آیا گودی کمر در کودکان با ورزش قابل درمان است؟

گودی ‌کمر به انحنای بیش از حد ستون فقرات ناحیه کمر گفته می‌‌شود. اکثر افراد گودی کمر را به صورت بیرون زدگی شکم و تو رفتگی کمر توصیف می‌کنند. گودی کمر در قسمت انتهای ستون فقرات و در اطراف کمر به وجود می‌آید. هنگامی که ستون فقرات ما در این حالت قرار می‌‌گیرد باعث کوتاه شدن عضلات ناحیه کمر و عضلات چرخشی ران خواهد شد و به این ترتیب لگن نیز به سمت جلو می‌چرخد. این اختلال اغلب خودش را به صورت درد پایین کمر در ایستادن به مدت طولانی نشان می‌دهد. تعداد زیادی از افرادی که دچار گودی کمر هستند ادعا می‌‌کنند که این وضعیت آن‌ها را وادار می‌‌کند که کمتر بایستند و بیشتر بنشیند. این افراد به طور طبیعی هنگامی که دچار درد کمر می‌‌شوند به سمت جلو خم خواهند شد زیرا تلاش می‌کنند عضلات ناحیه لومبر خود را بکشند و صاف بایستند. هنگامی که از نیم رخ به این افراد نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که شکم آنها همیشه حالت برآمدگی دارد و کمرشان به سمت داخل کشیده شده است.

گودی کمر در کودکان

گودی کمر به بد شکلی استخوان‌های ستون فقرات گفته می‌‌شود که استخوان‌های این ناحیه در قسمت انحنای پایین کمر بیش از حد طبیعی به سمت داخل خم می‌شوند. کودکانی که دچار این اختلال هستند معمولاً پشت آنها حالت خم شدگی دارد. یکی از مشکلات رایج ستون فقرات در کودکان گودی کمر است که ممکن است در پی عوامل مختلفی از قبیل مسائل ژنتیکی به وجود بیاید.

 چه عواملی در بروز گودی کمر در کودکان نقش دارد؟

 برخی از کودکان به صورت مادرزادی دچار گودی کمر هستند اما برخی دیگر به علل متفاوتی دچار این اختلال می‌شوند که تعدادی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

• اختلالات ژنتیکی و عوامل وراثتی یکی از دلایل بروز گودی کمر در کودکان است.
• نامناسب بودن حالت بدن در هنگام ایستادن و نشستن از مهمترین علل گودی کمر در کودکان محسوب می‌شود.
• مشکلات سیستم عصبی در گودی کمر کودکان نقش دارند.
• گاهی اوقات عمل جراحی کمر باعث گودی کمر خواهد شد.
• اختلالات ناحیه ران یا لگن در بروز گودی کمر کودکان نقش دارند.

علائم و نشانه‌های گودی کمر در کودکان شامل چه مواردی است؟

 علائم و نشانه‌های گودی کمر در همه کودکان به یک شکل به وجود نمی‌‌آید. مهمترین ویژگی گودی کمر برجسته بودن باسن کودکان است. علائم این اختلال با توجه به آنکه آیا با مشکلات دیگری همراه است یا خیر متفاوت خواهد بود. این اختلالات شامل مشکلات ستون فقرات، دیستروفی عضلانی، مشکلات رشد در ناحیه ران یا اختلال سیستم عصبی است. علائم و نشانه‌های گودی کمر می‌تواند شبیه سایر مشکلات و اختلالات کمر باشد یا آن که به دنبال یک نوع آسیب دیدگی یا عفونت به وجود آمده باشد. اگر احساس می‌کنید کودک شما دچار گودی کمر است حتما او را نزد پزشک ببرید تا اقدامات لازم را انجام دهد.

فاکتورهای خطر در بروز گودی کمر شامل چه مواردی است؟

اگر کودک شما دچار اختلال عصبی عضلانی از قبیل فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا آرتروفی عضلانی ستون فقرات است احتمال آنکه دچار گودی کمر شود بسیار زیاد است.

 گودی کمر در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

 پزشک می‌تواند با بررسی دقیق سابقه پزشکی فرزند شما، انجام معاینه جسمانی و انجام برخی آزمایشات خاص وجود گودی کمر را تشخیص دهد. پزشک همچنین از شما درباره سابقه خانوادگی ابتلا به گودی کمر سوال خواهد کرد. ممکن است پزشک درخواست انجام آزمایشات و روش‌های عکس برداری زیر را بدهد:

• عکس برداری توسط اشعه ایکس می‌تواند تصاویری را از بافت های داخلی بدن، استخوان‌ها و اعضای داخلی نشان دهد و زاویه انحنای ستون فقرات کودک شما را ارزیابی نماید. معمولاً فرآیند درمان گودی کمر بر اساس اندازه گیری زاویه انحنای ستون فقرات قرار دارد.
• اسکن استخوان می‌تواند وجود هر گونه عفونت یا شکستگی استخوان در کمر کودک شما را رد یا تایید کند.
• اسکن ام آر آی می‌‌تواند به کمک یک کامپیوتر و یک میدان مغناطیسی بزرگ تصاویری دقیق را از اعضا و ساختارهای داخلی بدن تهیه کند. این نوع عکس برداری می‌تواند وجود سایر مشکلات در طناب نخاعی و اعصاب این ناحیه را رد کند یا تایید نماید.
• سی تی اسکن نیز از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از بدن استفاده می‌کند.
• آزمایش خون در آزمایشگاه انجام می‌شود و نتایجی که از آن به دست می‌آید اطلاعات بیشتری را در اختیار پزشک شما قرار خواهد داد.

 تشخیص به موقع گودی کمر در کودکان برای درمان زود هنگام اهمیت بسیار زیادی دارد. اخیراً پزشکان و برخی از مدارس به طور منظم کودکان را به لحاظ وجود علائم و نشانه‌های گودی کمر ارزیابی می‌کنند تا بتوانند هرچه زودتر به درمان این اختلال بپردازند.

گودی کمر چگونه در کودکان درمان می‌شود؟ 

درمان گودی کمر در کودکان به علائم و نشانه‌هایی که کودک دارد، سن کودک و سطح عمومی سلامت او بستگی دارد. همچنین شدت گودی کمر در برنامه درمان نقش مهمی را ایفا می‌کند. هدف از درمان گودی کمر جلوگیری از بدتر شدن انحنای قسمت پایین کمر و پیشگیری از بد شکلی آن است. تشخیص عامل ایجاد کننده گودی کمر در درمان این اختلال نقش مهمی را ایفا می‌کند. درمان این اختلال همچنین بر اساس میزان باقی مانده از رشد سیستم اسکلتی کودک تعیین می‌شود. برنامه درمان گودی کمر در کودکان شامل موارد زیر است:

• انجام معاینات جسمانی متناوب و بررسی کودک برای مشاهده میزان انحنای ستون فقرات ناحیه لومبر در دوران رشد اهمیت بسیار زیادی دارد و پزشک از شما می‌خواهد که به طور متناوب فرزند خود را نزد او ببرید.
• ورزش کردن با هدف افزایش توانایی جسمانی توصیه می‌‌شود. متخصص فیزیوتراپی از نزدیک با کودک شما کار می‌کند و از تمرینات مخصوص ستون فقرات بهره می‌گیرد تا یک برنامه ورزشی جامعه را متناسب با شرایط کودک شما طراحی نماید که باعث کاهش درد ناحیه کمر و بهبود اختلالات عضلانی ناشی از ناهنجاری‌های ستون فقرات شود. در مواردی که گودی کمر با حالت مناسب بدن ارتباط داشته باشد انجام دادن برخی تمرینات ورزشی ساده می‌‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
• با توجه به معاینات و تشخیص پزشک ممکن است از بریس طبی برای درمان گودی کمر کودک استفاده شود. دستورالعمل استفاده از بریس توسط پزشک شرح داده خواهد شد.
• درمان سایر مشکلات کودک که باعث بروز گودی کمر شده است از قبیل اختلالات ران و لگن می‌تواند در درمان گودی کمر مفید باشد.
• به ندرت پزشک انجام عمل جراحی را برای درمان گودی کمر توصیه خواهد کرد.

 سوالات متداول درباره گودی کمر

عوارض گودی کمر در کودکان چیست؟

بسته به شدت و میزان آن متفاوت است. ممکن است گودی کمر در بخشی از مراحل رشد کودک اتفاق افتاده و به مرور زمان رفع گردد، در صورتیکه شدت گودی کمر در کودک زیاد باشد و به موقع مورد درمان و مراقبت قرار نگیرد منجر به مشکلات جدی­تر برای ستون فقرات کودک در آینده خواهد شد. از جمله این عوارض می­توان به کمردرد و ظاهر نامتناسب اشاره کرد.

آیا گودی کمر در کودکان قابل درمان است؟

با توجه به علت، میزان و شدت گودی کمر در کودکف نوع درمان و طول دوران درمان متفاوت است. بطور کلی گودی کمر در کودکانی که در حال رشد و شکل گیری استخوان­ها هستند، راحت­تر از بزرگسالان قابل درمان است. در صورتیکه فیزیوتراپی و ورزش، بریس و روش­های کم تهاجمی­ترمنجر به رفع گودی کمر کودک نشد می­توان از جراحی برای اصلاح آن بهره گرفت.

آیا ماساژ درمانی به بهبود گودی کمر کمک می‌کند؟

ماساژ درمانی می‌تواند باعث افزایش طول عضلات و کشش آن دسته از ماهیچه‌هایی که ضعیف هستند به درمان گودی کمر کمک کند. ماساژ دادن کمر به مدت طولانی می‌‌تواند باعث فعال شدن سیستم عصبی پاراسمپاتیک شود و به این ترتیب همه بدن شما را در وضعیتی قرار دهد که بهبود پیدا کند.

 اقدامات خانگی برای درمان گودی کمر در کودکان چیست؟

اگر کودک شما دچار گودی کمر است می‌توانید در منزل به کشش قسمت پایین کمر و عضلات ران و لگن بپردازید. دقت کنید که فرزند شما در هنگام نشستن در حالت خنثی قرار داشته باشد. به کارهایی که فرزند شما انجام می‌دهد توجه کنید زیرا گاهی اوقات فرزند شما در هنگام انجام فعالیت های خود به صورت غیر عادی کمرش را خم می‌کند. با پزشک فرزندتان مشورت کنید تا شما را به طور کامل راهنمایی کند.

 کدام تمرینات ورزشی برای بهبود گودی کمر مفید هستند؟

حرکت کششی گربه

حرکت بغل کردن زانو

برای انجام دادن این تمرین باید به پشت دراز بکشید و به آرامی زانوهای خود را به قفسه سینه بچسبانید و دست خود را دور آنها حلقه کنید سپس زانوهای خود را به دو طرف بچرخانید تا ستون فقرات شما ماساژ پیدا کند.

حرکت خم شدن به سمت پایین

برای انجام دادن این تمرین باید از ناحیه کمر خم شوید و به آرامی به سمت پایین بروید. دقت کنید که از خم شدن زانوهای شما جلوگیری شود. این تمرین می‌تواند به شل شدن عضلات پایین کمر کمک کند. در همان حالتی که هستید به آرامی بدن خود را به دو طرف بچرخانید و اجازه بدهید نیروی جاذبه به کشش ستون فقرات شما بپردازد.