درمان گرفتگی عضلات کمر، پا و گردن با فیزیوتراپی و ورزش

اسپاسم عضلانی یکی از شایع‌ترین دلایل ابتلا به کمر درد و گردن درد است. عضلاتی که اطراف ستون فقرات قرار دارند و آن را نگه داشته‌اند، قوی‌ترین و غالباً پرکاربردترین عضلات بدن هستند، اسپاسم‌های عضلانی یکی از شایع‌ترین و دردناک‌ترین دلایل ابتلا به کمر درد هستند.

اسپاسم عضلانی غالباً با روش‌های اولیه، محافظه‌کارانه، غیر جراحی درمانی برطرف می‌شود ولی در صورت مشاهده برخی علائم باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

 اسپاسم عضلانی چیست؟

یکی از واکنش‌های طبیعی محافظ بدن، اسپاسم عضلانی است که یک انقباض غیرارادی فیبرهای عضلانی در مقابل التهاب و آسیب‌دیدگی هم در عضلات و هم در عصب‌هایی که آنها را تغذیه می‌کنند ایجاد می‌شود. اسپاسم‌های عضلانی در کمر نشانه آسیب‌دیدگی ساختارهای ستون فقرات نظیر مهره‌ها، دیسک یا رباط‌هایی هستند که مهره‌ها را به هم وصل می‌کنند.

اسپاسم‌های عضلانی ممکن است به دلایل مختلفی بروز کنند: یک ضربه ناگهانی به ستون فقرات یا عضلات و بافت‌هایی که آن را نگه داشته‌اند مانند کشیدگی عضلانی یا رگ به رگ شدگی یا برخی اختلالات و ناهنجاری‌های مکانیکی که باعث فشرده شده عصب‌هایی ستون فقرات یا تحریک آنها می‌شوند.

 علائم ابتلا به اسپاسم‌های عضلانی چیست؟

علائم اولیه اسپاسم عضلانی معمولاً شامل کمر درد حاد یا گردن درد می‌شود که به محل آسیب‌دیدگی یا عارضه زمینه‌ای همراه با انقباض شدید عضلانی بستگی دارد و ممکن است به صورت یک چرخه ایجاد شود که از چند ثانیه تا چند دقیقه ادامه می‌یابد. درد و خشک‌شدگی معمولاً دو دلیل دارد: نشانه وجود یک اشکال است یا برای محافظت از بافت‌ها و ساختارها در برابر آسیب‌دیدگی‌های بیشتر با محدود کردن حرکات. علائم معمولاً به صورت ناگهانی پس ز انجام فعالیت‌های فیزیکی بروز می‌کنند و معمولاً پس از مدتی استراحت برطرف می‌شوند.

 اسپاسم‌های عضلانی چگونه درمان می‌شوند؟

در بسیاری از موارد، اسپاسم‌های عضلانی پس از چند روز یا چند هفته انجام درمان‌های اولیه و محافظه‌کارانه برطرف می‌شوند مشروط بر این که مشکل پزشکی زمینه‌ای جدی‌ای وجود نداشته باشد. در موارد زیر باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:

• تغییر در عملکرد روده و مثانه و در نتیجه بی‌اختیاری ادرار یا بروز مشکل در دفع مدفوع.
• ضعف عضلانی در دست‌ها و پاها؛ احساس بی‌ثباتی و ناپایداری در هنگام راه رفتن یا کاهش طول مسیری که می‌توانید راه بروید.
• درد و بیحسی که به سمت دست‌ها یا پاها کشیده می‌شود؛ به خصوص در هنگام عطسه کردن، سرفه کردن یا نشستن تشدید می‌شود.
• دردی که در هنگام دراز کشیدن تشدید می‌شود یا در هنگام شب مانع خوابیدن شما می‌شود.
• درد همراه با تب، کاهش وزن یا علائم دیگری بیماری

اگر هیچ یک از علائم فوق‌الذکر وجود نداشتند با انجام برخی اقدامات می‌توانید درد را تسکین داده و التهابی که باعث ایجاد مشکل شده است را کاهش دهید. اگر اسپاسم عضلانی شما بهبود نیافت و درد و ناراحتی‌های دیگر همراه با آن پس از 72 ساعت بهبود نیافت باید با پزشک تماس بگیرید زیرا ممکن است دلیل آن وجود بیماری‌های زمینه‌ای یا مشکلات ستون فقرات باشد که نیاز به درمان دارند. روش‌های درمانی مختلفی وجود دارند که به شما در کاهش درد و ناراحتی کمک می‌کنند.

 استراحت در رختخواب خوب نیست 

ادامه فعالیت‌های روزمره و عادی اما شاید با سرعتی کمتر و قطعاً خودداری از انجام کارهایی که باعث تشدید درد شما یک روش خوب برای آغاز فرایند بهبودی است. کمی استراحت مضر نیست اما انجام فعالیت‌های سبک باعث تسریع روند بهبودی می‌شود بنابراین از خوابیدن و دراز کشیدن به مدت طولانی پرهیز کنید.

 کمپرس سرد 

در 72 ساعت اول شروع اسپاسم‌های عضلانی یک بسته یخ، ژل یخی (یا کیسه سبزیجات یخ‌زده) را در یک پارچه نازک بپیچید و آن را به مدت 20 دقیقه و چندین مرتبه در روز روی قسمتی که دچار گرفتگی شده است قرار دهید. یخ باعث کاهش تورم و التهاب شده، بافت‌ها را بیحس کرده و سرعت انتقال پالس‌های عصبی به سمت قسمت آسیب دیده را کاهش می‌دهد. مراقب باشید و به مدت طولانی از یخ استفاده نکنید بیش از 20 دقیقه یخ را روی قسمت آسیب دیده قرار ندهید زیرا باعث تشدید گرفتگی عضلات شده و ممکن است التهاب را افزایش دهد.

 گرما درمانی

سه روز پس از آسیب‌دیدگی می‌توانید از گرما برای کاهش گرفتگی عضلات و افزایش گردش جریان خون در آن ناحیه استفاده کنید. حداقل باید 72 ساعت پس از بروز اسپاسم عضلانی صبر کنید تا تورم و التهاب کاهش یابد و سپس از گرمای مرطوب به جای گرمای خشک استفاده کنید زیرا احتمال کم آبی بدن را کاهش می‌دهد. منابع خوب گرمایی عبارتند از پد گرم‌کننده مرطوب یا بسته گرمکن یا حمام گرم، جکوزی یا دوش آب گرم.

 مسکن‌های ضدالتهابی 

مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپیرین، ایبوپروفن، استامینوفن یا ناپروکسن سدیم به تسکین درد، تورم و گرفتگی کمک می‌کنند. از داروهای دیگر تجویزی و بدون نیاز به نسخه پزشک نیز می‌توانید استفاده کنید. پزشک یا دکتر داروخانه به شما در انتخاب داروی مناسب کمک می‌کنند.

 استفاده از بریس خارجی 

استفاده کوتاه مدت از بریس‌های نرم یا کرست به کاهش اسپاسم‌های عضلانی کمک کرده و بافت ملتهب یا ساختارهای ستون فقرات را بی‌حرکت نگه می‌دارد. اگر از این بریس‌ها به درستی استفاده شود به کاهش درد و گرم شدن بدن کمک می‌کند (در مورد بهترین وضعیت و مناسب‌ترین بریس با پزشک را دکتر داروخانه مشورت کنید)؛ اما نباید از این بریس‌ها به مدت طولانی استفاده کنید و نباید آنها جای عضلات شما را بگیرند زیرا در نهایت باعث ضعف عضلانی شما شده و احتمال آسیب‌دیدگی مجدد را افزایش می‌دهند.

 ماساژ درمانی 

ماساژ درمانی یک روش اعمال فشار یا لرزش بافت‌های نرم بدن مانند عضلات، بافت‌های همبند، تاندون‌ها، رباط‌ها و مفاصل است. از فشار عمیق بافت یا ضربات سطحی‌تر استفاده کنید، این کار را می‌توانید در قسمت‌های مختلف بدن یا در تمام بدن انجام دهید تا به شل شدن عضلات، مدیریت درد، بهبود گردش جریان خون و کاهش استرس و تنش کمک نماید.

 درمان‌های فیزیکی 

حین فیزیوتراپی، اقدامات درمانی مختلف نظیر استفاده از گرما و سرما، اولتراسوند، هیدروتراپی و ماساژ برای کمک به تسکین درد عضلانی استفاده می‌شود. در اولتراسوند یک دسته روی قسمت دردناک بدن شما حرکت داده می‌شود و امواج صوتی با فرکانس‌های بالا یا پایین را به عضلات عمقی شما منتقل می‌کند. این کار باعث گرم شدن آنها و افزایش گردش جریان خون می‌شود. تمرینات طبی و کشششی نیز به منظور تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی برای شما تجویز می‌شوند و همچنین روش‌های آرام بخشی وضعیت درست بدنی نیز به شما آموزش داده می‌شود.

 طب سوزنی 

در طب سوزنی، سوزن‌های استیل بسیار کوچکی در قسمت‌های خاصی از پوست که تصور می‌شود با برخی ارگان‌ها و ساختارهای آناتومی عمقی بدن در ارتباط هستند فرو می‌رود. در حالی که تئوری نحوه عملکرد طب سوزنی هنوز در تحقیقات امروزی مورد تأیید قرار نگرفته است، یکی از مکاتب فکری بر این باور است که سوزن‌ها، انتقال دهنده‌های عصبی سرکوب‌کننده درد را تحریک کرده و باعث کاهش التهاب، افزایش گردش جریان خون، کاهش تنش‌های عضلانی و درنهایت تسکین درد می‌شوند.

 مراقبت‌های کایروپرکتیک 

اقدامات کایروپرکتیک به منظور پیشگیری و درمان کمر درد و مشکلات دیگر نشای از ناترازی یا نیمه دررفتگی در ستون فقرات به کار برده می‌شوند. برخی روش‌های دیگر درمان کایروپرکتیک عبارتند از تحریک عضلانی، تحریک الکتریکی عصب، اولتراسوند و گرما / سرما درمانی. اقدامات کایروپرکتیک همچنین ممکن است شامل تمرینات ورزشی کششی و ماساژ درمانی نیز بشود.

 پیشگیری از آسیب‌دیدگی‌های مجدد 

برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی مجدد در گردن یا کمر  و جلوگیری از عود دوباره اسپاسم‌های دردناک عضلانی باید عضلات، تاندون‌ها، رباط‌هایی که ستون فقرات و کمر شما را نگه می‌دارند را تقویت کرده و انعطاف‌پذیری آنها را افزایش دهید. این کار را می‌توانید به روش‌های زیر انجام دهید:

• تمرینات قلبی عروقی سبک، منظم و کم برخورد که کمر شما را خسته نمی‌کنند و به مفاصل شما فشار وارد نمی‌کنند مانند دوچرخه سواری، پیاده‌روی یا شنا کردن. اگر شما نمی‌توانید در خارج از منزل ورزش کنید، از تردمیل، الپتیکال یا دوچرخه ثابت استفاده کنید. این وسایل تقریباً در همه باشگاه‌ها وجود دارند و شما می‌توانید آنها را برای استفاده در منزل نیز تهیه کنید.
• تمرینات تقویتی برای عضلات میان تنه. با تقویت عضلات شکم و کمر، شما می‌توانید یک کرست طبیعی برای حفاظت از ستون فقرات خود ایجاد کنید.
• حرکات کششی ملایم و سبک برای بهبود و افزایش انعطاف‌پذیری. حرکات کششی به حفظ گردش جریان خود در عضلات کمک می‌کند.

اگر شما دچار اسپاسم عضلانی فعال هستید، لطفاً قبل از انجام هر گونه تمرین ورزشی یا حرکات کششی با پزشک خود مشورت کنید؛ حتی اگر شما فرد فعالی هستید ورزش می‌کنید. زمانی که عضلات، عصب‌ها و بافت‌های دیگر بدن شما ملتهب هستند و دچار انقباض شده‌اند یا در آغاز فرایند بهبودی هستند نباید قبل از این که آنها را آماده کنید، دامنه حرکتی خود را گسترش دهید زیرا این کار باعث آسیب‌دیدگی بیشتر یا طولانی‌تر شدن دوران بهبودی شما می‌شود.