درمان درد دنبالچه با فیزیوتراپی و ورزش

به درد استخوان دنبالچه در اصطلاح کوکسیدینی گفته می شود. دنبالچه یک ساختار استخوانی است که در انتهای ستون فقرات قرار دارد. گاهی اوقات رباط ها و تاندون های اطراف این ناحیه ممکن است آسیب دیده و دردناک شوند. این مشکل می تواند در حالت های مختلف (از ناراحتی تا درد شدید) در بین افراد مشاهده شود و شرایط آن در بین افراد مختلف و نیز در زمان های مختلف برای یک فرد یکسان متفاوت است. نام انتخاب شده برای تشریح این وضعیت الگوی علائم درد دنبالچه را توضیح می دهد (دردی که با نشستن شروع شده یا تشدید می شود)، بنابراین می توان گفت که علت درد استخوان دنبالچه در واقع مجموعه ای از شرایط را در بر می گیرد که مشاهده آن می تواند دلایل مختلف داشته و نیاز به روش های درمانی گوناگون داشته باشد.

دلایل درد دنبالچه متعدد است و شامل ناپایداری دنبالچه، تشکیل زائده استخوانی، عدم قرارگیری صحیح، اسپاسم عضلانی، کیست پیلونیدال، کیست تارلو، نوروپاتی، سرطان، درد ارجاعی، درد نوروپاتیک، درمان های قبلی، یا درد ساختگی ذهنی است.

درد استخوان دنبالچه ممکن است پس از زمین خوردن، پس از زایمان در زنان، کشیدگی مکرر یا عمل جراحی ایجاد شود. در بعضی موارد این مشکل علل ناشناخته دارد. درد دنبالچه می تواند به خودی خود یا با استفاده از روش های درمانی خاص از بین برود، یا برای سال ها زندگی فرد بیمار را تحت تاثیر خود قرار داده یا تشدید گردد. این مشکل در بین زنان پنج برابر مردان مشاهده می شود، شاید به این خاطر که حالت لگن در خانم ها به صورتی است که بیشتر ناحیه دنبالچه تحت فشار بوده و از شرایط خارجی تاثیر می پذیرد. به نظر می رسد در اکثر موارد علل درد دنبالچه، ایجاد این مشکل ناپایداری در آن است و این شرایط باعث التهاب مزمن دنبالچه و ایجاد درد در این ناحیه از بدن می گردد.

در اکثر موارد، درمان درد دنبالچه در صورت تشخیص صحیح علت مشکل و انتخاب روش درمانی مناسب قابل درمان است. به هر حال، پیدا کردن پزشکی که بتواند تشخیص صحیح را در این رابطه انجام داده و روش های مناسب برای درمان درد دنبالچه را به شما توصیه کند، اغلب دشوار است و به همین خاطر بسیاری از افراد برای سال ها از دنبالچه درد  رنج می برند.

علت ها و دلایل درد دنبالچه

آسیب دیدگی دنبالچه می تواند در نتیجه ضربه مستقیم به این ناحیه از بدن ایجاد شود. بعضی از دلایل آسیب دیدگی در این حالت به شرح زیر هستند:

•    زمین خوردن بر روی دنبالچه در حالت نشسته که معمولاً بر روی یک سطح سخت اتفاق می افتد، بیشترین علت ایجاد آسیب دیدگی دنبالچه است.
•    وارد شدن ضربه مستقیم به دنبالچه، همچون ضربه های وارد شده در زمان انجام فعالیت های ورزشی که باعث آسیب دیدگی این ناحیه از بدن می شود.
•    استخوان دنبالچه می تواند در هنگام به دنیا آوردن کودک، آسیب دیده یا دچار شکستگی و بروز درد دنبالچه شود.
•    وارد شدن فشار یا سایش مکرر نسبت به استخوان دنبالچه (برای مثال در زمان انجام فعالیت هایی مثل دوچرخه سواری یا قایق رانی) می تواند باعث ایجاد آسیب دیدگی برای این ناحیه شود.
•    گاهی اوقات، دلیل آسیب دیدگی استخوان دنبالچه مشخص نیست.
•    دلایل نادر آسیب دیدگی دنبالچه شامل تشکیل زائده های استخوانی، تحت فشار قرار گرفتن ریشه های عصب یا وارد شدن آسیب به سایر اجزای ستون فقرات، ایجاد عفونت موضعی، و تشکیل تومور است.

علائم و نشانه های دنبالچه

علائم آسیب دیدگی  و درد دنبالچه در بین افراد متفاوت است و شامل موارد زیر می باشد:

•    در در زمان نشستن یا پس از نشستن که سطح درد در این حالت بستگی به طول مدت نشستن دارد. این مسئله رایج ترین مشکلی است که در نتیجه آسیب دیدگی دنبالچه ایجاد می شود. در این حالت افزایش درد و حساسیت ایجاد شده در نتیجه نشستن در یک مدت طولانی ممکن است برای چند روز ادامه داشته باشد.
•    درد شدید در زمان حرکت از حالت نشسته به حالت ایستاده. برای اجتناب از این درد، سعی کنید کمی به جلو خم شده و فشار وارد شده به کمر خود را کاهش دهید.
•    درد در نتیجه نشستن روی سطح نرم که هنگام نشستن روی سطح سخت احساس نمی شود.
•    درد عمیق در اطراف ناحیه دنبالچه.
•    حساسیت به فشار انگشتان در محل سر یا لبه های استخوان دنبالچه.
•    درد به صورت تیر کشیدن در ناحیه کمر که به سمت پاها ادامه پیدا می کند.
•    درد در زمان حرکت روده و گاهی اوقات قبل از آن.
•    درد در زمان آمیزش جنسی که امکان مشاهده آن در مردان و زنان وجود دارد.
در صورتی که درد به خاطر وارد شدن ضربه ایجاد شده باشد، ممکن است سایر اعضای بدن نیز در نتیجه این شرایط آسیب دیده باشند. اگر این شرایط باعث وارد شدن آسیب به استخوان خاجی، لگن یا پاها شده باشد، احتمالاً تشخیص علت اصلی ایجاد درد مشکل است. در این حالت از تزریق به ناحیه دنبالچه برای تشخیص علت اصلی علائم ناراحتی مشاهده شده می توان استفاده کرد.

تشخیص

یکی از اهداف اولیه بررسی علت ایجاد درد دنبالچه، تشخیص ابتلای احتمالی فرد به بیماری هایی مثل سرطان است که می تواند باعث ناراحتی وی شده باشد. با وجود نادر بودن این شرایط، لازم است بطور دقیق این وضعیت بررسی شود. به این منظور می توان از عکس برداری رادیولوژی، اسکن CAT، اسکن MRI و کولونوسکوپی استفاده کرد.

هنگام تصمیم گیری درباره روش درمان درد دنبالچه ، مهم است که درد ناحیه دنبالچه بطور دقیق از درد ناحیه کمر یا سایر مواردی که ممکن است ارتباطی به دنبالچه نداشته باشند، مجزا گردد. در این حالت، همواره احتمال دارد سایر مشکلات باعث ایجاد ناراحتی برای فرد در زمان نشستن شده باشد، اما بر طرف کردن این مشکلات به روش های درمانی دیگر غیر از روش های مورد استفاده برای درمان درد دنبالچه نیاز دارد.

در اکثر موارد آزمایش های عادی نمی توانند علت درد دنبالچه را مشخص کنند. به این منظور برای تشخیص علت درد باید از سایر آزمایش ها استفاده کرد. به این ترتیب برای تشخیص علت درد از تزریق به ناحیه دنبالچه بیمار استفاده می شود.

درمان دنبالچه با فیزیوتراپی و ورزش

•    هنگامی که توسط یک پزشک یا متخصص ارتوپدی درد دنبالچه تشخیص داده شده باشید.
•    وجود درد در دنبالچه یا در ناحیه بین باسن که با گذشت یک هفته تسکین پیدا نکند.
•    مواجه شدن با درد شدید یا ناتوان کننده در ناحیه دنبالچه به دنبال نشستن برای یک مدت طولانی.
•    درد شدید به دنبال سفر با قطار، اتوبوس، یا سفر هوایی که در طول یک هفته تسکین پیدا نکند.
•    درد شدید در ناحیه دنبالچه در هنگام حرکت روده و هنگام آمیزش جنسی.

متخصصان فیزیوتراپی در این مرکز می توانند علائم بیماری شما را با انجام حرکت های کششی و دستکاری مفاصل اطراف دنبالچه کاهش دهند. انجام این فعالیت ها می تواند به کاهش درد و ناراحتی بیمار، به خصوص در مواقعی که دنبالچه از ناحیه مناسب آن خارج شده، کمک فراوان نماید.

سایر تکنیک های درمانی مورد استفاده در کلینیک بازتوان برای درد دنبالچه به شرح زیر هستند:

•    الکترو تراپی و استفاده از امواج مافوق صوت در محل دنبالچه
•    درمان دستی برای دنبالچه
•    ماساژ متقاطع عضله یا حرکت دادن بافت نرم
•    حرکت درمانی
•    ماساژ درمانی برای تسریع فرآیند درمان
•    توصیه های مربوط به نحوه قرار گرفتن بدن و تمرین های حرکتی برای اصلاح آن
•    تمرین های حرکتی تقویتی که بر روی عضلات پایه ستون فقرات انجام می شود
•    گرما درمانی برای افزایش انعطاف پذیری و کاهش درد
•    استفاده از طب سوزنی برای کاهش درد

برای درمان درد دنبالچه روش های دیگری ازجمله دارودرمانی،اولتراسوند و … نیز وجود دارد.

حرکات ورزشی

تمرین های حرکتی تقویتی

1- جمع کردن باسن

به پشت دراز کشیده و عضلات باسن خود را جمع کنید. این وضعیت را برای 30 ثانیه حفظ کرده و سپس ریلکس کنید.

 2-حرکت پل زدن

به پشت در حالتی دراز بکشید که زانوهای شما خم شوند. عضلات پشت و شکم خود را سفت کرده و بخش پایین کمر و باسن خود را از زمین بلند کنید. این وضعیت را برای پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به موقعیت اولیه باز گردید. این حرکت را با صاف کردن یک زانو و خم کردن زانوی دیگر انجام دهید.
 
 3- حرکت لگن بر روی سطح

4-به پشت خود دراز کشیده، به آرامی و به تدریج عضلات کف لگن خود را مشابه حالتی که جلوی ادرار خود را می گیرید، سفت نمایید. به صورت عادی تنفس کرده و این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ کنید.

به پهلو دراز کشیده و زانوهای خود را خم کنید و پاشنه ها را بر روی یکدیگر قرار دهید ناحیه کمر و باسن خود را صاف کنید. قوزک های پا را در کنار یکدیگر نگه داشته و یک زانو را از روی زانوی دیگر بلند کنید. بلند کردن زانوی خود را تا زمانی ادامه دهید که احساس راحتی داشته باشید. زمانی که احساس کردید احتمال برگشت شما به پشت وجود دارد، زانوی خود را به آرامی پایین بیاورید. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ کنید.

5- حرکت زانو زدن به شکل چهار دست و پادر حالت زانو زده بر روی چهار دست و پا قرار گرفته و شانه خود را بی حرکت نگه دارید. کمر خود را به سمت پایین حرکت داده و سپس به آرامی زاویه آن را به سمت بالا حرکت دهید. این حرکت را به آرامی تکرار کنید. در این حالت فقط قسمت کمر باید حرکت داده شود. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ کنید.

6) به پشت دراز کشیده و زانوهای خود را خم کنید بخش استخوانی جلوی لگن خود را پیدا کرده، این ناحیه را یک اینچ به داخل فرو برده و عضلات زیر آن را با انگشت لمس نمایید. هم اکنون به آرامی عضلات پایین شکم خود را جمع کنید. به صورت عادی نفس کشیده و این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ نمایید.

تمرین های کششی

1- حرکت کششی زردپی بر روی صندلی : یک پای خود را صاف کرده و به سمت جلو در محل مفصل لگن خم شوید و بالا تنه خود را به سمت انگشتان بکشید. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ نمایید.

2) به پشت دراز کشیده و از پشت ران، پای خود را با دست بگیرید. به آرامی پای خود را صاف کنید. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ کنید.

3)برای انجام دادن این ورزش در حالت ایستاده به سمت جلو خم شده، یک پای خود را صاف کرده و بالا تنه خود را به سمت انگشتان پا بکشید.

در این حالت لازم است انگشتان پا به سمت بالا باشد. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ نمایید.