آیا کمر درد اوایل بارداری طبیعی است و آیا می‌تواند خطرناک باشد؟

تاریخ: 30 آبان 1402

كمر درد و یا درد گرفتن كمر در طی دوران بارداری، خصوصا در مراحل اول بسیار شایع است. در زمان بارداری به طور طبیعی رباط‌های موجود در بدن شما سست‌تر و كشیده می‌شوند تا شما را برای وضع حمل آماده كنند. این اتفاق باعث فشار آمدن به مفاصل كمر و لگن  می‌شود كه كمر درد ایجاد می‌کند.

چه علت‌هایی دارد؟

زنان هنگام بارداری علاقه‌مندند که وزنی بین ۱۰ تا ۱۲٫۵ کیلوگرم (۲۲ تا ۲۶ پوند) افزایش دهند. اما تقریباً نیمی از ما وزن بیشتری به دست می‌آوریم. این افزایش وزن به طور اصلی در اطراف شکم توزیع می‌شود و باعث می‌شود مرکز ثقل بدن به جلو خم شود. برای تعویض این وضعیت، بسیاری از خانم‌ها کمر خود را بیش از حد خم می‌کنند که منجر به درد کمر می‌شود. یکی دیگر از علل درد کمر، هورمون‌های آرام‌بخش بارداری هستند که باعث ریلکس شدن رباط‌ها (بافت سخت و انعطاف‌پذیر که به استخوان‌ها متصل است) در بدن می‌شوند. هنگامی که بارداری پیش می‌رود، این هورمون‌ها به توسعه لگن کمک می‌کنند تا فضای بیشتری برای نوزاد فراهم شود، اما همچنان باعث ریلکس شدن رباطی می‌شوند که منجر به بهبود عملکرد عضلات کمر می‌شود. به همین دلیل، درد کمر به عنوان یک شکایت شایع در طول دوران بارداری قابل توجه است.

از كجا بدانم كه كمردرد بارداری نرمال می باشد؟

كمردرد در بارداری می‌تواند در دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی شود. كمردردی كه به دلیل فاكتورهای مشابهی با كمردرد در خانم‌های غیرباردار ایجاد شده، درد لگن، و سیاتیك. اگر شما قبل از بارداری از كمردرد رنج می‌بردید، احتمال عود و یا بدتر شدن آن طی بارداری به دلیل افزایش وزن، وضعیت بد وسست شدن رباط ها،بیشتر می‌شود. اغلب در انتهای روز و یا بعد از سرپا بودن به مدت طولانی بدتر می‌شود. علت این امر خسته شدن عضلات و كشیده شدن مختصر رباط ها به دلیل وزن شما و كودك می باشد.

درد لگنی به دلیل سفتی و عدم قرارگیری مناسب مفاصل لگن ایجاد می‌شود که باعث درد در عقب و جلوی لگن می‌شود. این درد ممکن است به حدی شدید باشد که چرخیدن، به خصوص هنگام راه رفتن و پله‌روی کردن، دشوار شود. تشخیص سریع اهمیت بسیاری در کنترل درد لگنی دارد. فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند و ممکن است به شما کمربند پشتیبانی لگن تجویز شود.

حفظ فعالیت بدنی بسیار مهم است، اما باید از فعالیت‌هایی که باعث تشدید درد می‌شود، مانند جاروبرقی کشیدن یا بلند کردن اشیا سنگین، پرهیز کنید. سعی کنید از خم شدن یا بلند شدن، چیدن پاها روی هم و یا نشستن و ایستادن برای مدت طولانی خودداری کنید. برخی از زنان (کمتر از ۱۰٪) در طول بارداری ممکن است با سیاتیک مواجه شوند. سیاتیک دردی است که از ساق پا به سمت پا در امتداد عصب سیاتیک پخش می‌شود و ممکن است همراه با سوزش و پشیمانی باشد. علت این درد ممکن است تحریک عصب سیاتیک یا در بعضی موارد پرولپس دیسک در انتهای ستون فقرات باشد.

اجتناب و تسكین كمردرد در بارداری

این موارد را امتحان كنید :

• هنگامی كه چیزی را از روی زمین بلند می‌کنید زانوهایتان را خم كنید و كمرتان را صاف نگه دارید
• از بلند كردن وسایل سنگین خودداری كنید
• هنگام كه می‌خواهید به سمتی دیگر بچرخید پاهایتان را حركت دهید تا مانع چرخش ستون فقرات شوید
• كفش تخت بپوشید تا وزنتان به طور متعادل توزیع شود
• حین حمل خریدهایتان سعی كنید تعادل وزن بین دو كیسه حفظ شود
• در محل كار خود حین نشستن كمر خود را صاف و با پشتیبانی خوب نگه دارید
• در خانه حین نشستن از بالشتك مخصوص حمایت از مادران استفاده كنید
• به اندازه كافی استراحت كنید، خصوصاً در اواخر بارداری
• ماساژ و یا حمام گرم ممكن است كمك كننده باشد
• از تشكی استفاده كنید كه به طور مناسبی از شما حمایت كند – می‌توانید در صورت نیاز تخته ی سفتی زیر تشك نرم قرار دهید تا بسترتان مستحكم تر شود.
• به كلاس های گروهی با فردی مراقبت از كمر بروید

می‌توانید برای رهایی از درد كمر حین بارداری پاراستامول (استامینوفن) مصرف كنید مگر آنكه ماما و یا پزشكتان مخالفت كند. همیشه به دستورالعمل داخل جعبه دقت كنید.

تمرینات ورزشی در جهت تسكین كمردرد در بارداری

این تمرین ملایم كمك می‌کند تا عضلات شكم قوی‌تر شود كه نتیجه ی آن تسكین كمردرد در بارداری است:

• با چهار حركت شروع كنید (وضعیت جعبه)، زانوها زیر ران، دست‌ها پشت شانه ، انگشتان رو به جلو و بالا بردن عضلات شكم برای صاف نگه داشتن پشتتان
• عضلات شكمتان را بكشید و پشت خود را به سمت سقف بالا بكشید، و بگذارید سر و نشیمنگاه در حالت استراحت به آرامی رو به پایین قرار گیرد. نگذارید آرنج‌هایتان قفل شود.
• برای چند ثانیه این حالت را نگه دارید سپس به آرامی به وضعیت جعبه بازگردید
• مراقب باشید كه در كمرتان گودی ایجاد نكنید، بلكه همیشه باید صافو بدون جهت نگه داشته شود
• این اعمال را به آرامی و به طور ریتمیك ١٠ با انجام دهید، عضلات خود را سخت به كار گیرید و كمر خود را به دقت حركت دهید.
• كمر خود را تنها به اندازه ای كه احساس راحتی دارید حركت دهید

یوگا قبل زایمان و یا كلاس های ورزش ملایم در آب (آكواناتال) با یك مربی شایسته منیز می‌تواند در جهت ساختن عضلات و حمایت از كمر كمك كننده باشد.

كدام یك از درمان‌های تكمیلی می‌تواند به شما كمك كند؟

شواهد درهم ریخته‌ای دال بر چگونگی اثر درمان های تكمیلی برای درمان كمردرد وجود دارد. اما شما ممكن است مایل به امتحان كردن آن ها باشید خصوصاً هنگامی كه از مصرف ضد درد ها در بارداری اجتناب می‌کنید. همیشه درمانگر با اعتبار و شایسته ای كه در درمان خانم های باردار با تجربه است را انتخاب كنید.

طب سوزنی

طب سوزنی با استفاده از سوزن های ظریف نقاط خاصی در بدن را تحریك می‌کند. نظریه این است كه این عمل در جهت بهبود سلامتی و تسكین علائم از طریق رها سازی مسیر های انرژی كمك می‌کند.بعضی از شواهد می‌گویند كه طب سوزنی باعث بهتر شدن كمردرد و همچنین درد لگن در بارداری می‌شود.

آروماتراپی

استفاده از دو یا سه قطره روغن ضروری استوقدوس یا ylang_ylang  ممكن است در جهت تسكین درد عضلات كمك كننده باشد. كیسه آب گرم ( نه بسیار گرم) یا كمپرس ممكن است كمك كننده باشد. پارچه ای را در آب گرم كه حاوی دو یا سه قطره از روغن ضروری است خیس كنید و آن بر روی قسمت كوچكی از كمرتان قرار دهید. روغن های آروماتراپی به طرق زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعضی ها بر روی پوست مالیزه می‌شوند، بعضی ها استشاق می‌شوند در صورتی كه بقیه در آب حمام مورد استفاده قرار می‌گیرند.

داروهای گیاهی

داروهای گیاهی برای كمردرد، از جمله پنجه شیطان باید با احتیاط خیلی زیادی در بارداری مورد استفاده قرار گیرند زیرا كه شواهد كافی دال بر ایمن بودن آنها وجود ندارد. اگر شما دوست دارید كه داروهای گیاهی را امتحان كنید، با پزشك گیاه شناس شایسته مشورت كنید.

هامیوپاتی

اگر درد به دنبال آسیب یا فشار بدتر شد، شما ممكن است كه بخواهید با ملایمت پماد آرنیكا را در محل مالش دهید. فقط در نظر داشته باشید كه شواهد خوبی دال بر موثر بودن هامیوپاتی وجود ندارد.

فیزیوتراپی

در ضمن راه‌های بسیار زیادی وجود دارد كه شما می‌توانید در جهت درمان كمردرد استفاده كنید. فیزیوتراپی راه مؤثری برای كاهش دردهای كمری ماسكولواسكلتال و اختلال عملكرد طی دوران بارداری است كه نتایج مطلوبی دارد.فیزیوتراپیست خانگی بسته به نیازهای شما و مرحله بارداری برنامه ی شخصی طراحی می‌کند. فیزیوتراپی خانگی برای كمردرد در بارداری به طور كلی شامل :

• ارزیابی و رسیدگی به علت كمردرد
• تحرك مفاصل و بافت نرم
• انجام ورزش‌های مناسسب و مخصوص
• و آموزش در مورد استفاده ی مناسب از مكانیسم ههای بدن

این اقدامات منجر به ارتقا وضعیت مناسب در خانم‌های باردار می‌شود، كه برای اجتناب از استرس‌های غیر ضروری برای حمایت از ساختارها ضروری است. قوز كردن به ستون فقرات فشار می‌آورد. فیرزیوتراپیست خانگی به محیط خانه شما دسترسی میابد و نكاتی درباره وضعیت مناسب حین كار كردن، نشستن، یا خوابیدن و غیره پیشنهاد می‌دهد

چه زمانی برای كمردرد در بارداری كمك بخواهیم

اگر كمردرد شما بسیار دردناك است، با پزشك عمومی صحبت كنید. آن‌ها ممكن است قادر باشند شما را به فیزیوتراپیست زایمانی در بیمارستانتان ارجاع دهند.

در اسرع وقت با پزشك یا مامای خود تماس بگیرید اگر كمردرد داشتید و :

• در سه ماه ی دوم یا سوم بارداری هستید – ممكن است نشانه ی زایمان زود هنگام باشد
• همچنین داشتن تب، خونریزی از واژن و درد هنگام ادرار كردن
• از دست دادن حس در یك یا هر دو پا، نشیمنگاه، یا در ژنیتال
• درد داشتن در یك یا بیشتر از یك سمتتان (زیر دنده هایتان)