فیزیوتراپی: فواید انواع متدهای فیزیوتراپی (حرکات اصلاحی،آب درمانی)

تاریخ: ۲۱ آبان ۱۴۰۲

فیزیوتراپی یک حوزه نسبتاً جدید در عرصه مراقبت‌های پزشکی نیست و چندین قرن است که از آن استفاده می‌شود. در حال حاضر شواهد و تحقیقات علمی متعددی مبنی بر اهمیت و تاثیر گذاری بالای آن در درمان برخی از انواع آسیب دیدگی‌ها ارائه شده است و ورزشکاران حرفه ای و تازه کار می‌توانند از مزایای حاصل از آن بهره مند شوند. امروزه بر اهمیت محبوبیت فیزیوتراپی به عنوان یک روش کمک کننده افزوده شده است. امروز تعداد زیادی از افراد به عنوان یک بخش از فرایند درمان خود به متخصص فیزیوتراپی مراجعه می‌‌کنند و فیزیوتراپی به بهبود آسیب دیدگی و عملکرد ورزشکاران کمک بسیار زیادی می‌کند که اینها فقط بخشی از کاربردهای آن محسوب می‌شوند. با توجه به این که متخصص فیزیوتراپی دارای مدرک دانشگاهی است که از لیسانس تا دکترا متغیر می‌باشد آنچه که به شما برای بهبود نحوه زندگی روزمره ارائه می‌دهد بسیار متفاوت خواهد بود.

تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که بلافاصله پس از بروز آسیب دیدگی به درمان می‌پردازند، دوره بهبود کوتاه‌تری را تجربه می‌کنند و احتمال دچار شدن به درد مزمن در آینده برای آن‌ها ۸ برابر کمتر است. با توجه به اینکه شرایط هر بیمار ممکن است متفاوت باشد و درد به شکل‌های متفاوتی در افراد مختلف حس می‌شود، فیزیوتراپی یک روش درمانی جهت‌گیری ندارد که برای همه افراد به طور یکسان موثر باشد. متخصصان فیزیوتراپی در طراحی برنامه درمانی به شرایط شما و سبک زندگیتان توجه می‌کنند تا برنامه‌ای را طراحی کنند که با شما هماهنگی داشته باشد، به اهداف و نیازهای شما پاسخ دهد و بهره‌وری درمانی قابل توجهی داشته باشد. انجام یک برنامه درمانی تخصصی به شما کمک می‌کند تا بهبود یابید و توانایی حرکتی، انعطاف‌پذیری و استقلال جسمانی خود را افزایش دهید.

بروز آسیب دیدگی باعث ناامیدی و دلسردی در افراد می‌شود زیرا علاوه بر احساس درد مزمن زندگی آنها نیز متوقف خواهد شد. متخصص فیزیوتراپی به انجام یک ارزیابی جامع می‌پردازد تا بتواند درد شما را درمان کند. به جای تمرکز کردن بر یک نقطه از بدن به همه نقاط بدن توجه دارد و به بدن به عنوان یک واحد کل می‌‌نگرد. متخصص فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند دوباره توانایی حرکتی عملکردی و اعتماد به نفس خود را به دست بیاورید و با کمک متخصص فیزیوتراپی بتوانید به انجام کارهای مورد علاقه و دلخواه خود بپردازید. متخصص فیزیوتراپی در طول درمان به موارد زیر جامه عمل می‌‌پوشاند:

• به کنترل درد شما می‌پردازد.
• به ارزیابی و تشخیص و درمان مشکلات حرکتی و علائم و نشانه‌های ناشی از آسیب دیدگی بالا رفتن سن و ناتوانی‌ها و بیماری‌ها می‌پردازد.
• به شما برای شناسایی عوامل ایجاد کننده درد کمک می‌‌کند.
• به طراحی یک برنامه درمانی فردی می‌‌پردازد تا شما بتوانید توانایی‌های حرکتی خود را افزایش دهید و میزان انعطاف پذیری و استقلال شما بیشتر شود.
• روش‌های کاهش درد و کنترل علائم و نشانه‌های درد مزمن را به شما یاد خواهد داد.
• به شما نحوه بهبود حال عمومی تان را یاد می‌دهد تا از بروز آسیب دیدگی مجدد جلوگیری شود.

چه افرادی به فیزیوتراپی نیاز دارند؟ 

فیزیوتراپی برای همه افراد در تمامی سنین کاربرد دارد و شما می‌توانید در همه مراحل زندگی خود از مزایای حاصل از آن بهره مند شوید. اگرچه فیزیوتراپی به مشکلات اسکلتی عضلانی ارتباط دارد اصلا لازم نیست که دچار آسیب دیدگی شوید تا بتوانید از مزایای حاصل از آن بهره مند شوید. فیزیوتراپی کاری فراتر از این انجام می‌دهد و می‌تواند به شما برای کنترل برخی بیماری‌ها از قبیل آسم و آماده شدن برای فعالیت‌های ورزشی یا حتی آماده شدن برای زایمان کمک کند. متخصص فیزیوتراپی به شما برای بهبود برخی از مشکلاتی که به شرح زیر می‌باشند کمک خواهد کرد:

• اختلالات نورولوژیکی از قبیل سکته مغزی، ام اس، پارکینسون، آسیب دیدگی طناب نخاعی، نقص سیستم شنوایی، آسیب دیدگی تروماتیک مغز
• اختلالات عصبی -عضلانی- اسکلتی از قبیل درد کمر، آرتروز، آسیب دیدگی در هنگام ورزش، پارگی عضله روتاتور کاف، اختلالات مفصل تمپومندیبولار و اختلالات مرتبط با کشیدگی بدن
• اختلالات مرتبط با بیماری‌های قلبی، بیماری مزمن انسداد ریوی، فیبروز کیسه ای، توانبخشی پس از سکته قلبی
• بهبود مشکلات تنفسی از قبیل آسم، فیبروز کیسه ای، بیماری مزمن انسداد ریوی
• اختلالات کودکان از قبیل تاخیر در رشد، فلج مغزی، دیستروفی عضلانی
• بهبود سلامت زنان و مشکلات عضلات کف لگن از قبیل بی اختیاری ادراری و لنف ادما
• مشکلات سیستم عصبی از قبیل سندروم تونل کارپال
• آسیب دیدگی ناشی از ورزش مانند تنیس البو و گلف البو

 ۱۰ روش که فیزیوتراپی به بهبود زندگی شما کمک می‌‌کند 

در بخش زیر به ۱۰ روش اشاره می‌‌کنیم که می‌‌تواند باعث بهبود سبک زندگی شما شود تا شما بتوانید به انجام فعالیت‌های معمولی و روزمره خود بپردازید:

 بهبود حال عمومی‌

یکی از جنبه‌های مهم کار متخصص فیزیوتراپی، تسریع فرایند بهبود است. بهبود عمومی یک روش درمانی است که برای درمان بیماری‌ها و آسیب‌ها استفاده می‌شود و بر روی جنبه‌های جسمی، روانی و اجتماعی تمرکز دارد تا بهبود عمومی فرد را تسهیل کند. متخصص فیزیوتراپی به تجویز دارو نمی‌پردازد، اما با ذهن و بدن شما کار می‌کند تا بهبود و سلامتی شما را ارتقا دهد. تعداد زیادی از افراد از مزایای فیزیوتراپی بهره‌مند شده و نتایج مطلوب را به دست آورده‌اند. حال سوال این است که متخصص فیزیوتراپی دقیقاً چه کارهایی انجام می‌دهد؟ متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به افرادی که تازه به درمان مراجعه کرده‌اند، در کاهش درد و بهبود مکانیک بدن آن‌ها برای تسریع فرآیند توانبخشی پس از آسیب‌دیدگی کمک کند. او می‌تواند از بروز سردرد جلوگیری کند یا شدت آن را کاهش دهد، بهبود گردش خون را تسهیل کند، فشار خون را کاهش دهد و سطح سلامت عمومی فرد را ارتقاء دهد. اما باید به یاد داشت که متخصص فیزیوتراپی برای کمک به فرآیند بهبود، تجویز دارو نمی‌کند.

 بهبود عملکرد ورزشکاران  

همه افرادی که به متخصص فیزیوتراپی مراجعه می‌‌کنند صرفاً به درمان نیاز ندارند و در واقع تعداد زیادی از ورزشکاران برای بهبود عملکرد خود به کمک متخصص فیزیوتراپی نیاز خواهند داشت. به طور کلی متخصص فیزیوتراپی فردی است که در زمینه مکانیک بدن و عضلات آن تخصص دارد می‌‌تواند به ورزشکاران برای عملکرد بهتر کمک کند. فیزیوتراپی از دستگاه‌های پیشرفته ابزارها و وسایل تخصصی برای پیدا کردن بهترین روش به منظور استفاده از عضلات بدن استفاده می‌کند. در برخی از مراکز فیزیوتراپی از بیوفیدبک استفاده می‌شود و برخی از آنها دارای تجهیزات تخصصی باشگاهی ویژه هستند. فیزیوتراپی یک روش موثر برای بهبود عملکرد و فعالیت جسمانی ورزشکاران محسوب می‌شود.

 کنترل بیماری

هنگامی ‌که بیماری در یک فرد تشخیص داده می‌‌شود معمولاً پس از ترک کردن مطب پزشک دچار ترس و وحشت می‌شود و سوالات بی جواب زیادی در ذهن او باقی می‌‌ماند که کسی جواب آنها را نمی‌‌داند با این حال در برخی بیماری‌های خاص متخصص فیزیوتراپی به فرد کمک می‌کند تا بتواند فرایند درمان را سپری کند. برای افرادی که دچار دیابت هستند یا به علت مشکل دیابت با اختلال گردش خون مناسب مواجه هستند فیزیوتراپی یک روش عالی محسوب می‌شود. به طور کلی متخصص فیزیوتراپی از تمرینات ورزشی به عنوان یک روش برای کنترل دیابت استفاده می‌‌کند و به بهبود گردش خون در برخی نقاط خاص بدن می‌پردازد. فیزیوتراپی علاوه بر دیابت یک انتخاب عالی برای افرادی است که برای درمان سرطان شیمی درمانی می‌شوند. شیمی درمانی باعث کاهش سطح انرژی در بزرگسالان می‌شود و از میزان توانایی بدن می‌‌کاهد و بیمار را دچار مشکل خواهد کرد به همین دلیل متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به کنترل ضعیف و لتارژی مرتبط با درمان سرطان کمک کند و در طول فرایند درمان یک منبع انگیزشی عالی خواهد بود. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به تسکین درد ناشی از برخی از انواع سرطان کمک کند. انواع مختلفی از بیماری‌ها وجود دارد که بیمار به طور منظم به متخصص فیزیوتراپی مراجعه می‌کند و از خدمات فیزیوتراپی برای بهبود کیفیت زندگی خود استفاده خواهد کرد.

 بهبود تعادل 

افراد مسن بیشتر از سایرین در معرض خطر مشکلات مرتبط با تعادل قرار می‌‌گیرند و از دست دادن تعادل در افراد مسن بسیار شایع است. در دوران پیری از میزان تراکم استخوان‌ها کاسته می‌شود عضلات قدرت خود را از دست می‌‌دهند و عدم تعادل باعث می‌‌شود فرد دچار زمین خوردن شود و ریسک شکستگی استخوان ناشی از پوکی شدن آن افزایش پیدا کند.

• زمین خوردن علت اصلی شکستگی استخوان لگن و درد لگن شکستگی استخوان و آسیب دیدگی سر است به همین دلیل یافتن یک روش مناسب برای حفظ تعادل و سلامت اهمیت بسیار زیادی دارد. متخصص فیزیوتراپی با طراحی یک برنامه به این افراد کمک می‌‌کند دچار زمین خوردگی نشوند. متخصص فیزیوتراپی برای این کار از بیمار در خصوص شرایط منزل سوال می‌پرسد و به شناسایی عواملی می‌پردازد که باعث می‌شوند دچار زمین خوردن شود به علاوه متخصص فیزیوتراپی و ارزیابی تعادل او می‌‌پردازد و از سیستم اعداد و نمره دهی به عنوان راهی برای ارزیابی شرایط بیمار استفاده خواهد کرد.
• پس از آنکه شما ارزیابی شدید متخصص فیزیوتراپی به آموزش برخی تمرینات ورزشی می‌‌پردازد و یک برنامه درمانی را برای بهبود و حفظ تعادل شما طراحی خواهد کرد. افراد مسن می‌توانند به خوبی از مزایای فیزیوتراپی بهره مند شوند اگر شما نیز نگران تعادل خود هستید می‌توانید به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید.

 درمان بی اختیاری ادرار 

مشکل بی اختیاری ادرار می‌تواند چالش‌برانگیز و آزاردهنده باشد. برخی افراد از اینکه با بی اختیاری ادرار مواجه شده و دیگران متوجه این مشکل شوند، نگران هستند و به همین دلیل از انجام فعالیت‌های بدنی خودداری می‌کنند، که این موضوع تأثیرات منفی بر سلامت آن‌ها دارد. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند در بهبود کنترل عضلات کف لگن کمک کند و مشکلات مرتبط با مثانه و روده را درمان کند. تمرینات خاصی برای تقویت عضلات کف لگن به عنوان اولین مرحله درمان بی اختیاری ادرار در نظر گرفته می‌شوند و توسط متخصص فیزیوتراپی طراحی می‌شوند. کنترل بی اختیاری ادرار می‌تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی فرد شود.

 کنترل آرتروز  

آرتروز یکی از بیماری‌های بسیار شایعی است که بر روی عضلات، مفاصل و بافت همبند تاثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث بروز اختلال در زندگی روزمره شود. معمولاً درمان آرتروز شامل کنترل علائم و نشانه‌های بیماری است اما یک روش رایج برای کنترل درد ناشی از آرتروز انجام جلسات فیزیوتراپی است. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به درمان آرتروز و تعداد زیادی از بیماری‌ها کمک کند که برای این امر از تمرینات ورزشی مخصوص استفاده خواهد شد تا نتیجه دلخواه به دست بیاید. فیزیوتراپی می‌تواند یک روش جامع برای کنترل درد باشد بدون آنکه شما به مصرف داروهای مسکن که دارای عوارض جانبی هستند نیاز داشته باشید.

 کنترل فشار خون بالا  

جالب است بدانید که فیزیوتراپی یک روش عالی برای کنترل فشار خون بالا است و می‌‌تواند آن را پایین بیاورد. متخصص فیزیوتراپی به عنوان بخشی از فرآیند درمان بیماران خود یاد می‌‌دهد که چگونه علائم و نشانه‌های استرس که باعث افزایش فشار خون می‌شوند را بشناسند و نحوه مقابله با آنها را یاد بگیرند. تمرینات ورزشی ریلکسیشن و تنفس عمیق می‌توانند برای اهداف بسیار موثر باشند متخصص فیزیوتراپی به شما برای یادگیری آنها کمک خواهد کرد. کاهش وزن و ورزش منظم یک روش بسیار مهم برای افزایش اعتماد به نفس و بهبود شرایط جسمانی شما است. گاهی اوقات ممکن است شروع فرآیند درمان دشوار باشد یا اصلاً ندانید که باید از کجا شروع کنید به ویژه اگر شما به ورزش کردن عادت نداشته باشید. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به تجویز یک برنامه ورزشی یا فعالیت جسمانی بپردازد که با شرایط شما همخوانی داشته باشد و پاسخگوی همه نیازهای شما باشد. شما می‌توانید با مراجعه به متخصص فیزیوتراپی نحوه کنترل فشار خون خود را یاد بگیرید.

 بهبود کیفیت زندگی 

گاهی اوقات به دلایل مختلف کیفیت زندگی آنطور که باید باشد نیست و معمولاً مشکلات مربوط به سلامت و توانایی حرکتی از شایع ‌ترین دلایل محسوب می‌شوند و شما نمی‌توانید به انجام فعالیت‌های ورزشی، فعالیت‌های تفریحی یا کارهای اجتماعی بپردازیز زیرا درد و مشکلات جسمانی مانع شما می‌شود. این مشکلات باعث می‌‌شود که سلامت ذهن شما نیز به خطر بیفتد. می‌توان با کمک متخصص فیزیوتراپی به رفع مشکل اضافه وزن یا سایر مشکلات مربوط به سلامت پرداخت تا کیفیت زندگی به طرز قابل توجهی بهبود پیدا کند. گاهی اوقات شما می‌دانید که شرایط خوبی ندارد اما نمی‌دانید که باید از کجا شروع کنید و به همین دلیل به کمک نیاز خواهید داشت که متخصص فیزیوتراپی بهترین فردی است که می‌‌تواند در این راستا به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند.

 جلوگیری از بروز آسیب دیدگی 

آسیب دیدگی یک بخش غیر قابل اجتناب در زندگی است و فعالیت ورزشی باعث می‌شود ریسک بروز این مشکل افزایش پیدا کند اما شما می‌توانید به منظور جلوگیری از بروز آسیب دیدگی به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید تا به شما کمک کند اما باید بدانید که همیشه امکان پیشگیری از بروز آسیب دیدگی وجود ندارد. متخصص فیزیوتراپی با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته می‌تواند به تشخیص مشکلات مرتبط با قدرت عضله، هماهنگی، تعادل و انعطاف پذیری بپردازد تا تصویر بهتری از شرایط شما به دست بیاورد. اگر قصد دارید که بروز آسیب دیدگی فیزیکی را به حداقل برسانید یا از بروز آن جلوگیری کنید می‌توانید با متخصص فیزیوتراپی مشورت نمایید.

 در فیزیوتراپی از چه روش‌های درمانی استفاده می‌شود؟  

متخصص فیزیوتراپی از یک روش چند وجهی برای درمان بیماران خود استفاده می‌‌کند و با جدیدترین روش‌های درمانی آشنایی دارد. فرایند بهبود می‌تواند شامل موارد زیر باشد اما فقط به این موارد محدود نیست:

 ورزش و حرکت 

متخصص فیزیوتراپی پس از ارزیابی شرایط شما و توانایی حرکتی و جسمانی برای داشتن فعالیت جسمانی به ارائه یک مجموعه تمرینات ورزشی می‌پردازد که شما می‌توانید در منزل به انجام آن‌ها بپردازید تا دامنه حرکات مفاصل شما بهبود پیدا کند، قدرت عضلات شما بیشتر شود و تعادل و هماهنگی شما افزایش یابد. این امر می‌تواند از بروز آسیب دیدگی جلوگیری کند و باعث تسریع فرایند بهبود شود و به کنترل اختلالات مزمن کمک نماید.

 درمان دستی  

آسیب دیدگی باعث می‌‌شود که حرکات مفصل محدود شود که در این حالت می‌توان از برخی روش‌های درمانی از قبیل درمان دستی برای رفع سفتی و گرفتگی عضلات، مفاصل و بافت‌ها استفاده کرد. حرکات منفعل جزء حرکات سودمند هستند که توسط یک فرد دیگر انجام می‌شود به عبارتی متخصص درمان دستی تحت کنترل بیمار به انجام این حرکات می‌‌پردازد و شروع به ورزش کردن با عضلات خواهد کرد که این روش، درمان دستی می‌‌گویند که مفاصل بیشتر از کنترل خود فرد به حرکت در می‌آیند. درمان دستی معمولاً در مقایسه با فیزیوتراپی در حوزه کایروپراکتیک کاربرد بیشتری دارد.

 آب درمانی 

معمولاً از آب درمانی برای بهبود بیماری‌های روماتولوژیکی، ارتوپدی و اختلالات نورولوژیکی استفاده می‌شود. هیدروتراپی شامل ورزش در قالب ۳۳ تا ۳۶ درجه استخر است که با مزایای خاصی همراه است. اولین مزیت آن این است که آب درمانی باعث شل شدن عضلات و تسکین درد مفاصل می‌شود و دوم آنکه قرار داشتن در آب از وزن بدن می‌کاهد و فشار کمتری به عضلات و مفاصل وارد می‌شود و شما می‌توانید راحت تر حرکت کنید. مقاومت آب در برابر حرکت باعث ارتقاء قدرت عضلات خواهد شد. در این روش شما می‌توانید به انجام آن دسته از تمریناتی بپردازید که امکان انجام آنها در خارج از آب وجود ندارد و به مفاصل فشار وارد می‌شود. این روش برای افرادی که دچار آرتروز هستند بسیار مفید می‌باشد.

 طب سوزنی  

برخی از متخصصان فیزیوتراپی از طب سوزنی استفاده می‌‌کنند که شامل وارد کردن تعدادی سوزن ریز به درون پوست است تا التهاب و درد آن کاهش پیدا کند. از دیرباز تاکنون از طب سوزنی به عنوان یک روش موثر برای درمان درد مزمن کمر و گردن، استئوآرتریت و سردردهای مزمن و درد شانه استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده که طب سوزنی می‌تواند عوارض جانبی حاصل از شیمی درمانی را از بین ببرد و باعث بهبود باروری و تسکین درد ناشی از قاعدگی شود.

 اولتراسوند تراپی  

اکثر ما هنگامی ‌که کلمه سونوگرافی را می‌شنویم به یاد بارداری و جنین می‌‌افتیم اما سونوگرافی علاوه بر اهداف تشخیصی و تهیه تصاویر از رحم در فیزیوتراپی نیز کاربرد دارد و دارای اهداف درمانی می‌باشد.

 تراکشن  

تراکشن یک روش دیگر برای کشش ستون فقرات است و فشار را از روی دیسک بین مهره‌ها که باعث بروز درد شده ‌اند بر می‌دارد و معمولاً در درمان بیماری دیسک کمر، سیاتیک، بیماری تحلیل برنده دیسک، گیر افتادگی اعصاب و سایر مشکلات و بیماری‌های کمر کاربرد دارد.

 سایر روش‌های درمانی  

سایر روش‌های درمانی که در فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر می‌باشند:

• تحریک عضلانی
• آزاد سازی میوفاسیال
• تکنیک گراستون
• روش مک کنزی
• لیزر درمانی
• استفاده از کمپرس سرد و گرم
• درمان عضلات کف لگن
• ارزیابی ارگونومیک
• استفاده از ارتوز