عوامل تشدید درد سیاتیک: 8 دلیل افزایش درد سیاتیک و درمان آن

تاریخ: ۳۰ آبان ۱۴۰۲

سیاتیک بیماری است که در آن عصب سیاتیک تحت فشار قرار گرفته و یا تحریک می‌شود. عصب سیاتیک طولانی‌ترین عصب بدن است که از پشت لگن به سمت پایین پا امتداد یافته و در سر تا سر طول پا، از باسن تا پایین پا، کشیده شده است.

اگر درد خفیف یا شدیدی دارید که از ستون فقرات به باسن رسیده و تا پشت پا کشیده می‌شود، ممکن است دچار سیاتیک شده باشید. اگرچه میزان و شکل درد ممکن است بسیار متفاوت باشد، اما در بسیاری از موارد عامل اصلی ایجاد درد، سیاتیک است.

عواملی که ممکن است باعث تحریک سیاتیک شوند در افراد مختلف متفاوت هستند. علاوه بر این برخی افراد می‌گویند علل متعددی باعث بروز و شعله ور شدن درد سیاتیک در آن‌ها می‌شود. آگاهی از اینکه چه چیزی باعث درد عصب سیاتیک می‌شود از این جهت مهم است که به جلوگیری و مدیریت آن کمک زیادی به ما خواهد کرد. به همین دلیل ، باید از تمام مسائلی که ممکن است باعث تحریک سیاتیک شوند اطلاع داشته باشیم. اگر بتوانیم علل بروز و تحریک سیاتیک را تشخیص دهیم ، می‎دانیم که برای جلوگیری از آنها چه کارهای می‌توانیم انجام دهیم.

پزشکان ما در کلینیک امید برای مدیریت درد سیاتیک، ابتدا با استفاده از معاینات دقیق و تصویربرداری‌های لازم به بررسی علل درد از ناحیه‌ی کمر تا پا می‌پردازند. سپس با ارائه یک برنامه درمانی اثربخش و پیشرفته با رویکرد پلکانی یعنی شروع درمان با روش‌های درمانی ساده مانند ورزش و فیزیوتراپی و سپس متدهای پیشرفته مانند انواع تزریق‌ ازجمله اوزون، استروئید و PRP به شما در غلبه بر این بیماری کمک می‌کنند. تزریقات در کلینیک امید تحت هدایت دستگاه سونوگرافی انجام می‌پذیرد.

شایع‌ترین علائم و نشانه‌های سیاتیک

شایع‌ترین علائم و نشانه‌های درد عصب سیاتیک عبارتند از:

درد 

دامنه درد مرتبط با عصب سیاتیک می‌تواند از درد خفیف تا درد شدید و قابل تحمل تغییر کند. برخی افراد تنها دردی خفیف در ناحیه پایین کمر را تجربه می‌کنند، در حالی که دیگران ممکن است با سوزش یا درد شدید در یکی از پاها مواجه شوند. در بعضی موارد، بسته به شدت فشار یا تحریک عصب، بیماران ممکن است با درد شدیدی مواجه شوند که می‌تواند بسیار آزاردهنده و محدودکننده باشد.

سوزن سوزن شدن و خواب رفتگی، ضعف و بی حسی

این علائم نتایج ثانویه تحت فشار قرار گرفتن عصب هستند و در اثر تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک رخ می‌دهند. هنگامی که عصبی تحت فشار قرار بگیرد، عملکرد آن مختل و در نتیجه باعث ایجاد احساس سوزن شدن ، ضعف یا بی حسی در قسمت آسیب دیده می‌شود.

احساس ناراحتی 

برخی از بیماران وجود نوعی احساس لرزش و شوک الکتریکی در قسمت تحتانی کمر یا پاها را گزارش می‌کنند. این حالت غالباً هنگام عطسه ، سرفه و یا نشستن‌های طولانی مدت ، شدت یافته و بدتر می‌شود.

مشکل یا اختلال در حرکت پا 

افراد مبتلا به سیاتیک به دلیل درد و سایر عوارض عصبی سیاتیک مانند ضعف یا بی حسی اندام تحتانی ممکن است در راه رفتن ، ایستادن یا نشستن مشکل داشته باشند.

علائم و نشانه‌هایی که در بالا ذکر شدند ممکن است برای چند هفته بروز پیدا کرده و بعد برطرف شوند و یا برای سال‌های ادامه پیدا کنند. با این حال ، توجه به این نکته ضروری است که همه افراد مبتلا به سیاتیک علائم مشابهی را تجربه نخواهند کرد چرا که علل سیاتیک در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشند.

علل افزایش و تشدید درد سیاتیک

اگر دلایل ایجاد سیاتیک شما مشخص شده اما همچنان مدت‌هاست که درد دارید و یا اگر بدون وجود هیچ یک از دلایل رایج سیاتیک دچار درد می‌شوید، ممکن است در سبک زندگی شما چندین عامل محرک که به نظر ساده می‌رسند وجود داشته باشد. در این صورت حتماً لازم است عادات و رفتارهای زیر را محدود کرده یا متوقف کنید.

پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و کفش‌های کاملا تخت 

پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و کفش‌های کاملا تخت از جمله عوامل محرک سیاتیک هستند. استفاده از این نوع کفش‌ها باعث می‌شود هنگام راه رفتن یا ایستادن ، نیرویی که از زمین به اندام‌‌های تحتانی وارد می‌شود به بالاتر از آن‌ها و ساختارهای کمر و لگن منتقل شود.

به علاوه ، کفش پاشنه بلند وزن را به جلو منتقل می‌کند ، که این نیز به نوبه خود ممکن است باعث شود ناخودآگاه از لگن به سمت جلو خم شوید؛ در واقع این راهکار بدن برای صاف ایستادن در این شرایط است. مشکل دیگر این حالت آن است که در این شرایط حرکت لگن نیز باعث کشیدگی عضلات همسترینگ در پشت پا می‌شود. از آنجا که عصب سیاتیک در همان مسیر عضلات همسترینگ به سمت پایین پا امتداد یافته، این وضعیت کشیدگی مزمن ممکن است باعث کشیده و تحریک شدن عصب سیاتیک نیز بشود.

قرار دادن کیف پول ، تلفن همراه و کارت‌های اعتباری در جیب پشتی

نشستن ، به خصوص برای مدت زمانی طولانی ، در حالی که کیف پولتان در جیب پشتتان قرار گرفته می‌تواند عضله گلابی‌ شکل را تحریک کرده و ممکن است مسیر عبور عصب سیاتیک از زیر این عضله به واسطه کیف پول شما فشرده شود . در این حالت عصب سیاتیک نیز ممکن است تحت فشار قرار بگیرد.

در قرن بیست و یکم ، یک عامل محرک دیگر برای ایجاد درد سیاتیک قرار دادن تلفن همراه در جیب پشتی است.

امروزه قرار دادن تلفن همراه نیز مثل اشیاء دیگر از جمله کیف پول یا کارت اعتباری در جیب پشتی می‌تواند عاملی برای سندرم فشرده سازی عصب سیاتیک باشد. وارد آمدن فشار توسط هر جسم سختی بر مسیر عصب سیاتیک، می‌تواند باعث تحریک سیاتیک شود .

استرس و فشار عصبی 

استرس ممکن است به عنوان یک عامل تحریک کننده برای سیاتیک عمل کند. توضیح این موضوع این است که در شرایط استرسی، به جای آسیب وارد شده به عصب در ناحیه کمر، مغز اکسیژن رسانی به عصب را به صورتی ملایم محدود می‌کند و این باعث بروز علائم می‌شود. این علائم ممکن است شامل درد در پایین پا، ضعف عضلانی و احساس جریان الکتریکی یا خواب رفتگی در پاها باشد.

استفاده از شلوارهای جین و لباس زیرهای تنگ

راهنمایی درباره نحوه لباس پوشیدن معمولا جایی در مطالعات پزشکی ندارد ، اما این مانع از آن نمی‌شود که رسانه‌های اجتماعی در این خصوص صحبت نکنند. افراد زیادی هستند که معتقدند هم شلوار جین‌های تنگ و هم لباس زیرهای تنگ می‌توانند باعث سیاتیک شوند.

اضافه وزن داشتن یا چاقی 

اضافه وزن داشتن دلیل دیگری برای تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک است. یک مطالعه تحقیقاتی نشان داده که بین اضافه وزن و رادیکولوپاتی ( فشردگی عصب ) سیاتیک و / یا فشردگی اعصاب کمر ارتباط مستقیمی وجود دارد. به عبارت دیگر ، هر چه اضافه وزن بیشتری داشته باشید ، خطر ابتلا به سیاتیک در شما بیشتر است.

خم شدن هنگام بلند کردن اشیاء سنگین 

انجام کارهایی مثل انتقال مواد غذایی از اتومبیل به آشپزخانه، بلند کردن فرزندتان از رختخواب یا جابجا کردن گلدان‌های گلدان در باغچه ، همگی فشار زیادی بر دیسک‌های کمر وارد می‌کنند. هنگامی که دیسک‌های کمر بیش از حد کار کنند ، خطر فتق دیسک بیشتر می‌شود، که این مساله نیز به نوبه خود می‌تواند باعث فشردگی یا تحریک عصب سیاتیک شود.

نشستن طولانی مدت

افرادی که سبک زندگی کم تحرکی دارند یا افرادی که برای مدتی طولانی و بدون وقفه می‌نشینند، بیشتر از کسانی که مرتباً ورزش می‌کنند، دچار سیاتیک می‌شوند. نشستن طولانی مدت می‌تواند باعث آسیب دیدگی دیسک‌های بین مهره‌ای شود، که این به تحت فشار قرار گرفتن و تحریک احتمالی عصب کمک می‌کند.

بارداری 

در خانم‌ها ، سیاتیک ممکن است به عنوان نتیجه ثانویه بیماری سندروم پیریفورمیس رخ دهد. سندرم پیریفورمیس بیماری است که وقتی عضله پیریفورمیس ، که در ناحیه باسن قرار دارد دچار اسپاسم شده وباعث فشردگی عصب سیاتیک شود ایجاد می‌شود. این مشکل اغلب در دوران بارداری زمانی که جنین در حال رشد باعث تحریک و فشردگی عصب شود ایجاد می‌شود. در واقع اضافه شدن وزن جنین در حال رشد باعث می‌شود لگن به سمت جلو حرکت کرده و در نتیجه عضله پیریفورمیس  دچار اسپاسم شده و عصب سیاتیک را فشرده کند.

درمان اولیه درد سیاتیک

شما علائم سیاتیک مانند درد و احساس سوزش یا بی حسی در پا یا شروع ناگهانی درد در محل کار بدون هیچ علامت قبلی را به خوبی می‌شناسید. در اینجا چند راهکار ساده برای تسکین درد سیاتیک ارائه می‌کنیم که انجام آن‌ها به شما کمک می‌کند تا بتوانید روز کاری شلوغ خود را به اتمام برسانید:

سرما درمانی را امتحان کنید

از جمله مزایای سرما درمانی کاهش التهاب و درد و بی حسی است که به نوبه خود می‌تواند درد عصب سیاتیک را تسکین دهد. برای سرما درمانی:

• چه از یخ استفاده کنید و چه از بسته‌های ژل سرما درمانی، حتما آن را در حوله‌ای بپیچانید تا از سوختگی پوست با یخ جلوگیری شود.
• به طور معمول سرما درمانی نباید بیش از 20 دقیقه انجام شود، اما در طی 24 ساعت می‌توان 8-10 بار از این روش استفاده کرد.
• اگر دچار آرتریت روماتوئید یا سندرم رینود هستید، نباید سرما درمانی انجام دهید.

گرما درمانی را امتحان کنید 

گرما درمانی گیرنده‌های حسی پوست را تحریک می‌کند و به این شکل می‌تواند انتقال سیگنال‌های درد به مغز را مهار کند.

روش‌های متعدد و بسیار خوبی برای انجام گرما درمانی وجود دارند، از جمله:

• استفاده از بطری‌های آب گرم
• استفاده از پتوی برقی
• استفاده از بسته‌های ژل گرما درمانی
• حمام گرم

شما می‌توانید همیشه یک پد گرما درمانی در اتومبیل یا محل کار ، دم دست خود داشته باشید. پدهای گرما درمانی تا چندین ساعت گرمایی مداوم و ملایم را به قسمتی که به آن چسبانده شده‌اند منتقل کرده و به راحتی زیر پیراهن پنهان می‌شوند.

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) را امتحان کنید 

بخشی از درد سیاتیک در اثر التهاب عصب سیاتیک ایجاد می‌شود. به همین دلیل با استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی می‌توانید به سرعت از درد سیاتیک خود رهایی یابید.

هر داروی ضد التهابی غیر استروئیدی مزایا و معایب خاص خود را دارد ، بنابراین خوب است قبل از مصرف هر دارویی درباره آن با یک پزشک یا داروساز صحبت کنید.

از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• داروهای مهارکننده‌ انتخابی کوکس۲ مانند سلکوکسیب

به کمک آسپرین نیز می‌توان تا حدودی درد سیاتیک را تسکین داد، اما اغلب توصیه می‌شود ازداروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده کنید زیرا این داروها نسبت به آسپرین عوارض جانبی گوارشی کمتری دارند.

اگر درد سیاتیک شدید باشد ، نکات زیر نیز ممکن است به تسکین موقت درد کمک کنند، اما به احتمال زیاد بیمار برای مدیریت درد و جلوگیری از بروز مجدد آن در آینده نیاز به یک برنامه درمانی شخصی دارد.

ورزش

پس از آن که درد سیاتیک کنترل شد، انجام حرکات کششی ملایم در ناحیه آسیب دیده و تمرینات کم فشار، (مانند دو تا سه مایل پیاده روی) باعث می‌شود بدن مواد مغذی که باعث بهبودی منطقه آسیب دیده می‌شوند را به آن ناحیه رسانده و به این نحو به بهبود و بازگرداندن عملکرد شما کمک می‌کند.

مانند هر درمان دیگری که برای کمر انجام می‌شود، باید مراقب باشید که این تمرینات باعث وخیم‌تر شدن شرایط شما نشود. توصیه می‌شود همیشه درباره هر سوال یا نگرانی که ممکن است در طول دوره مراقبت برایتان ایجاد شود، با پزشک خود مشورت کنید.

اکثر متخصصان معتقدند که انجام حرکات کششی و ورزش منظم برای تسکین طولانی مدت درد سیاتیک، بسیار مهم است.

تمرینات کششی برای تسکین سیاتیک 

ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا ستون فقرات و بافت نرم اطراف آن در بیماران انعطاف پذیر شوند، اما در عین حال حرکات کششی به کاهش پایدار درد نیز کمک می‌کند.

ستون فقرات و ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندون‌های مرتبط با آن برای حرکت طراحی شده‌اند و محدود کردن حرکت ممکن است درد را تشدید کرده و فرد را مستعد آسیب‎های مجدد کند.

تمرکز حرکات کششی باید بر افزایش انعطاف‌پذیری دیسک‌ها، عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها باشد. علاوه بر این ، کشش فقط باید در عضلات نواحی‌ای که مستقیماً درگیر آسیب نیستند مانند بازوها و پاها انجام شود.

به عنوان مثال ، عضلات همسترینگ نقش مهمی در درد پایین کمر ایفا می‌کنند ، زیرا واضح است که گرفتگی عضلات همسترینگ باعث محدودیت حرکت مفصل ران شده و درنتیجه باعث افزایش فشار در ناحیه پایین کمر ، به خصوص در هنگام خم شدن به جلو می‌شود.

تمرینات قوی‌سازی برای تسکین سیاتیک 

تمرینات قوی‌سازی نیز برای جلوگیری و یا کاهش دفعات برگشت دردهای سیاتیکی در آینده بسیار مهم هستند. تمرینات ویژه‌ای که برای تقویت عضلات مرکزی بدن یا تنه طراحی شده‌اند ، در درمان درد پایین کمر از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

بسته به علت اصلی سیاتیک (به عنوان مثال فتق دیسک یا دژنراسیون دیسک) ، ممکن است تمرین‌های ورزشی مختلفی برای بیمار تجویز شود.

دو شیوه معمول در تمرینات قوی‌سازی برای درمان سیاتیک ، تمرینات مک کنزی و تمرینات ثبات مرکزی پویای ناحیه کمر هستند. معمولاً بهترین شیوه برای اطلاع و آموزش تمریناتی که برای شما مفیدند و نیز نحوه صحیح انجام آن‌ها، مراجعه به یک متخصص واجد شرایط ستون فقرات است.

درمان دستی و فیزیوتراپی

یکی دیگر از گزینه های درمانی که می‌تواند برای درمان بسیاری از دلایل ایجاد سیاتیک مفید باشد، درمان دستی‌ یا دست ورزی است که توسط یک پزشک متخصص انجام می‌شود.

نحوه دست ورزی ، میزان نیرو ، جهت دست ورزی و تعداد و فواصل جلسات درمانی مسائلی هستند که لازم است برای درمان و کنترل درد بیماران مبتلا به سیاتیک مورد توجه قرار گیرند . ترکیب این روش با تکنیک‌های مختلف فیزیوتراپی مانند ورزش درمانی می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

ملاحظات دیگر درباره درد سیاتیک

اگرچه این حالت شایع نیست ، اما در صورتی که وضعیت سیاتیک بدتر شود، مهمترین کاری که باید انجام داد ارزیابی و بررسی فوری مشکل است. این امر به ویژه در مواردی که ضعف پیشرونده عضلات ، افتادگی پا یا از دست رفتن کنترل روده یا مثانه پیش بیاید صادق است، زیرا این علائم نیاز به توجه فوری و اضطراری دارند و اگر به موقع مدیریت نشوند ممکن است مشکلات دائمی ایجاد شود.

به طور کلی ، هر زمان که بیمار سؤالاتی درباره دوره درمان و علائم مرتبط با بیماری خود داشته باشد، باید از طریق پزشک خود به دنبال پاسخ ان‌ها باشد.

خبر خوب این است که سیاتیک در اکثر موارد به طور طبیعی طی چند هفته برطرف می‌شود. درمان‌هایی که در این جا شرح دادیم می‌توانند به تسکین درد تا زمان بازگشت به وضعیت عادی کمک کنند و در بهبودی سریعتر و نیز جلوگیری از عود سیاتیک موثر باشند. البته شرایط برای بیماران مختلف متفاوت است و همه روش‌ها‌ درمانی سیاتیک برای همه موارد سیاتیک موثر نیستند.

درد سیاتیک می‌تواند خفیف و گاه به گاهی باشد ، اگرچه این درد که در امتداد عصب بزرگ سیاتیک ایجاد می‌شود ممکن است گاهی طاقت‌فرسا و غیرقابل تحمل نیز باشد. در مواردی که درد سیاتیک شدید باشد ، لازم است تشخیصی صحیح و قطعی در مورد علت اصلی سیاتیک (به عنوان مثال فتق دیسک، بیماری دیسک دژنراتیو ، لغزش مهره) انجام گرفته و در مورد گزینه‌های درمانی دیگر با متخصص ستون فقرات صحبت شود.

علاوه بر راهکارهای درمانی بالا ، گزینه‌های درمانی متنوع دیگری ، از جمله انواع تزریق، جراحی و دیگر موارد نیز وجود دارند.