علت تیر کشیدن و درد لگن تا انتهای پاها

تاریخ: ۱ آذر ۱۴۰۲

درد سیاتیک به صورت درد تیر کشنده ای است که از کمر شروع می‌شود و رو به پایین و در باسن و پشت یک پا منتشر می‌شود. این درد غالباً از تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک در نتیجه بیرون زدگی و پارگی دیسک کمر، زائده استخوانی یا رگ به رگ شدن عضله ناشی می‌شود. بیمار خود در پیشگیری، درمان و بهبود درد عصب سیاتیک نقش کلیدی دارد؛ این بیماری معمولاً با استراحت، ورزش, فیزیوتراپی و درمان های فیزیکی و درمان های دستی بهبود می‌یابد. درد مزمن مقاوم در برابر این نوع درمان‌ها را می‌توان با انجام  عمل بسته و بلوک عصبی یا جراحی لیزری و از بین بردن علت اصلی درد رگ سیاتیک تسکین داد.

انواع

• درد خفیف: تیر کشیدن  و درد پا ناشی از عصب سیاتیک در طیفی از درد ملایم تا شدید متغیر است و می‌تواند ناگهانی و حاد یا مزمن باشد. درد سیاتیک شدید به یک ‌باره بروز می‌یابد و درد به صورت درد کمر تا پاها، درد ساق پا و یا تا انتهای پا می باشد که معمولاً ظرف چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابد. شدت درد ارتباط مستقیم با میزان آسیب بافت دارد. مفصل‌های ستون فقرات، دیسک، عصب یا عضله و رباط (لیگامان) هر یک می‌تواند منشأ درد سیاتیک باشد.
• درد مزمن: دردی است که بیش از سه ماه ادامه داشته باشد و تعیین منشأ آن دشوار باشد. گاهی اوقات این درد مزمن همراه همیشگی بیمار است یا با انجام فعالیت‌های خاص تشدید می‌شود. آسیب عصبی، بافت همبند، آرتروز یا تأثیرات روانی درد از عامل‌های مؤثر در استمرار یا تشدید این درد سیاتیک به شمار می‌روند. بیماران مبتلا به علائم مزمن معمولاً به متخصص معرفی می‌شوند.

علائم

درد سیاتیک معمولاً از منطقه کمر و باسن شروع می‌شود و به یکی از پاها تسری می‌یابد. سپس در پشت ران منتشر می‌شود، از زانو عبور می‌کند و گاهاً درد ساق پا و انتهای پا را نیز ایجاد می‌کند. درد از لگن تا پاها بیشتر از پشت بدن به شدت افزایش می‌یابد. این درد می‌تواند در مجموعه‌ای از درجه‌ها، از درد خفیف و ملایم تا درد سوزشی یا تیرکشنده، متغیر باشد. علاوه بر این، بیمار ممکن است در پا و انتهای پا احساس بی حسی، کرختی یا گزگز کردن (احساس سوزش، خمولی و مورمور شدن) داشته باشد. در حالت عادی، این درد سیاتیک معمولاً موجب نگرانی نمی‌شود، مگر اینکه بیمار احساس ضعف رفتن در پا یا افتادگی پا را تجربه کند. شدیدترین درد تیرکشنده زمانی رخ می‌دهد که بیمار در حال نشستن است، زیرا در این حالت وزن بر روی دیسک‌ها تحمیل می‌شود. فعالیت‌هایی مانند خم شدن یا چرخش می‌توانند درد را تشدید کنند، در حالی که دراز کشیدن معمولاً به تسکین درد کمک می‌کند. بیمار معمولاً در هنگام دویدن یا پیاده‌روی احساس بهتری دارد نسبت به نشستن یا ایستادن طولانی مدت. در صورت تجربه درد در باسن، ضعف شدید پا، کرختی در ناحیه تناسلی یا از دست دادن کنترل روده یا مثانه، باید به سرعت با مراکز پزشکی اورژانس تماس بگیرید، زیرا این ممکن است نشانه‌های عارضه‌ای مانند سندرم کودا اکوینا (سندرم دم اسب یا انتهای نخاع) باشد. علاوه بر این، علائم دیگر درد لگن عبارتند از:

• درد کمر تا پا
• درد لگن تا زانو
• لگن درد تا پا

علت

بیماری های تحریک کننده یا فشار آورنده به عصب سیاتیک موجب درد سیاتیک می‌شوند که شماری از آنها عبارت‌اند از:

• سندرم پیریفورمیس: سفت شدن یا گرفتگی عضله پیریفورمیس (گلابی شکل) به عصب سیاتیک فشار می‌آورد و باعث درد تیر کشنده تا پاها، ساق پاها و یا تا انتهای پا می شود.
• ضربه دیدن یا تروما: آسیب‌های ورزشی یا سقوط می‌تواند منجر به شکستگی ستون فقرات یا پارگی عضله و آسیب دیدن اعصاب شود.
• پارگی دیسک: مرکز ژلاتین مانند دیسک ستون فقرات گاهی برجسته می‌شود یا از ناحیه سست و ضعیف دیواره‌ی دیسک بیرون می‌زند و به اعصاب فشار می‌آورد و باعث تیر کشیدن و درد کمر تا پا می شود.
• تنگ شدن کانال نخاع: تنگ شدن مجراهای استخوانی ستون فقرات به نخاع و اعصاب فشار می‌آورد.
• پوکی استخوان: دیسک‌ها در نتیجه روند طبیعی پیر شدن خشک و کوچک می‌شوند. پارگی‌های کوچک دیواره‌ی دیسک گاهی دردناک هستند. گاهی اوقات زائده‌های استخوانی تشکیل می‌شود. مفصل‌های فاست بزرگ و رباط‌ها (لیگامان‌ها) ضخیم می‌شود.
• اسپوندیلوسیس (لغزش مهره): مهره در اثر ضعف یا شکستگی فشاری مفصل‌های فاست امکان آن را می‌یابد تا بلغزد، از جایگاه خود خارج شود و عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهد و باعث تیر کشیدن کمر تا پا ها، تا ساق پا و یا تا انتهای پا می شود.
• مشکل مفصل ران یا ساکروایلیاک: این مشکل نیز به درد ران پا و پا دامن می‌زند؛ این گونه درد ارجاعی بسیار رایج است اما سیاتیک نیست.

تشخیص

متخصص طب فیزیکی با استفاده از معاینه فیزیکی دقیق و بررسی سابقه پزشکی، سعی می‌کند نوع و علت مشکل ستون فقرات را که باعث تیرکشیدن و درد کمر تا پاها می‌شود، تشخیص دهد و برنامه درمانی مناسب را طراحی کند. یکی از روش‌های پیشرفته برای تشخیص علت اصلی درد سیاتیک، استفاده از تست نوار عصب و عضله است.

تست نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی، برای ارزیابی سلامت یک عضله یا عصب مربوطه استفاده می‌شود. در این تست، یک الکترود سوزنی وارد عضله می‌شود و فعالیت الکتریکی عضله از طریق آن ثبت می‌شود. نوع موج و صدای تولید شده بر روی صفحه نمایشگر و بهره‌برداری از آن‌ها می‌تواند در تشخیص مورد استفاده قرار گیرد. بعد از قرار گرفتن الکترود، از بیمار خواسته می‌شود که ابتدا عضله را به مقدار کم و سپس با درجات بیشتری تنش دهد. هدف از انجام این تست، بررسی کارکرد عصب و عضله مربوطه است. تست نوار عصب و عضله می‌تواند به عنوان یک ابزار کمکی در تشخیص فشار روی ریشه‌های عصبی که از میان مهره‌ها عبور می‌کنند و تحت فشار قرار می‌گیرند به دلیل آسیب دیدگی دیسک، مفید باشد.

درمان‌

رویکرد پزشکی مدیریت درد سیاتیک درمان علائم مانند گزگز، بی حسی، خواب رفتن، مور مور و سوزن سوزن شدن را هدف قرار می‌دهد و مصرف مسکن‌ها، شل کننده‌های عضلات یا داروهای ضدالتهابی را به موازات درمان های فیزیکی و درمان های دستی و استفاده از کمر بند و بریس طبی ، شامل می‌شود.

روش درمان دستی به درمان سیاتیک به یافتن منشأ تحریک عصب و برطرف کردن فشار دامن زننده به تیر کشیدن معطوف می‌شودو بدن پیرو اصلاح منشأ مشکل به طور طبیعی و بدون مداخله عصبی بهبود می‌یابد. درد تیر کشنده سیاتیک نیز مانند دیگر عارضه‌های نشأت گرفته از ستون فقرات، غالباً واکنش چشمگیری به بازگرداندن عملکرد ستون فقرات به حالت طبیعی از طریق درمان با دست نشان می‌دهد. متخصص طب فیزیکی بر مبنای منشأ مشخص درد سیاتیک هر بیمار روش متفاوتی را برمی‌گزیند. وی در ابتدا سابقه پزشکی بیمار را کاملاً بررسی می‌کند تا نخستین زمان بروز مشکل و منشأهای احتمالی را تعیین کند؛ سپس معاینه فیزیکی و درمان دستی جامعی را انجام می‌دهد و در این بین از پرتونگاری (اشعه ایکس) بهره می‌گیرد و در نهایت پس از ارزیابی نتایج آزمایش‌ها و معاینات و تبادل نظر با بیمار، توصیه‌های درمانی مناسب را ارائه می‌دهد.نوع درمان درد لگن به شدت تیر کشیدن نیز بستگی دارد. روش‌های جا انداختن کمر برای بازگرداندن مهره عامل کمر درد به جایگاه اصلی خود با کاستن از فشار روی عصب برای اکثر بیماران مفید است.

استفاده از دستگاه کشش، فیزیوتراپی یا تزریق مستقیم درون ریشه‌های عصب نیز می‌تواند به منظور کنترل درد تیر کشنده در پاها و تا انتها پا مفید باشد.

در موارد شدید درد کمر تا پا نیز می توان با انجام عمل بسته و بلوک عصبی دیسک کمر یا جراحی لیزری درد را کاملا درمان کرد .

تلفیقی از درمان های دستی برای ستون فقرات مهره‌ها و فیزیوتراپی یکی از موفقیت‌آمیزترین راهکارهای درمانی درد تیر کشنده سیاتیک و تیر کشیدن کمر به شمار می‌رود.

مشاهده ویدئو آموزشی درمان کمر درد

بهبود و پیشگیری

مثبت‌اندیشی، فعالیت منظم و بازگشت سریع به محل کار همگی تأثیر شایان توجهی بر فرایند بهبود دارند. اگر در بدو امر انجام وظایف معمول شغلی دشوار باشد، می‌توان با تعدیل وظایف و به عهده گرفتن کارهای سبک‌تر برای مدتی کوتاه روند بازگشت به زندگی عادی و بهبود را تسهیل نمود. پیشگیری مانع بروز مجدد تیر کشیدن کمر و پا می‌شود:

• بلند کردن اشیاء به شیوه صحیح؛ پرهیز از نشستن طولانی مدت
• حالت اندامی مناسب هنگام نشستن، ایستادن، حرکت کردن و خوابیدن
• پیگیری برنامه منظم ورزشی شامل نرمش‌های کششی و تقویتی
• رعایت نکات مربوط به مهندسی کار (ارگونومیک بودن محیط کار)
• رژیم غذایی مناسب و سرشار از مواد مغذی، نگه داشتن وزن و توده بدون چربی بدن در حد مناسب
• مدیریت استرس و تمدد اعصاب
• مصرف نکردن دخانیات

تیر کشیدن کمرتا پاها از علائم درد سیاتیک می تواند باشد که خود این درد نشانه ای از یک بیماری دیگر می باشد. این درد به صورت دردی تیر کشنده از کمر تا ساق پا یا تا انتهای پا و یا بصورت درد استخوان لگن تا زانو و پا می باشد. یکی از علائم هضدار دهنده در این مورد ضعف رفتن و بی حسی پا می باشد. در صورتی تداوم داشتن این درد و علائم مانند مور مور، گزگز و سوزن سوزن شدن پاها به پزشک مراجعه کنید، اغلب این موارد با درمان های بدون جراحی بهبود می یابند و تنها موارد خیلی کمی نیاز به جراحی پیدا می کنند.