تاریخ: ۱۹ آبان ۱۴۰۲
تزریق استروئید یک روش برای ارسال داروهای مسکن به درون نقاط مختلف بدن به کمک سرنگ تزریق می‌باشد. پزشک با توجه به شرایط بیمار از تصمیم می‌گیرد که داروی مورد نظر رو به درون مفاصل، عضلات، ستون فقرات یا خون تزریق کند. تزریق استروئید باعث میشود که درد به طور موقت تسکین پیدا کند اما گاهی اوقات مزایای حاصل از تزریق دارو مدت بیشتری باقی می‌‌ماند.
در چه مواردی تزریق استروئید اپیدورال ضرورت پیدا میکند؟
بیماری التهابی مفصل از قبیل استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و التهاب تاندون، التهاب بورس و نقرس میتواند باعث بروز درد و تورم در مفاصل، تاندون‌ها و بورس در نواحی مختلف بدن از قبیل شانه، آرنج، مچ دست، مفصل ساکروایلیاک، لگن، زانو، مچ پا و پا شود. پزشک معمولاً برای درمان این اختلالات از روش‌های کم تهاجمی از قبیل تزریق استروئید با هدایت تصویری استفاده میکند تا بتواند ضمن مشخص کردن منبع درد به تسکین آن نیز بپردازد. تزریق دارو با هدایت تصویری به پزشک کمک میکند بتواند محل دقیق قرارگیری سوزن و بافت‌های اطراف ناحیه مورد نظر را مشاهده کند و با دقت کامل سوزن را درون ناحیه مورد نظر مفصل قرار دهد. با توجه به علت درد مفصل ممکن است شما به مدت چند روز، چند ماه و یا به صورت دائمی دچار درد باشید.
متخصصین مرکز جامع توانبخشی امید بعد از تجویز روش های ساده مانند استراحت، بریس، ورزش و فیزیوتراپی ممکن است براساس شرایط بیمار تزریق استروئید را تجویز کنند. تزریق استروئید که تحت هدایت دستگاه سونوگرافی انجام میشود از دقت زیادی برخوردار است تا از بروز عوارض احتمالی پیشگیری شود. تعداد جلسات مورد نیاز برای تزریق استروئید براساس میزان درد بیمار و میزان بهبود او تعیین میشود.
چگونه باید برای تزریق آماده شویم؟
پس از ارزیابی شما، پزشک داروهایی را که باید در روز قبل یا روز تزریق مصرف کنید، تجویز خواهد کرد. قبل از تزریق دارو، باید به مدت چند ساعت از مصرف مایعات و مواد غذایی خودداری کنید.
فرایند تزریق چگونه انجام میشود؟
پس از اینکه شما به مطب پزشک مراجعه می‌کنید از شما میخواهد که روی میز مخصوص دراز بکشید سپس پوست روی عضله نزدیک مفصل را به کمک داروی بی حسی، بی حس خواهد کرد. سپس به کمک سونوگرافی، سی تی اسکن یا فلوروسکوپی پزشک به ارسال سوزن به درون مفصل می‌پردازد. پس از آن که پزشک سوزن را در ناحیه مورد نظر قرار داد از ماده حاجب استفاده میکند تا اطمینان حاصل کند سوزن در ناحیه مناسبی قرار گرفته است. در هنگام تزریق ماده حاجب ممکن است به طور موقت فشار خفیفی را احساس کنید. سپس پزشک به همراه داروی بی حسی به تزریق داروی استروئیدی خواهد پرداخت تا زمان بی حس کردن این ناحیه به تسکین درد کمک کند و به تدریج از میزان التهاب و درد شما کاسته شود. معمولا به مدت ۱۵ دقیقه پس از تزریق پزشک شما را تحت نظر می‌گیرد.
پس از تزریق چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
با توجه به مکان بروز درد در مفصل، ممکن است در ساعات اولیه پس از تزریق دچار درد شوید. این امر البته برای همه افراد صدق نمی‌کند. همچنین، ممکن است بعد از تزریق برای مدت کوتاهی به بی حسی خفیف یا ضعف اندام دچار شوید که در مدت چند ساعت بهبود می‌یابد. برخی از بیماران ممکن است التهاب در ناحیه تزریق استروئید تجربه کنند، اما نگران نباشید، زیرا این عارضه جانبی بعد از چند روز رفع خواهد شد. در صورتی که در ساعات اولیه پس از تزریق به علت استروئید درد و ناراحتی در ناحیه مفصل دارید، میتوانید از کمپرس یخ یا سرد در آن ناحیه استفاده کنید. یک روز پس از تزریق استروئید، میتوانید به فعالیت‌های روزمره خود بپردازید و به تدریج فعالیت بدنی خود را افزایش دهید. ممکن است تا حدود ۱۰ تا ۱۴ روز طول بکشد تا استروئید تأثیرات نهایی خود را نشان دهد و بخش قابل توجهی از درد شما بهبود یابد.
سوالات متداول
پزشک از چه داروهایی استفاده میکند؟
رایج ترین داروهایی که پزشک از آنها استفاده میکند عبارتند از هیدروکورتیزون، تریامسینولون، و متیل پردنیزولون. پزشک علاوه بر این داروها از داروی بی‌حسی موضعی که تحت عنوان لیدوکایین شناخته میشود نیز استفاده خواهد کرد.
از استروئید برای درمان چه نوع آرتریتی استفاده میشود؟
پزشک از تزریق استروئید برای تسکین درد و تورم ناشی از تعداد زیادی از اختلالات آرتریتی از قبیل آرتریت التهابی و استئوآرتریت استفاده میکند. تزریق استروئید درون مفصل یا اطراف آن موثرترین روش به منظور کاهش موضعی درد و تورم می‌باشد.
دوز مجاز استروئید چقدر است و چه موقع تزریق میشود؟
در صورتی که اولین استروئید تزریق شده و نتایج خوبی را به وجود آورده باشد پزشک برای تزریق دوم تصمیم گیری خواهد کرد. برخی از پزشکان عقیده دارند که تزریق استروئید به مقدار زیاد میتواند باعث ضعیف شدن رباط و تاندون و همچنین آسیب دیدگی غضروف شود. به عنوان یک قانون کلی باید به خاطر داشته باشید که تعداد دفعات مجاز تزریق استروئید سه یا چهار بار در طول سال می‌باشد.
چقدر طول میکشد تا استروئید شروع به اثر گذاری نماید؟
در اکثر موارد حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول میکشد تا استروئید تزریق شده به طور کامل شروع به اثر گذاری نماید. در صورتی که پزشک از داروی بی حسی موضعی نیز استفاده کرده باشد شما به سرعت شاهد بهبود خواهید بود. افزایش موقت درد و ناراحتی در ناحیه مفصل و پس از تزریق استروئید طبیعی است که طی مدت ۲۴ ساعت برطرف میشود. در صورت امکان پزشک از بیمار خود میخواهد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از تزریق در منزل استراحت کند زیرا تحقیقات نشان داده این امر به افزایش میزان اثر گذاری استروئید کمک میکند. طول عمر و میزان ماندگاری استروئید متغیر است و برخی از بیماران تا چند ماه هیچ گونه دردی ندارند حال آنکه برخی دیگر فقط به مدت چند روز شاهد بهبود خود خواهند بود.
در چه مواردی تزریق استروئید مجاز نیست و باید با پزشک صحبت کرد؟
در اکثر موارد تزریق استروئید بسیار ایمن است و هیچ گونه خطری برای اکثر بیماران ایجاد نمی‌کند. هریک از افرادی که دارای یک واکنش آلرژیک خاص هستند باید به پزشک خود اطلاع دهند زیرا ممکن است نتوانند متقاضی مناسبی برای تزریق استروئید باشند. همچنین افرادی که دچار عفونت مفصل یا بافت‌های اطراف آن هستند نباید تحت درمان با استروئید قرار بگیرند. در صورتی که محل تزریق بسیار دردناک، قرمز یا متورم شده است باید با پزشک خود تماس بگیرید زیرا به وجود آمدن این علائم میتواند نشان دهنده عفونت باشد که یکی از عوارض جانبی نادر تزریق استروئید محسوب میشود.
عوارض جانبی تزریق استروئید چیست؟
تزریق استروئید به ندرت میتواند باعث آسیب دیدگی درون مفصل یا تاندون شود. پزشک قبل از تزریق استروئید همه عوارض جانبی آن را برای شما توضیح خواهد داد. برخی از بیماران پس از تزریق دچار شعله ور شدگی بیماری خود می‌شوند که معمولاً مشکل شدیدی تلقی نمی‌شود و طبیعی می‌باشد. تزریق استروئید در برخی موارد میتواند باعث افزایش سطح قند خون به ویژه در افراد دیابتی شود. اگر شما دیابت دارید باید تا چند روز پس از تزریق استروئید به طور منظم قند خون خود را بررسی کنید و در صورت مشاهده هر گونه تغییرات غیر عادی به پزشک تان اطلاع دهید. در برخی موارد نادر ممکن است پس از تزریق استروئید رنگ پوست ناحیه مورد نظر تغییر کند. یکی از عوارض نادر تزریق استروئید از بین رفتن رنگدانه‌های پوستی و سفید شدن آن هست و بیشتر در افرادی که رنگ پوست آنها تیره است دیده میشود. یکی دیگر از عوارض نادر از بین رفتن چربی زیر سطح پوست است که باعث میشود پوست به رنگ ارغوانی دیده شود.
برای کاهش عوارض جانبی استروئید چه میتوان کرد؟
در صورت امکان به مدت یک تا دو روز پس از تزریق استروئید در منزل استراحت کنید و در صورتی که دچار درد و ناراحتی در مفاصل خود هستید میتوانید از کمپرس یخ یا داروهای مسکن از قبیل استامینوفن یا داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب استفاده نمایید. قبل از مصرف هر گونه داروی باید با پزشک خود مشورت کنید.
آیا پس از تزریق استروئید باید بیمار تحت نظر قرار داشته باشد؟
در برخی موارد پس از تزریق استروئید پزشک درخواست انجام آزمایش خون را می‌دهد و در صورتی که شما دچار دیابت هستید پزشک از شما میخواهد که تا چند روز پس از تزریق به طور منظم قند خون خود را بررسی کنید. پزشک به طور منظم شما را ارزیابی خواهد کرد تا اطمینان حاصل کند تزریق استروئید توانسته به مقدار کافی باعث کاهش درد شود و شما دچار هیچ گونه عوارضی جانبی نشده اید.
آیا انجام دادن تمرینات ورزشی ضروری است؟
پاسخ این سوال مثبت است و شما باید با انجام دادن تمرینات ورزشی که توسط متخصص فیزیوتراپی تجویز شده است بپردازید. متخصص فیزیوتراپی از شما میخواهد که برنامه درمانی خود را ادامه دهید تا به تدریج درد مفصل شما بهبود پیدا کند.
ماندگاری نتایج حاصل از تزریق استروئید چقدر است؟
ماندگاری نتایج حاصل از تزریق به چند فاکتور بستگی دارد. در برخی موارد ماندگاری نتایج به دست آمده طولانی تر است و در برخی از بیماران حدود دو ماه طول میکشد حال آنکه برخی دیگر از بیماران هیچ گونه تغییری را در بهبود در خود احساس نخواهند کرد. این مسئله به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد به عنوان مثال اگر بیمار دچار اختلال تنیس البو است و به انجام بازی تنیس می‌‌پردازند ادامه دادن بازی تنیس باعث میشود که مشکل او بدتر شود و نتایج چندانی از تزریق استروئید به دست نمی‌آید. با این حال در صورتی که بیمار به ایجاد تغییراتی در زندگی خود، فعالیت ورزشی و موارد مشابه پردازد به طور منظم با متخصص فیزیوتراپی خود همکاری کند و تمرینات ورزشی اش را انجام دهد ماندگاری استروئید افزایش خواهد یافت.
آیا میتوان فوراً پس از تزریق استروئید به محل کار برگشت؟
در صورتی که پس از تزریق استروئید شما هیچ گونه مشکلی ندارید و درد شما شدید نیست میتوانید به محل کار خود برگردید با این حال در صورتی که شغل شما با برداشتن اشیا سنگین همراه است بهتر است تا چند روز پس از تزریق میزان فعالیت جسمانی خود را کاهش دهید.
آیا میتوان پس از تزریق استروئید رانندگی کرد؟
پاسخ این سوال مثبت است و تا زمانی که شما دچار درد بسیار زیادی نباشید میتوانید رانندگی کنید. با این حال بهتر است پس از تزریق استروئید مدت کوتاهی استراحت کنید و سپس به رانندگی کردن بپردازید.
آیا استروئید بر بارداری تاثیر می‌گذارد؟
تزریق یک مرحله استروئید نمی‌تواند بر باروری شما یا بارداری تاثیر بگذارد با این حال اگر باردار هستید حتماً در این رابطه با پزشک خود مشورت نمایید و چنانچه هر گونه شکی دارید مجبور به تزریق استروئید نمی‌باشید.
آیا تزریق استروئید بر شیردهی تاثیر می‌گذارد؟
در صورت تزریق استروئید در دوران شیردهی مقدار کمی از آن وارد شیر میشود. اگرچه احتمال آسیب رساندن به کودک پایین است بهتر از قبل از تزریق استروئید با پزشک خود مشورت کنید. در صورتی که هر گونه تردیدی در ارتباط با تزریق استروئید دارید از انجام آن خودداری کنید.
آیا میتوان در هنگام تزریق استروئید از داروهای دیگری نیز استفاده کرد؟
پاسخ این سوال مثبت است اما در صورتی شما از هرگونه دارویی به ویژه داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنید باید با پزشک خود مشورت نمایید زیرا احتمال آنکه علت افزایش ریسک خونریزی درون مفصل، پزشک به قطع مصرف این دارو بپردازد وجود دارد. در صورتی که شما از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنید باید قبل از تزریق استروئید به پزشک خود اطلاع دهید.
افراد دیابتی باید چه کار کنند؟
باید به مدت ۴۸ ساعت پس از تزریق استروئید به طور منظم سطح قند خون خود را بررسی کنید زیرا ممکن است به تزریق انسولین بیشتر نیاز داشته باشید.
هزینه تزریق استروئید چقدر است؟
هزینه تزریق استروئید شامل مشاوره با پزشک، داروهای مورد نیاز، تزریق دارو و زمان لازم برای تزریق است که حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول میکشد. پزشک در جلسه مشاوره درباره هزینه تزریق استروئید با شما صحبت خواهد کرد.
