قرص سیکلوبنزاپرین به منظور شل کردن عضلات مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو به تسکین درد و سفتی ناشی از کشیدگی یا آسیب دیدگی عضلات کمک می کند. سیکلوبنزاپرین همراه با استراحت و فیزیوتراپی استفاده می شود. این دارو بایستی فقط برای دو یا سه هفته در هر دوره درمانی مورد استفاده قرار گیرد. امکان دارد سیکلوبنزاپرین به همراه داروهای دیگر مصرف شود.
قرص سیکلوبنزاپرین با نام تجاری فکسمید موجود می باشد و به عنوان یک داروی ژنریک نیز در دسترس است. هزینه داروهای ژنریک معمولاً کمتر از هزینه همان دارو با نام تجاری است. داروی سیکلوبنزاپرین به شکل کپسول خوراکی پیوسته رهش نیز موجود است.
نحوه عملکرد داروی سیکلوبنزاپرین
سیکلوبنزاپرین به گروهی از داروها به نام شل‌کننده های عضلانی تعلق دارد. نحوه عملکرد این دارو در شل کردن عضلات به طور دقیق مشخص نمی باشد. امکان دارد سیکلوبنزاپرین سیگنال های مغزی که باعث اسپاسم عضلانی می شوند را کاهش دهد.
نحوه مصرف قرص سیکلوبنزاپرین
میزان مصرف و مدت زمان مصرف سیکلوبنزاپرین به عوامل زیر بستگی دارد:
- سن
- عارضه تحت درمان
- شدت عارضه
- وجود بیماری های دیگر
- واکنش به اولین مقدار مصرف دارو
میزان مصرف دارو جهت رفع اسپاسم عضلانی
میزان مصرف در بزرگسالان (سنین 18 تا 64 سال)
5-10 میلی‌گرم، 3 بار در روز
میزان مصرف در کودکان (سنین 15 تا 17 سال)
5 تا 10 میلی‌گرم، 3 بار در روز
میزان مصرف در کودکان (سنین 0 تا 14 سال)
داروی سیکلوبنزاپرین نباید در افراد زیر 15 سال استفاده شود.
میزان مصرف در افراد سالخورده (65 سال به بالا)
کلیه افراد سالخورده ممکن است عملکرد مناسبی نداشته باشد. در نتیجه ممکن است تأثیر دارو و خارج شدن آن از بدن آرام‌تر انجام شود. در این حالت مقادیر زیاد دارو برای مدت بیشتری در بدن باقی می ماند. این مساله احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می دهد. امکان دارد پزشک مصرف مقادیر کمتر دارو را به بیمار توصیه کند. به این شکل از تجمع بیش از حد دارو در بدن جلوگیری می شود.
مصرف سیکلوبنزاپرین در افراد مبتلا به مشکلات کبدی
در صورت خفیف بودن مشکلات کبدی، امکان دارد پزشک مصرف میزان کمتر دارو را به بیمار توصیه کند تا از تجمع مقادیر بیش از حد دارو در بدن جلوگیری شود. در صورتی که مشکلات کبدی متوسط و یا شدید باشند، نباید از این دارو استفاده شود. در ارتباط با میزان مناسب مصرف این دارو بایستی با پزشک مشورت شود.
مصرف داروی سیکلوبنزاپرین طبق دستور پزشک
قرص خوراکی سیکلوبنزاپرین برای درمان در کوتاه مدت استفاده می شود. این دارو نباید برای مدت بیش از 3 هفته مورد استفاده قرار گیرد. در صورت عدم مصرف طبق دستور پزشک امکان دارد استفاده از سیکلوبنزاپرین باعث بروز عوارض شود.
عوارض ناشی از قطع ناگهانی یا عدم مصرف سیکلوبنزاپرین
در این صورت امکان دارد علائم تشدید شوند و ممکن است اسپاسم عضلانی یا درد بیشتری ایجاد شود.
عوارض ناشی از عدم مصرف دارو بر طبق برنامه
در این صورت ممکن است دارو تأثیر مورد نظر را نداشته باشد. جهت بهره‌مندی از تأثیر دارو به طور کامل، بایستی مقدار مشخصی از دارو در تمام مدت در بدن وجود داشته باشد.
عوارض ناشی از مصرف بیش از حد داروی سیکلوبنزاپرین
عوارض ناشی از مصرف بیش از حد داروی سیکلوبنزاپرین شامل موارد زیر می باشد:
- غش کردن
- تپش قلب
- کاهش هوشیاری
- دشواری در صحبت کردن و درک مطلب
- از دست دادن کنترل یا بی‌حسی در صورت، دست یا پا
- دشواری در بینایی یک یا دو چشم
- بی‌قراری
- توهم (شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند)
- تشنج
- حالت تهوع
در صورت مصرف بیش از حد داروی سیکلوبنزاپرین، باید با پزشک یا مرکز کنترل مسمومیت تماس گرفته شود. در صورت شدید بودن علائم، بایستی سریعاً به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس مراجعه شود.
در صورت فراموش کردن یک نوبت داروی سیکلوبنزاپرین چه اقدامی بایستی انجام داد؟
به محض این که نوبت مورد نظر دارو را به یاد آوردید، سریعاً آن را مصرف کنید. ولی در صورتی که نوبت مورد نظر را چند ساعت پیش از نوبت بعدی دارو به یاد آوردید، تنها یک نوبت دارو را مصرف کنید. هیچ گاه دو نوبت دارو را در یک زمان مصرف نکنید چرا که امکان بروز عوارض خطرناک وجود دارد.
نحوه اطمینان از تأثیر دارو
با مصرف داروی سیکلوبنزاپرین، میزان درد و سفتی عضلانی بایستی کاهش پیدا کند.
عوارض جانبی ناشی از مصرف سیکلوبنزاپرین
قرص سیکلوبنزاپرین ممکن است سبب سرگیجه و خواب آلودگی شود. این حالت بیشتر در چند ساعت پس از مصرف ایجاد می‌شود. همچنین امکان بروز عوارض دیگر نیز وجود دارد.
دیگر عوارض شایع داروی سیکلوبنزاپرین
عوارض شایع مصرف سیکلوبنزاپرین عبارتند از:
- خشکی دهان
- سرگیجه
- خستگی
- یبوست
- خواب‌آلودگی
- حالت تهوع
- سوزش سر دل
این علائم در صورت خفیف بودن، ممکن است پس از چند روز یا چند هفته از بین بروند. در صورت شدید بودن و عدم رفع علائم، بایستی به پزشک مراجعه شود.
عوارض جانبی خطرناک
در صورت بروز عوارض جانبی خطرناک بایستی فوراً به پزشک مراجعه شود. عوارض جانبی خطرناک و علائم آن شامل موارد زیر می‌باشد:
- مشکلات قلبی. علائم عبارتند از:
- غش کردن
- تپش قلب
- کاهش هوشیاری
- دشواری در صحبت کردن یا درک مطالب
- از دست دادن کنترل یا بی‌حسی در صورت، دست‌ها یا پاها
- دشواری در بینایی یک یا دو چشم
- سندرم سروتونین. علائم عبارتند از:
- بی‌قراری
- توهم
- تشنج
- حالت تهوع
دارو به شکل متفاوتی بر هر شخص تأثیر می‌گذارد، در نتیجه امکان دارد به غیر از موارد فوق، عوارض دیگری نیز ایجاد شوند. اطلاعات مذکور جایگزینی برای توصیه ارائه شده از جانب پزشک محسوب نمی‌شوند. به این منظور بایستی در ارتباط با عوارض جانبی احتمالی با پزشکی که از وضعیت سلامتی بیمار اطلاع دارد، مشورت شود.
تداخل دارویی سیکلوبنزاپرین با داروهای دیگر
قرص سیکلوبنزاپرین ممکن است با داروها، ویتامین‌ها و یا داروهای گیاهی دیگر تداخل داشته باشد. در این صورت عملکرد دارو تغییر پیدا می‌کند. این مساله می‌تواند خطرناک باشد و یا از اثربخشی دارو جلوگیری کند.
برای جلوگیری از تداخل دارویی، پزشک بایستی تمامی داروهای مصرفی را ارزیابی کند. بیمار بایستی استفاده از هر گونه دارو، ویتامین یا داروی گیاهی را به پزشک اطلاع دهد. جهت اطلاع از تداخل دارویی سیکلوبنزاپرین با داروهای دیگر با پزشک خود مشورت کنید.
نمونه داروهایی که ممکن است با سیکلوبنزاپرین تداخل داشته باشند در این قسمت ذکر خواهند شد.
چه داروهایی نباید با سیکلوبنزاپرین مصرف شوند؟
داروهای مهارکننده مونو آمین اکسیداز نبایستی همراه با سیکلوبنزاپرین مصرف شوند؛ چرا که ممکن است باعث ایجاد عوارض خطرناک در بدن شوند. نمونه این داروها شامل:
- سلژیلین
- راساژیلین
- ترانیل سیپرومین
مصرف سیکلوبنزاپرین با داروهای فوق (و یا در بازه زمانی 14 روز از قطع مصرف داروهای فوق) می‌تواند احتمال بروز عوارض جانبی خطرناک را افزایش دهد. این عوارض شامل تشنج می‌باشند.
تداخل دارویی که احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهد
مصرف سیکلوبنزاپرین همراه با برخی از داروها، احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهد، چرا که می‌تواند سبب افزایش میزان سیکلوبنزاپرین در بدن شود. نمونه این داروها شامل:
- بنزودیازپین‌ها مانند تریازولام، آلپرازولام و میدازولام. عوارض در صورت تداخل دارویی شامل خواب‌آلودگی می‌باشد.
- باربیتورات‌ها مانند فنوباربیتال. عوارض در صورت تداخل دارویی شامل خواب‌آلودگی بیشتر می‌باشد.
- برخی از داروهای درمان افسردگی مانند فلوکستین، ونلافاکسین، آمی‌تریپتیلین یا بوپروپیون. عوارض شامل افزایش احتمال بروز سندرم سروتونین.
- وراپامیل: عوارض شامل افزایش احتمال بروز سندرم سروتونین.
- داروهای آنتی کولینرژیک مانند تولترودین یا اکسی بوتینین. عوارض شامل خشکی دهان یا عدم توانایی ادرار کردن.
تداخل دارویی که تأثیر دارو را کاهش می‌دهد
مصرف برخی از داروها مانند گوانتیدین همراه سیکلوبنزاپرین می‌تواند سبب کاهش تأثیر این داروها شود. برای مثال سیکلوبنزاپرین می‌تواند از کاهش فشار خون ناشی از مصرف داروی گوانتیدین جلوگیری کند. در نتیجه امکان دارد فشار خون افزایش پیدا کند.
نکات مهم در ارتباط با مصرف داروی سیکلوبنزاپرین
در صورت مصرف داروی سیکلوبنزاپرین، نکات زیر بایستی در نظر گفته شوند.
نکات کلی مربوط به مصرف دارو
- داروی سیکلوبنزاپرین را می‌توان همراه با (و یا بدون) غذا مصرف کرد.
- این دارو بایستی هر روز سر یک ساعت معین مصرف شود.
- قرص نباید خرد شده و یا نصف شود.
- این دارو در هر داروخانه‌ای موجود نمی‌باشد. پیش از خرید، بایستی هماهنگی لازم در این ارتباط انجام شود.
نحوه نگهداری از دارو
- داروی سیکلوبنزاپرین را در دمای 77 درجه فارنهایت (25 درجه سانتی‌گراد) نگهداری کنید.
- این دارو نباید در معرض نور نگه داشته شود.
- از نگهداری دارو در محیط مرطوب مانند حمام خودداری کنید.
تجدید نسخه
نسخه داروی سیکلوبنزاپرین قابل تجدید می‌باشد. بیمار نیازی به نسخه جدید جهت تهیه این دارو ندارد.
مصرف قرص سیکلوبنزاپرین در زمان مسافرت
در ارتباط با مصرف این دارو در زمان مسافرت:
- همیشه بسته دارو را به همراه داشته باشید. در زمان مسافرت با هواپیما، هیچ‌گاه دارو را در چمدان‌های خود قرار نداده و آن را در کیفی که همراه خود دارید قرار دهید.
- دستگاه‌های اشعه ایکس در فرودگاه‌ها به دارو آسیب وارد نمی‌کنند.
- همیشه جعبه مخصوص حمل دارو که دارای برچسب اصلی دارو می‌باشد را به همراه داشته باشید.
- دارو را در خودرو و یا (داشبورد خودرو) قرار ندهید. (خصوصاً زمانی که هوا بسیار گرم یا بسیار سرد است)
ارزیابی پزشکی
در صورت وجود مشکلات کبدی، امکان دارد پزشک از آزمایش خون جهت ارزیابی عملکرد کبد در زمان مصرف داروی سیکلوبنزاپرین استفاده کند.
داروهای جایگزین سیکلوبنزاپرین
داروهای دیگری جهت درمان عارضه فعالی شما موجود هستند. امکان دارد برخی از این داروها بیش از سایر داروهای دیگر برای شما مناسب باشد. در ارتباط با داروهای جایگزین سیکلوبنزاپرین با پزشک خود مشورت کنید.
خطرات ناشی از مصرف سیکلوبنزاپرین
مصرف قرص سیکلوبنزاپرین می‌تواند باعث بروز عوارض خطرناکی بشود:
خطرات ناشی از بروز سندرم سروتونین
داروی سیکلوبنزاپرین می‌تواند باعث بروز عارضه خطرناکی به نام سندرم سروتونین شود. این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که دارو سبب تجمع بیش از حد سروتونین در بدن می‌شود. در صورت بروز علائم این عارضه فوراً با پزشک تماس بگیرید. این علائم شامل بی‌قراری، توهم، تشنج و یا حالت تهوع هستند. در صورت مصرف داروی سیکلوبنزاپرین همراه با داروهای دیگر مانند داروهای ضد افسردگی، احتمال بروز سندرم سروتونین افزایش پیدا می‌کند.
خطرات مربوط به تأثیر دارو بر قلب
داروی سیکلوبنزاپرین می‌تواند سبب بروز آریتیمی (مشکلات مربوط به ضربان قلب) بشود. در صورت مصرف داروهای ضد افسردگی و یا وجود مشکلات قلبی، احتمال بروز آریتمی قلبی افزایش پیدا می‌کند. در صورت عدم درمان این مشکلات، امکان حمله یا سکته قلبی وجود دارد.
خطرات مربوط به دستگاه عصبی مرکزی
داروی سیکلوبنزاپرین می‌تواند باعث ایجاد سرگیجه، خواب‌آلودگی و یا توهم شود. در زمان مصرف این دارو بایستی از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری شود (تا زمانی که بیمار از نحوه تأثیر این دارو اطلاع پیدا کند). احتمال بروز خطرات مربوط به دستگاه عصبی مرکزی در سنین 65 سالگی به بالا افزایش پیدا می‌کند.
خطرات مربوط به بروز آلرژی
داروی سیکلوبنزاپرین می‌تواند باعث بروز واکنش آلرژی شدید شود. علائم این واکنش شامل:
- دشواری در تنفس
- ورم گلو یا زبان
در صورت بروز واکنش آلرژی، بایستی فوراً با پزشک یا مرکز کنترل مسمومیت تماس گرفته شود. چنانچه علائم شدید هستند، بایستی به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس مراجعه شود. در صورت وجود واکنش آلرژی، نباید دوباره از این دارو استفاده شود؛ (مصرف مجدد ممکن است منجر به مرگ شود).
خطرات مرتبط با ابتلا به عارضه‌های خاص
- افراد مبتلا به دشواری در دفع ادرار: داروی سیکلوبنزاپرین می‌تواند سبب تشدید علائم در این افراد شود.
- افراد مبتلا به گلوکوم: مصرف این دارو می‌تواند سبب تشدید علائم شود.
- افراد مبتلا به مشکلات کبدی: در صورت وجود مشکلات کبدی و یا سابقه بیماری‌های کبدی، امکان دارد خارج شدن این دارو از بدن به درستی انجام نشود و در نتیجه ممکن است سبب تجمع دارو در بدن شود. در نتیجه احتمال بروز عوارض جانبی افزایش پیدا می‌کند.
- زنان باردار: زنان باردار یا زنانی که قصد باردار شدن دارند بایستی با پزشک در مورد مصرف داروی سیکلوبنزاپرین مشورت کنند.
- زنانی که در دوران شیردهی قرار دارند: امکان دارد داروی سیکلوبنزاپرین وارد شیر مادر شده و می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی در کودک شود. در این خصوص بایستی با پزشک مشورت شود. امکان دارد نیاز باشد که شیر دادن به کودک و یا مصرف دارو متوقف شود.
- افراد سالخورده: کلیه و کبد افراد سالخورده ممکن است عملکرد مناسبی نداشته باشد. در نتیجه ممکن است تأثیر دارو و خارج شدن آن از بدن آرام‌تر انجام شود. در این حالت مقادیر زیاد دارو برای مدت بیشتری در بدن باقی می‌ماند. این مساله احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.
- کودکان: قرص سیکلوبنزاپرین نباید در افراد زیر 15 سال استفاده شود.
