مهره‌ها علت اصلی تنگ شدن کانال ستون فقرات به نام تنگی کانال نخاعی است. این فشرده شدن که بیشتر در بزرگسالان بالای 50 سال دیده می‌شود، می‌تواند بر اعصاب سیاتیک فشار وارد کند. با تنگی کانال نخاع علائم معمولاً ایجاد می‌شوند و در هنگام ایستادن یا راه رفتن بدتر می‌شوند. در حقیقت، در بیشتر موارد علائم سیاتیک هنگام نشستن یا دراز کشیدن یا تکیه دادن به جلو کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود زیرا این موقعیت‌ها می‌تواند فضای بیشتری را در کانال نخاعی ایجاد کرده و فشار بر روی عصب سیاتیک را تسکین دهد.

کیف پول خود را در جیب پشتی خود می‌گذارید

سندرم پیریفورمیس در مواقعی رخ می‌دهد که یک جسم مانند کیف پول یا تلفن فشاری را بر عضله پیریفورمیس، که یک عضله باریک در عمق باسن است، اعمال می‌کند. این عضله با عصب سیاتیک ارتباط دارد و به مرور زمان، فشرده شدن عصب می‌تواند منجر به علائم سیاتیک شود.

پارگی دیسک دارید

با اینکه سیاتیک به طور معمول به عنوان یک بیماری شناخته می‌شود اما در حقیقت نشانه فشار یا آسیب وارد شده بر عصب سیاتیک است. شایع‌ترین علت آن که در 90 درصد موارد رخ می‌دهد، پارگی در یک یا چند دیسک است که لایه محافظ 26 استخوان ستون فقرات است. این دیسک‌ها با افزایش سن ضعیف‌تر شده و در معرض آسیب بیشتر قرار می‌گیرند. بعضی اوقات مرکز ژله مانند آن‌ها به لایه بیرونی فشار وارد می‌کند و به عصب سیاتیک فشار می‌آورد. حدوداً یک نفر از هر 50 نفر در زندگی خود دچار پارگی (فتق) دیسک خواهد شد.

چه زمانی علائم سیاتیک خطرناک می‌شود؟

اگر درد سیاتیک در طی چند روز بدتر شد یا اگر در فعالیت‌های روزانه شما اختلال قابل توجهی ایجاد کرد، با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت مشاهده ضعف شدید و ناگهانی در پا، بی‌حسی در کشاله ران یا روده یا مشکل در کنترل عملکرد مثانه یا روده فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشان‌دهنده فشرده شدن اعصاب منتهی به لگن باشد. اگر این بیماری به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث آسیب دائمی شود.

تشخیص

پزشک، علائم و سوابق پزشکی شما را بررسی خواهد کرد. او نیاز دارد بداند آیا شما با کمردردی روبرو هستید که به پاهای شما گسترش یافته است یا آیا عضلات پاهای شما ضعیف شده‌اند. همچنین، پزشک سؤالاتی را مطرح خواهد کرد تا ببیند آیا احتمال وجود یک بیماری جدی مانند شکستگی استخوان یا عفونت موجب علائم شما شده است یا خیر. او می‌خواهد بداند آیا شما تجربه‌های زیر را داشته‌اید یا خیر:

• هرگونه صدمه یا آسیب
• تب
• مشکلات مربوط به کنترل روده یا مثانه
• سابقه سرطان
• کاهش وزن اخیر

پزشک شما را معاینه می‌کند و توجه خاصی به ستون فقرات و پاهای شما خواهد کرد. برای جستجوی مشکلاتی در ستون فقرات و اعصاب مرتبط با آن ممکن است پزشک از شما بخواهد یک سری آزمایش انجام دهید که قدرت عضلات، رفلکس‌ها و انعطاف‌پذیری شما را بررسی کند.

این تشخیص در درجه اول به علائم شما بستگی دارد. معاینه جسمی برای جستجوی ضعف و از بین رفتن احساس در پا مهم است. معاین ممکن است توضیحی دیگر در مورد علائم را نشان دهد. با این وجود، معاینه بدنی طبیعی در افراد مبتلا به سیاتیک رایج است. با اینکه ممکن است آزمایش در بعضی موارد مهم باشد، اما تشخیص می‌تواند حتی در مواردی که نتایج تست طبیعی است، انجام شود.

پزشک ممکن است شما را برای اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری یا اسکن تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) بفرستد. این آزمایشات مشکلاتی را در مهره‌های نخاعی (ستون فقرات) که ممکن است باعث تحریک یا فشرده‌سازی عصب سیاتیک شما باشد، بررسی می‌کنند. این آزمایشات برای رد سایر علایم یا در نظر گرفتن گزینه‌های جراحی بسیار مفید است.

راه‌های درمان سیاتیک

سیاتیک معمولاً با مدت کوتاهی استراحت و محدود کردن فعالیت قابل درمان است. از استراحت طولانی مدت خودداری کنید که در واقع می‌تواند سیاتیک را بدتر کند. برای بهبود تحرک و تقویت پشت کمر، هرچه سریع‌تر تمرینات ملایم را شروع کنید. اگر پیشرفتی حاصل نشد، به پزشک خود اطلاع دهید. فیزیوتراپی می‌تواند به بهبودی شما کمک کند. سایر گزینه‌های غیر دارویی از جمله دستکاری کایروپراکتیک، طب سوزنی، ماساژ و یوگا می‌تواند مفید باشد.

کمپرس گرم یا سرد

برای کاهش التهاب در اطراف عصب، پزشک ممکن است توصیه کند که از کمپرس گرم و سرد استفاده کنید.

دارو

همچنین ممکن است برای درد و التهاب نیاز به مصرف استامینوفن (تایلنول) یا داروهای ضدالتهابی مانند ناپروکسن (Aleve، آناپروکس)، ایبوپروفن (Motrin ، Advil و …) داشته باشید. داروهایی که برای درمان درد مزمن عصبی استفاده می‌شود نیز می‌تواند مفید باشد. این داروها شامل آمیتریپتیلین (الاویل ، اندپ) یا گاباپنتین (نورنتین) هستند.

تزریق

در موارد شدید، تزریق کورتیکواستروئیدها (همچون داروی کورتیزون) به صورت بی‌حسی طولانی مدت می‌تواند به تسکین درد کمک کند. اما مطالعات اخیر نشان داده‌اند که تزریق کورتیکواستروئیدها برای درمان کمردرد و سیاتیک، در مقایسه با تزریقاتی که حاوی استروئید نیستند، تسکین درد کوتاه یا طولانی مدت بهتری ارائه نمی‌دهد. این تزریقات معمولاً در مراکز متخصص درمان درد انجام می‌شوند.

جراحی

ممکن است در صورت عدم تسکین درد با سایر روش‌های درمانی یا ادامه داشتن ضعف پا، جراحی لازم باشد. به خصوص اگر این علائم بدتر شوند. در صورت وجود فتق دیسک که باعث فشرده شدن ریشه عصب سیاتیک درگیر می‌شود، عمل جراحی موثر خواهد بود.

علائم سیاتیک چقدر طول می‌کشد؟

سیاتیک معمولاً بعد از یک دوره استراحت و محدود کردن فعالیت‌ها از بین می‌رود. بیشتر افراد مبتلا به سیاتیک در طی 6 هفته احساس بهتری خواهند داشت. دردی که از 6 تا 12 هفته بیشتر طول بکشد، باید سریعاً توسط پزشک بررسی شود. اگر علائم شدید یا طولانی مدت باشد، ممکن است نیاز باشد به پزشک متخصص در معالجه کمردرد مراجعه کنید.

پیشگیری

پس از تسکین درد سیاتیک، تمرین، کشش و اقدامات دیگری انجام می‌شود که ممکن است مانع بازگشت آن شود. برای تهیه یک برنامه شخصی ممکن است پزشک شما را به یک متخصص فیزیوتراپی ارجاع دهد. در اینجا چند مرحله وجود دارد که می‌توانید برای پیشگیری از درد سیاتیک خود انجام دهید:

• پاسچر درست را تمرین کنید. راست بایستید و گوش‌های خود را با شانه‌های خود تراز کنید. شانه‌های خود را با مفصل ران خود تراز کنید و باسنتان را به سمت داخل قرار دهید. زانوهای شما باید کمی خم باشد.
• کرانچ شکم را انجام دهید. این تمرینات باعث تقویت عضلات شکمی می‌شوند که به حمایت از کمر شما کمک می‌کنند. به پشت روی زمین دراز بکشید، دستان خود را پشت سر قرار دهید و زانوهایتان را خم کنید. کمر خود را به زمین فشار دهید. شانه‌های خود را در حدود 10 اینچ از کف بلند کنید و سپس آن‌ها را پایین بیاورید. اگر باعث درد بیشتر شود، زیاد بالا نروید. روزانه 10 تا 20 بار این حرکت را تکرار کنید.
• پیاده‌روی / شنا کردن. پیاده‌روی و شنا می‌تواند به تقویت کمر شما کمک کند.
• اشیاء را به درستی بلند کنید. همیشه از موقعیت چمباتمه‌ای برای بلند کردن اجسام استفاده کنید. در این حالت از باسن و پاهای خود برای بلند کردن اجسام سنگین استفاده می‌کنید نه از کمرتان. هرگز خم نشوید.
• از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی خودداری کنید. اگر در محل کار می‌نشینید، به طور منظم بایستید و قدم یزنید. اگر باید روی پاهای خود باشید، یک پا را روی یک بلوک کوچک قرار دهید. پاهای خود را در طول روز تغییر دهید.
• از وضعیت خواب مناسب استفاده کنید. با خوابیدن به پهلو یا پشت فشار وارد بر کمر خود را کاهش دهید. یک بالش را زیر زانوی خود بگذارید.
• حرکات کششی. در یک صندلی بنشینید و به سمت پایین خم شوید. هنگامی که احساس ناراحتی کردید متوقف شوید، به مدت 30 ثانیه در این حالت بمانید و سپس به حالت قبل برگردید. 6 تا 8 بار این حرکت را تکرار کنید.
• از پوشیدن کفش پاشنه بلند خودداری کنید. کفش‌های پاشنه دار که بیش از 1/2/2 اینچ دارند وزن شما را به سمت جلو می‌برند و بدن را از تراز وسط خارج می‌کنند.