اسکولیوز انحنای جانبی ستون فقرات است که معمولا در اوایل نوجوانی اتفاق‌می‌افتد. حدود ۸۰ درصد اسکولیوزها ایدیوپاتیک هستند. به عبارتی دیگر علت بروز آنها نامعلوم است. از هر ۱۰۰ نفر حدود ۱ تا ۲ نفر دچار اسکولیوز می‌شوند. همچنین از هر ۱۰۰۰ نفر آنها حدود ۲ الی ۳ نفر آنها به علت وخیم‌تر شدن اسکولیوز نیاز به درمان دارند.
اسکولیوز معمولا در بین اعضای خانواده ارثی است و در سنین یکسان بر روی پسران و دختران تاثیر می‌گذارد. البته احتمال بروز انحنای پیشرونده در دختران بیشتر از پسران است و نیاز به درمان دارد. بهترین زمان برای درمان انحنای ستون فقرات زمانی است که بدن هنوز در حال رشد است و شیوه‌های درمانی مانند بریس از خود واکنش نشان‌می‌دهد. عمدتا از بریس بوستون برای درمان کودکان استفاده‌می‌شود و روند پیشرفت اسکولیوز در نخاع‌های در حال رشد را کند می‌کند.
متخصصین کلینیک توانبخشی و فیزیوتراپی امید پس از معاینه دقیق بالینی بیمار و انجام عکسبرداری‌های دقیق و بررسی شدت انحنای کمر بهترین برنامه درمانی را مطابق با سن بیمار و شدت انحراف ستون فقرات تجویز خواهند کرد. در رویکرد پلکانی این کلینیک درمانی از روش‌های ساده‌ایی مانند استفاده از بریس‌هایی مانند بریس بوستون آغاز می‌شود و در صورت لزوم روش‌های پیچیده‌تر تجویز خواهند شد
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره تلفن‌های 09025804413 تماس حاصل فرمایید.
درمان بیماری اسکولیوز چیست؟
اسکولیوز اغلب توسط والدین، اعضای خانواده یا فرآیند غربالگری مدرسه شناسایی‌می‌شود. پزشکان بهترین درمان برای هر بیمار را بر اساس سن و میزان احتمال رشد بیمار، درجه و الگوی منحنی و همچنین نوع اسکولیوز تجویز می‌کنند. به کمک یک عکسبرداری ساده با اشعه ایکس می‌توان اطلاعات زیادی در این خصوص بدست‌آورد. به کمک عسکبرداری اشعه ایکس می‌توان زاویه‌های ستون فقرات را اندازه‌گرفت و میزان دقیق انحنا را تعیین‌کرد. به این تکنیک اندازه‌گیری زاویه کوب گفته می‌شود.
برای درمان اسکولیوز پزشک ابتدا معاینه، سپس استفاده از بریس و نهایتا عمل جراحی را پیشنهادمی‌کند. در ادامه دستورالعمل چگونگی تصمیم‌گیری درباره درمان بیماری اسکولیوز ارائه می‌شود:
معاینه بیمار
زمانی که بیمار هنوز در سنین رشد قرار دارد و از لحاظ استخوانی به سن بلوغ کامل نرسیده است و درجه انحنای ایدیوپاتیک وی کمتر از ۲۵ باشد در این شرایط پزشک هر ۴ الی ۶ ماه یک بار بیمار را بدون تجویز هر گونه درمانی تحت مراقبت و نظارت قرارمی‌دهد. توجه داشته باشید که تعیین زمان‌بندی دوران باقیمانده رشد به دو روش اصلی انجام‌می‌شود. این دو روش عبارتند از:
- زمان شروع اولین چرخه قاعدگی در زنان
- با استفاده از علامت ریسر می‌توان میزان انحنای ستون فقرات را تعیین‌کرد. علامت ریسر در بالای تاج خاصره‌ای یا همان ستیغ ایلیاک قرار دارد بطوری که می‌توان آن را در عکسبرداری به کمک اشعه ایکس مشاهده کرد و به کمک آن متخصصان مجرب می‌توانند بصورت تقریبی مدت زمان باقیمانده برای رشد فرد را تعیین‌کنند.
استفاده از بریس برای درمان بیماری اسکولیوز
پزشکان زمانی استفاده از بریس جهت پیشگیری از رشد و بدترشدن انحنای کمر را تجویزمی‌کنند که بیمار در یکی از شرایط زیر قرار داشته باشد:
- بیمار هنوز در سن رشد است و انحنای ایدیوپاتیک وی بیشتر از ۲۵ تا ۳۰ درجه است.
- حداقل ۲ سال از سن رشد بیمار باقیمانده باشد و انحنای ایدیوپاتیک وی بین ۲۰ تا ۲۹ درجه باشد. همچنین چنانچه که بیمار دختر است سن وی هنوز به اولین دوره قاعدگی نرسیده باشد.
- بیمار هنوز در سن رشد باشد و انحنای ایدیوپاتیک در وی بین ۲۰ تا ۲۹ درجه بوده و این وضعیت در حال وخیم‌تر شدن باشد.
بریس‌ها به منظور پیشگیری از بدترشدن انحنای کمر طراحی‌شده‌اند. هدف بلندمدت استفاده از آنها این است که بیمار در پایان دوره استفاده از بریس (پس از پایان رشد بیمار) کمر وی همان درجه انحنایی را داشته باشد که در اوایل شروع درمان داشت.
عمل جراحی برای درمان بیماری اسکولیوز
زمانی که بیمار هنوز در سن رشد است اما میزان انحنای کمر وی بیش از ۴۵ درجه است و این وضعیت رو به وخیم‌تر شدن است پزشک توصیه‌می‌کند که برای اصلاح انحنای موجود و همچنین پیشگیری از بدترشدن آن از عمل جراحی استفاده‌شود.
استفاده از چه نوع بریسی برای درمان بیماری اسکولیوز پیشنهادمی‌شود؟
انتخاب بریس به نوع و محل انحنا بستگی دارد. برای مثال، ممکن‌است که انحنا از نوع S یا انحنای دبل شکل باشد و بر روی نواحی قفسه سینه و کمری ستون فقرات تاثیر بگذارد. به این تنوع به اختصار TLSO یا ارتزهای توراکو لومبار ساکرال گفته می‌شود. در همه انواع انحناها همواره می‌توان شاهد وجود بخشی از ساکرال بود. به همین دلیل بریس از طریق چسبیدن به کمر و لگن بر روی بدن قفل‌می‌شود.
برخی از انحناها عمدتا بر روی قسمت‌های کمر تاثیرمی‌گذارند و کاری با قسمت‌های فوقانی بدن ندارند. در چنین مواردی می‌توان از ارتز لومبار ساکرال استفاده‌کرد. متاسفانه در مواردی میزان انحنای کمر بالاتر از مهره ۸ قفسه سینه باشد غالبا استفاده از بریس‌های سنگین‌تر نتایج بهتری به همراه دارد. در این موارد می‌توان از بریس‌هایی مانند بریس میلواکی یا بریس بوستون به همراه ساختارهای عالی استفاده‌کرد.
چرا باید از بریس استفاده‌کرد؟
چنانچه که زاویه انحنا بیش از ۲۵ درجه باشد ممکن‌است که اسکولیوز در دوران رشد به سرعت رو به بدترشدن کند. هدف از پوشیدن بریس پیشگیری از پیشرفت انحنا همزمان با رشد کودک است. شاید بریس نتواند انحنای کمر را بصورت دائمی اصلاح‌کند اما می‌تواند از زیادشدن انحنا جلوگیری‌کند. بریس بوستون از جنس پلاستیک است و متناسب با وضعیت خود بیمار طراحی می‌شود تا صاف‌ترین شکل ممکن را به ستون فقرات وی بدهد. دامنه بریس در قسمت جلو از زیر بغل فرد شروع‌می‌شود و تا ابتدای لگن ادامه دارد اما در قسمت پشت درست از زیر تیغه‌های شانه به پایین می‌رود. پد داخل بریس به منظور اعمال فشار بر انحنای کمر تعبیه شده است و نواحی‌های تسکین در مقابل قسمت‌های فشار قرارمی‌گیرند.
از آنجایی که بریس در زیر لباس پوشیده‌می‌شود لذا کسی نمی‌تواند وجود آن بر روی بدن شما را ببیند. افرادی که از بریس استفاده‌می‌کنند زندگی کاملا عادی دارند و می‌توانند در فعالیت‌هایی روزمره، تربیت بدنی و ورزش‌ها شرکت‌کنند. در واقع هر گونه فعالیتی که فرد بتواند به هنگام پوشیدن بریس انجام‌دهد مجاز است.
کارآیی بریس بوستون به چه شکلی است؟
هرچند که بریس‌های بوستون بصورت سفارشی ساخته‌نمی‌شوند اما می‌توان جهت اطمینان از تناسب آن با نیازهای فرد و موثر بودن آنها اقداماتی ترتیب داد. عوامل متعددی برای تشخیص منحنی‌های اسکولیوزی در نقاط مختلف ستون فقرات وجود دارد. هنگام پوشیدن بریس، زاویه کوب باید ۵۰ درصد کمتر از زمانی باشد که فرد بریس به تن ندارد. پزشک از بدن بیمار در حالی که بریس به تن دارد عکسبرداری می‌کند و سپس زاویه کوب را اندازه‌گیری‌می‌کند تا از نصب صحیح بریس اطمینان حاصل کند.
بریس بوستون به امید اینکه از سرعت رشد منحنی‌های نامتعارف موجود در ستون فقرات بکاهد به آنها فشار واردکرده و ستون فقرات را در حالتی صاف‌تر قرارمی‌دهد. پدهایی که از لحاظ استراتژیک در داخل بریس بوستون قرارگرفته‌اند به منحنی اسکولیوزی فشار وارد می‌کنند. ناحیه تسکین یا قسمتی از بریس که خالی از پد است در نقطه مقابل قسمت‌های دارای پد قرار دارد. هدف از این کار این است که انحنای ستون‌فقرات اصلاح‌شده و در جای ایده‌آل خود قراربگیرند. در واقع قرارگیری جای پدها بر این نظریه استوار است که ستون فقرات بر اثر فشار پدها به سمت نواحی تسکین یا بدون پد حرکت می‌کند. از آنجایی که حضور پدهایی که به انحنای ستون فقرات فشار واردمی‌کنند ناخوشایند است لذا طبیعتا فرد تلاش‌می‌کند تا نخاع خود را در موقعیتی قراردهد که از زیر فشار پدها خارج شود.
بریس به راحتی سوار بر بدن می‌شود بنابراین می‌توان آن را در زیر لباس پوشید اما لازم به ذکر است که برای اینکه به راحتی بتوان بریس را در زیر لباس جا داد باید اندازه لباس‌هایی که می‌پوشید بزرگتر از سایز عادی فرد باشد. پس از آن که پزشک استفاده از بریس را برای بیمار تجویزکرد اکثر افراد آن را به مدت ۳ تا ۵ سال و ۱۸ تا ۲۳ ساعت بصورت شبانه‌روزی می‌پوشند. البته ناگفته‌نماند که روزانه می‌تواند برای انجام برخی کارها از جمله استحمام، شنا و یا انجام بازی‌های ورزشی بریس را به مدت چند ساعت درآورد.
نتایج حاصل از پوشیدن بریس بوستون چیست؟
تقریبا از هر ۵ نفر ۴ نفر آنها (یعنی ۸۰ درصد) نتایج رضایت‌بخشی از پوشیدن بریس بوستون کسب‌می‌کنند. این یعنی منحنی‌های موجود در ستون فقرات آنها بصورت چشمگیری افزایش نمی‌یابد. اما از هر ۵ نفری که از بریس بوستون استفاده‌می‌کنند حدودا ۱ نفر آنها (۲۰ درصد) اسکولیوز وی تشدید می‌شود. هیچ راهی وجود ندارد که به کمک ان بتوان پیش‌بینی کرد که چه بیمارانی می‌توانند بهترین نتایج ممکن از بریس را بگیرند. در بعضی از موارد گاهی لازم است که فرد تحت عمل جراحی قراربگیرد.
مراقبت از پوست
بسیار مهم است که از بروز مشکلات پوستی همچون زخم‌شدن، قرمز‌شدن یا خراشیدگی پیشگیری‌کرد. پوست زیر بریس مخصوصا در قسمتی که بیشترین فشار بر روی آن است باید سفت و محکم باشد.
نکاتی مربوط به مراقبت از پوست
- هر روز استحمام‌‌کنید و یا لااقل دوش‌بگیرید.
- با دست‌های خود بر روی تمامی قسمت‌هایی که بریس بر روی آنها قرارمی‌گیرد الکل بمالید. میتوانید الکل را از داروخانه‌ها یا سوپرمارکت‌های سر کوچه نیز تهیه‌کنید. الکل به همراه اصطکاک دستان با پوست بدن باعث سفت‌شدن پوست آن قسمت از بدن می‌شود.
- توجه خاصی به قسمت‌های صورتی رنگ پوست که بریس بیشترین فشار را به آنجا می‌آورد، داشته باشید.
- همیشه در زیر بریس از تی‌شرت یا جلیقه‌های بدون آستین بپوشید.
- همیشه بر روی بریس یک لباس نازک بپوشید تا از بروز مشکلات پوستی در اطراف بندهای الاستیکی بریس جلوگیری کنید.
- اگر بریس بر روی بدنتان شل باشد بر روی بدن حرکت‌کرده و باعث بروز مشکلات پوستی می‌شود لذا فراموش‌نکنید که بریس را تا حد ممکن محکم و سفت ببندید.
- در ابتدا از کرم، لوسیون و یا هر گونه پودری برای مرطوب‌کردن پوست استفاده‌نکنید زیرا استفاده از این مواد باعث نرم‌شدن پوست می‌شود. در روزهای گرم و یا اگر بدنتان نسبت به الکل حساس است میتوانید از گل گندم یا ذرت استفاده‌کنید.
- گاهی‌اوقات پوست کمر و کفل تیره می‌شود که البته این موضوع کاملا عادی است و اصلا جای نگرانی ندارد. با اتمام دوره‌ی استفاده از بریس، پوست این قسمت‌ها از بدن به حالت اولیه‌ی خود بازمی‌گردد. با رشد و به وجود آمدن تغییراتی در بدن نیاز به تنظیمات مجدد بریس خواهد بود. چنانچه پس از مدتی احساس‌می‌کنید که دیگر بریس بر روی بدنتان تنظیم نیست و باعث بروز مشکلاتی شده است وی ا بندهای آن فرسوده شده‌اند با پزشک معالج تماس‌بگیرید.
نظافت بریس
هر روز بایستی فوم داخل بریس را تمیزکنید. فوم موجود در داخل بریس رطوبت را جذب‌نمی‌کند اما عرق بدن روی آن جمع‌می‌شود. به کمک یک پارچه‌ی خیس قسمت‌های داخلی و خارجی بریس را تمیزکنید. قسمت‌های داخلی بریس را با الکل تمیزکرده و سپس در زیر نور آفتاب قراردهید و بگذارید خشک‌شوند. لکه‌های خشک‌شده بر روی بدنه بریس را می‌توان به کمک لاک پاکن از بین برد.
نحوه‌ی پوشیدن بریس بوستون
روش‌های مختلفی برای پوشیدن بریس وجود دارد. در اوایل برای پوشیدن بریس نیاز به کمک‌دارید اما نهایتا نحوه‌ی پوشیدن بریس به تنهایی را یاد خواهید گرفت. در زیر ساده‌ترین روش برای پوشیدن بریس را به شما معرفی‌می‌کنیم:
- از بیرون بودن تمامی بندهای بریس مطمئن‌شوید. هیچ بندی در داخل بریس جا نماند.
- بریس را بر روی بدن خود بگذارید و طرفین آن را با دست بگیرید و بریس را بطور کامل بر روی بدن خود بگذارید بطوری که بتوانید در داخل آن بچرخید. از آنجایی که بریس تازه و سفت است لذا ممکن‌است که برای پوشیدن آن نیاز به کمک داشته باشید.
- اطمینان حاصل‌کنید که بریس مستقیما رو به جلو است و پیچ نخورده باشد. شکاف ارتز باید در وسط کمر شما باشد تا برآمدگی نخاع و چاک بین دو کفل در طرفین بندها و یا به عبارتی دیگر در وسط شکاف قرار گیرد.
- به کمک دستان بریس را به سمت پایین و پاهایتان بکشید تا پدهای داخلی بریس تا بالای استخوان لگن کشیده‌شوند.
- اگر می‌دانید که به پهلو خوابیدن باعث شل‌شدن بریس می‌شود میتوانید بر روی کف زمین درازبکشید، زانوها را خم‌کرده و از فردی بخواهید تا بر روی طرفین بریس تکیه‌داده و بریس و بندهای آن را تا خط‌ها موجود بر روی آن بکشد و سفت‌کند.
- از فرد کمک‌کننده بخواهید تا با کف یکی از دستانش به قلاب بریس فشار بیاورد و بطور همزمان با دست دیگرش بندهای بریس را به سمت قلاب بکشد.
- ابتدا بندهای زیرین، سپس بندهای بالایی و میانی را محکم‌کنید و سپس آنها را صاف‌کنید.
مدت زمان پوشیدن بریس بوستون
پس از گذشت دو هفته به تدریج هر روز مدت زمان استفاده از بریس را افزایش‌دهید. در ادامه یک برنامه زمانی ارائه شده است که با رعایت آن می‌توان به سازگاری پوست و عضلات خود با بریس کمک‌کنید.
مرحله اول
روزانه بریس را به مدت ۶ ساعت بپوشید.
- بهترین زمان برای پوشیدن بریس پس از مدرسه تا زمان رفتن به رختخواب است. بریس را به مدت دو ساعت بپوشید و سپس آن را بیرون بیاورید و وضعیت پوستتان را بررسی‌کنید. برای محافظت از پوست، اندکی الکل به آن بمالید. اگر پوستتان به رنگ صورتی درآمده بود مجددا بریس را به مدت دو ساعت دیگر بپوشید و این روند را تا سه مرحله یا ۶ ساعت تکرارکنید.
- اگر رنگ پوستتان سرخ‌‌شده و یا پوستتان زخمی شده است بریس را به مدت ۳۰ دقیقه درآورده و به آن الکل بمالید و دوباره بریس را به مدت دو ساعت دیگر بپوشید تا مدت زمان پوشیدن بریس در روز به ۶ ساعت برسد.
مرحله دو
در این مرحله باید بریس را به مدت ۱۰ ساعت در روز بپوشید.
- بریس را به مدت ۴ ساعت بپوشید و سپس بریس را درآورده و وضعیت پوستتان را بررسی‌کنید. در صورت لزوم اندکی الکل به پوستتان بمالید.
- دوباره بریس را به مدت ۳ ساعت بپوشید.
- بریس را درآورده و وضعیت پوستتان را بررسی‌کنید. در صورت لزوم به پوستتان الکل بمالید.
- مجددا بریس را بپوشید تا مدت در مجموع زمان استفاده از آن در روز به ۱۰ ساعت برسد.
مرحله سوم
در این مرحله باید بریس را به مدت ۲۰ ساعت در شبانه روز بپوشید.
- بریس را صبح زود و قبل از رفتن به مدرسه بپوشید و سپس به هنگام نهار آن را درآورده و وضعیت پوستتان را بررسی‌کنید. در صورت لزوم اندکی الکل به آن بمالید و سپس مجددا بریس را بپوشید.
- پس از آمدن از مدرسه و یا در زمان خاصی که قبلا تعیین‌کرده‌اید بریس را درآورید. دوباره بریس را به هنگام خوابیدن بپوشید. سعی‌کنید که به هنگام خوابیدن بریس را درنیاورید. اگر بتوانید بدون درآوردن بریس بخوابید در واقع به هدف خود رسیده‌اید.
پوشیدن بریس بوستون بصورت کامل
- به تدریج هر روز مدت زمان پوشیدن بریس را افزایش‌دهید تا در ظرف دو هفته اول به ۲۰ ساعت در شبانه‌روز برسید.
- هر روز از پوست خود مراقبت‌کنید و در تمام طول مدت استفاده از بریس در زیر آن یک تی‌شرت مناسب بپوشید.
- بریس را بصورت صحیح بر روی بدن خود نصب‌کنید.
- هر روز بریس خود را تمیزکنید.
نحوه‌ی نصب و سفت‌کردن بریس بر روی بدن
- بریس را طبق راهنمایی‌های ذکرشده بر روی بدن خود نصب‌کنید و بندها را در داخل قلاب محکم‌کنید.
- براي بستن بندهاي بريس از ناحيه لگن به جلو خم شده، و بندها را يكي يكي به سمت خارج، پائين و دور از سگك بكشيد. به هنگام انجام این کار صبور باشید زیرا یادگرفتن نحوه‌ی صحیح پوشیدن بریس زمان‌بر است.
معایب بریس بوستون
بریس بوستون تنها یک راه‌حل دو بعدی برای یک بیماری سه بعدی است. بریس کل شکم فرد را محدود و تضعیف‌می‌کند و امکان خود بازسازی را برای دیسکهای ستون فقرات دشوار می‌کند. هنگامی که منحنی ستون فقرات در ابتدا بدون تثبیت و تقویت‌شدن تحت فشار قرار می‌گیرد، ممکن‌است که بریس اثر عکس داشته باشد و به مرور زمان منجر به تضعیف کلی ستون فقرات شود. از آنجایی که دیسکهای نخاعی برای بازسازی نیاز به تحرک دارند این نگرانی پیش‌آمده است که مبادا استفاده از بریس باعث افزایش خشکی ستون فقرات شود.
غالبا افرادی که از بریس بوستون استفاده‌می‌کنند در مورد ناراحتی‌های زیر بریس گلایه دارند. برخی از گلایه‌ها عبارتند از:
- خشکی یا زخم‌شدن عضلات
- ضعف شکم
- افزایش فشار بر روی شکم
- زخم‌شدن، قرمز شدن و یا ناراحتی‌های پوستی
- ناراحتی شدید در هوای گرم
- مشکلات تنفسی
- از دست دادن انعطاف‌پذیری در قسمت بالایی بدن
- بروز مشکلاتی به هنگام ورزش‌کردن
