شاک ویو تراپی : مزایا، مراحل، تعداد جلسات و عملکرد شاک ویو

تاریخ: ۲۲ آبان ۱۴۰۲

شاک ویو تراپی برون درمانی (ESWT) یک روش غیرتهاجمی است که شامل وارد کردن امواج شوک به بافت نرم آسیب دیده برای کاهش درد و افزایش بهبودی است. موج‌های شاک ویو تراپی، مکانیکی بوده و الکتریکی نیستند. آنها امواجی با انرژی پایین و قابل شنیدن هستند که با افزایش جریان خون در ناحیه آسیب دیده عمل می‌کنند. این امر باعث افزایش روند بهبودی طبیعی بدن می‌گردد.

چه کسانی کاندیدای مناسبی برای ESWT هستند؟

شاک ویو تراپی برای درمان التهاب در مناطق مختلفی از بدن استفاده می‌شود، از جمله زانو، آرنج، پا و پاشنه پا، لگن و شانه. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از تراپی شاک ویو را برای درمان فاشیئیت پلانتار (التهاب پاشنه پا) تایید کرده است. همچنین، تحقیقات بالینی تصادفی با کیفیت بالا مبنی بر اینکه تراپی شاک ویو یک روش غیر تهاجمی، بی‌خطر و موثر برای درمان تاندینوپاتی در سیستم اسکلتی عضلانی است، نتایج قابل توجهی را نشان داده است.

در حال حاضر، پزشکان از تراپی شاک ویو برای درمان تاندینوپاتی شدید و مزمن در نقاط مختلف بدن استفاده می‌کنند. تخصصی‌ها این روش درمانی را برای درمان مناطق زیر که مبتلا به تاندینوپاتی هستند، مفید می‌دانند:

• زانو
• آرنج
•  پا و پاشنه پا
•  لگن
• شانه

تراپی شاک ویو نقش موثری در کاهش التهاب و تسریع فرآیند بهبودی در این مناطق برعهده دارد.

• عضلات گرداننده شانه
• استخوان بازو
• اپی کندیل داخلی
• تروکانتر بزرگ (عضله گلوتئوس مدیوس و گلوتئوس مینیموس)
• سر عضلات همسترینگ پروکسیمال
• رکتوس فرمیس
• چهارسر دیستال
• تیبیال خلفی
• تاندون پاتلار
• نازک نی
• آشیل
• پلانتار فاسیا

چرا باید ESWT را انجام دهم؟

‏ESWT به بیمارانی پیشنهاد می‌شود که به اندازه کافی به سایر درمان‌ها، مانند استراحت، یخ درمانی، داروهای کاهش درد، فیزیوتراپی و اُرتزها (کفی‌ها یا بریس‌ها) پاسخ نداده‌اند. شاک ویو تراپی می‌تواند نیاز به تزریق‌های استروئید یا مداخله جراحی را کاهش داده و به بازگشت سریع‌تر بیمار به فعالیت‌های طبیعی خود کمک کند. ESWT درمانی با حداقل تهاجم است که به صورت سرپایی انجام می‌شود؛ به این معنا که شما می‌توانید بلافاصله پس از انجام آن به خانه باز گردید. مطالعات نشان داده‌اند که ESWT می‌تواند تقریباً در ۷۰ درصد موارد، تسکین درد را به همراه داشته باشد.

چگونه می‌توانم برای ESWT آماده شوم؟

شما باید در طول یک دوره کامل درمان که شامل حداقل ۳ جلسه است و به مدت سه هفته متوالی انجام می‌شود، در دسترس باشید. قبل از اولین جلسه درمان و در طول کل دوره درمان، باید داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDها) مانند ایبوپروفن را مصرف نکنید. در صورتی که مطمئن نیستید که داروهای شما حاوی NSAID هستند یا خیر، لطفاً با پزشک، پرستار یا داروساز خود مشورت کنید. با توجه به اینکه درمان شامل دراز کشیدن در جلسات است، بهتر است لباس‌های راحتی بپوشید.

در طول ESWT چه اتفاقی می‌افتد؟

از شما خواسته می‌شود تا در حالی که پاهای شما توسط یک بالش پشتیبانی می‌شوند، به جلو دراز بکشید. ناحیه دردناک، به وسیله لمس (استفاده از دست یا انگشت برای بررسی ناحیه)، هدف قرار می‌گیرد. درمان از طریق یک جریان هوای فشرده ناگهانی و از طریق یک قطعه نگهدارنده دستی متصل به دستگاه شوک، ارسال می‌شود. موج شوک از طریق سر کاوشگر به ناحیه هدف منتقل می‌شود. برای بهبود انتقال موج شوک، از ژل تماسی روی پوست استفاده می‌شود. هر جلسه درمانی تقریباً ۵ دقیقه طول می‌کشد.

‏ESWT چگونه عمل می‌کند؟

این درمان باعث ایجاد یک واکنش پیش التهابی در بافت آسیب دیده می‌شود. بدن با افزایش گردش خون و متابولیسم در ناحیه تحت تاثیر، که باعث تسریع روند بهبودی خود بدن می‌شود، به درمان پاسخ می‌دهد. امواج شوک می‌توانند بافت‌ها و کلسیفیکاسیون‌های موجود در ناحیه آسیب دیده را تجزیه کنند. با وارد شدن جراحت‌هایی در اندازه میکرو به بافت سلولی، یک اثر ضد درد موقتی بر اعصاب به وجود می‌آید (تسکین درد) و تسکین فوری درد را فراهم می‌کند که از آن با عنوان «بی‌حسی هیپراستیمولاسیون» یاد می‌شود.

فرایند بهبودی

شوک ویو تراپی باعث ایجاد بافت سلولی جدید در ناحیه آسیب دیده می‌شود. روند بهبودی تدریجی بوده و طی یک دوره از روزها، هفته‌ها یا حتی ماه‌ها اتفاق می‌افتد. اگرچه بروز عوارض نسبتاً نادر است، اما ممکن است پس از درمان، اندکی کبودی یا درد وجود داشته باشد که البته به طور طبیعی از بین می‌رود. افرادی بوده‌اند که از همان روز اول پس از درمان، هیچ دردی نداشته‌اند. بیشتر بیماران تا هفته سیزدهم متوجه بهبود چشمگیری در سطح درد خود خواهند شد. تقریباً ۲۰ درصد از بیماران پس از شانزده هفته به جلسه درمانی دیگری نیاز خواهند داشت.

از آنجایی که آسیب طی یک دوره زمانی رخ داده است، طبیعی است که روند بهبودی نیز به همان مقدار به زمان نیاز داشته باشد. بهبود کامل آسیب می‌تواند تا یک سال به طول بیانجامد. بهترین بخش شوک ویو تراپی در مقایسه با جراحی این است که بیمار می‌تواند از بدتر شدن آسیب قبل از بهبود آن، جلوگیری کند. از آنجا که پس از انجام درمان هیچ‌گونه دوره نقاهت دردناک و طولانی مدتی وجود ندارد، هیچ گونه نیازی به مرخصی گرفتن از شغل خود یا صرف وقت برای بهبودی طولانی مدت وجود ندارد.

 آیا هیچ گزینه جایگزین دیگری وجود دارد؟

اگر ESWT به بهبود درد شما کمک نکند، ممکن است بسته به شرایط شما تزریق استروئیدی انجام گیرد یا نیاز به جراحی وجود داشته باشد. پزشک مشاور درباره این موضوع با شما صحبت خواهد کرد.

در چه مواردی نباید ESWT را انجام داد؟

اگر دارای شرایط زیر هستید نباید ESWT را انجام دهید:

• باردار هستید.
• زیر ۱۸ سال سن دارید.
• داروهای ضد پلاکت، به استثنای ۷۵ میلی گرم آسپرین مصرف می‌کنید (به عنوان مثال کلوپیدوگرل) یا داروهای ضد انعقاد خون (مانند وارفارین یا ریواروکسابان) استفاده می نمایید.
• سابقه حساسیت به لاتکس یا حساسیت به محلول اتصال دارید.
• دچار اختلال لخته شدن خون هستید.
• یک دستگاه ضربان ساز قلب در بدن خود داشته باشید.
• اگر ابتلا به سرطان استخوان در شما تشخیص داده شده باشد.
• در ناحیه تحت درمان یا نزدیک به آن، سلول‌های سرطانی وجود داشته باشد.
• دارای عفونت در پا، زخم باز، بثورات پوستی یا تورم و التهاب در ناحیه تحت درمان باشید.
• دارای بافت ایسکمیک (بیماری عروقی) باشید.
• سابقه پارگی تاندون آشیل یا پارگی رباط پلانتار فاسیا داشته باشید.
• در ۱۲ هفته گذشته به ناحیه تحت درمان، استروئید تزریق کرده باشید.
• نوروپاتی داشته باشید (درباره بیماران‌ دیابتی احتیاط کنید.)

این موارد هنگام ارائه درمان، توسط پزشک با شما مورد بحث قرار می‌گیرند. پزشک شما با جزئیات کامل درباره مزایا و خطرات این روش درمانی با شما صحبت خواهد کرد. لطفاً در صورت داشتن هرگونه سوال یا تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در این باره با آنها صحبت کنید.

خطرات یا عوارض جانبی این درمان چیست؟

شوک ویو تراپی یک درمان بی‌خطر و موثر است. در طول جلسه درمانی، مقداری درد یا ناراحتی را تجربه خواهید کرد. اما این درد باید قابل تحمل باشد. درمان با توجه به پاسخ شما به آن، انجام می‌شود. اگر شما قادر به تحمل سطح درد نباشید، سطح درمان برای کاهش درد تنظیم می‌شود. در پی درمان، ابتدا ممکن است درد، قرمزی، کبودی، تورم و بی‌حسی بیشتری را در ناحیه تحت درمان تجربه کنید. این عوارض جانبی باید قبل از جلسه درمانی بعدی، ظرف مدت یک هفته برطرف شوند. خطر اندکی برای پارگی تاندون یا رباط و آسیب به بافت نرم وجود دارد؛ اما مطالعات نشان داده‌اند که از هر ۱۰ بیمار، ۵ تا ۷ نفر این درمان را موثر یافته‌اند. قبل از شروع درمان، سه ماه پس از درمان و مجدداً یک سال پس از آن، از شما خواسته می‌شود یک پرسشنامه را تکمیل کنید.

آیا شوک ویو تراپی به خودی خود دردناک است؟

بعضی اوقات درمان اندکی دردناک است اما بیشتر افراد می‌توانند این درد را بدون دریافت دارو، تا چند دقیقه تحمل کنند. اگر در طول درمان دچار درد شدید، لطفاً به پزشک خود اطلاع دهید؛ زیرا ممکن است تنظیماتی برای کاهش ناراحتی‌های شما وجود داشته باشد. اما داشتن درد در طول درمان نشان می‌دهد که شوک ویو تراپی دارای اثر مثبت است.

آیا پس از درمان دچار درد خواهم شد؟

به طور معمول بلافاصله پس از درمان، کاهش سطح درد را تجربه خواهید کرد؛ یا اینکه هیچ دردی نخواهید داشت. اما ممکن است چند ساعت بعد، درد خفیف تا متوسطی را تجربه کنید. این درد خفیف می‌تواند یک روز یا بیشتر ادامه داشته باشد.

اگر پس از درمان دچار درد شدم، باید چه کاری انجام دهم؟

شوک ویو تراپی باعث ایجاد یک وضعیت پیش التهابی در بافت می‌شود که درمان می‌گردد. در صورت لزوم می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید. از داروهای ضد التهاب استفاده نکنید و روی ناحیه تحت درمان یخ نگذارید. زیرا هر دو در توانایی بهبودی بدن، مداخله می‌کنند.

من به چند جلسه درمان نیاز خواهم داشت؟

بیشتر مشکلات به ۳ تا ۵ جلسه شوک ویو تراپی، که به طور معمول ۷ روز از هم فاصله دارند نیاز دارند.

چرا سایر انواع درمان اغلب برای تاندون آسیب دیده بی‌تاثير هستند؟

اگر مدت زمان داشتن مشکل شما کمتر از ۶ ماه باشد، به آن تاندونیت حاد گفته می‌شود. در برخی موارد ممکن است این شرایط به خودی خود برطرف شوند. گاهی اوقات درمان شامل فیزیوتراپی، تزریق کورتیزون، بستن ناحیه آسیب دیده و مصرف داروهای ضد التهاب است که می‌تواند موثر باشد. تاندونیت حاد اغلب یک التهاب است و هر درمانی که طی شش ماه اولیه بروز این وضعیت استفاده می‌شود، بر رسیدگی به التهاب و استراحت دادن ناحیه آسیب دیده تمرکز دارد.

اگر وضعیت در مرحله حاد آن بهبود پیدا نکند، به آن تاندونیت مزمن گفته می‌شود. تفاوت بین این دو مرحله ساده است؛ تاندونیت مزمن، بافت آسیب دیده یا دژنراتیو (فرسوده) است اما تاندونیت حاد یک التهاب است. اگر مشکل، قبلاً از مرحله تاندونیت حاد عبور کرده باشد، تکرار تزریق استروئید به شما کمک نمی‌کند. قبلاً تنها گزینه درمان برای تاندونیت، عمل جراحی بود اما امروزه شوک ویو تراپی یک درمان موثر است؛ زیرا تاندون آسیب دیده مجبور به التیام یافتن می‌شود.