تاریخ: ۲۰ آبان ۱۴۰۲
شانه یخ زده یا کپسولیت چسبنده یکی از علل شایع درد شانه محسوب میشود. اگرچه معمولا شانه یخ زده با آسیب دیدگی روتاتور کاف اشتباه گرفته میشود با یک مجموعه از علائم و نشانهها همراه است که باعث به وجود آمدن درد شدید شانه، از بین رفتن عملکرد شانه و در نهایت سفتی آن خواهد شد. به طور کلی درد شانه و سفتی آن به علت التهاب کپسول شانه و چسبندگی رشتههای فیبروزی آن به وجود میآید که منجر به محدود شدن حرکات این ناحیه خواهد شد.
فرایند درمان شانه یخ زده بر تسکین درد در مراحل اولیه یخ زدگی تمرکز دارد و در مراحل آخر از فیزیوتراپی به منظور بهبود دامنه حرکات شانه استفاده میکند. به طور متوسط روند طبیعی درمان حدود ۳۰ ماه طول میکشد به این ترتیب هر گونه توانایی حرکتی در این دوران باید به عنوان یک نکته مثبت در نظر گرفته شود. متخصص فیزیوتراپی با شما در خصوص روشهای درمانی موجود برای رفع سفتی شانه و بهبود دامنه حرکات آن که به شما برای شروع مجدد فعالیتهای روزمره کمک میکند صحبت خواهد کرد.
متخصصین مرکز جامع توانبخشی امید بعد از معاینه دقیق هر بیمار و انجام عکس برداری های دقیق بهترین برنامه درمانی با رویکرد پلکانی را براساس شرایط بیمار تجویز خواهند کرد. درمان از روشهای ساده آغاز میشود و در صورت لزوم درمان های پیچیده تر تجویز خواهند شد.برای درمان شانه یخ زده از روشهای مختلفی به منظور کنترل درد شانه استفاده میشود. مصرف داروهای مسکن و داروهای مخصوص کاهش التهاب میتواند به بهبود دامنه حرکات شانه و کاهش درد و التهاب آن کمک نماید. پزشک به منظور بهبود حرکات شانه انجام جلسات فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی مخصوص شانه یخ زده را توصیه میکند. معمولاً حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه طول میکشد تا شما شاهد بهبود خود باشید. در صورتی که این روشهای درمانی تاثیری در بهبود شما نداشته باشد پزشک به تزریق کورتیکواستروئید به درون مفصل شانه خواهد پرداخت تا به بهبود مشکل شانه شما کمک نماید.جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک امید با شماره تلفنهای 09107803155 و 02188801800 تماس حاصل فرمایید.
علل بروز شانه یخ زده چیست؟
متأسفانه هنوز به اندازه کافی اطلاعات درباره شانه یخ زده وجود ندارد و پزشکان نمیتوانند علت بروز این وضعیت را به طور قطعی تشخیص دهند. در این زمینه، نظریات مختلفی وجود دارد و اختلاف نظر درباره علت ایجاد شانه یخ زده بسیار رایج است. برخی بیماریها مانند دیابت، بیماری قلبی، اختلالات تیروئید وجود احتمال بروز شانه یخ زده را افزایش میدهند. به عنوان مثال، در افراد دیابتی، احتمال بروز شانه یخ زده حدوداً بین ۱۰ تا ۳۸ درصد است و پژوهشگران هنوز دلیل دقیق بیشتر بودن این اختلال در این گروه از بیماران را مشخص نکردهاند. شرایط پس از عمل جراحی نیز یکی از عوامل قابل پیشگیری در بروز شانه یخ زده محسوب میشود. افرادی که در مراقبت از شانه و بازوی خود بیشه حد مراقبت میکنند و پس از عمل از انجام تمرینات ورزشی توصیه شده خودداری میکنند، بیشتر در معرض خطر شانه یخ زده قرار میگیرند. افرادی که عمل جراحی را تجربه کردهاند باید تحت نظر یک متخصص فیزیوتراپی قرار گیرند و تمرینات ورزشی خاصی را انجام دهند تا جلوی بروز شانه یخ زده را بگیرند.
چه افرادی بیشتر دچار شانه یخ زده میشوند؟
شانه یخ زده در افرادی که بین ۴۰ تا ۶۰ سال سن دارند شیوع بیشتری دارد ولی شیوع آن در میان زنان بیشتر است. شانه یخ زده ممکن است بدون هیچ گونه دلیل خاصی به وجود بیاید یا آنکه یکی از عوارض ثانویه بیماری یا آسیب دیدگی خاصی باشد. فاکتورهای خطر متعددی در به وجود آمدن این اختلال نقش دارند که برخی از آنها به شرح زیر میباشند:
- ضرب دیدگی شانه
- انجام عمل جراحی
- دیابت
- اختلالات التهابی
- بی تحرکی شانه
- بیماری خود ایمنی
- سرطان گردن
- پر کاری و کم کاری تیروئید
حدود ۲۰ درصد از افرادی که در یکی از شانههای خود دچار این اختلال هستند در آینده نیز شانه دیگر آنها درگیر میشود.
علائم و نشانههای شانه یخ زده چیست؟
شانه یخ زده باعث میشود کپسول مفصل شانه به طرز قابل توجهی چروکیده و کلفت شود که این امر منجر به بروز درد و سفتی کپسول شانه و کاهش دامنه حرکات شانه خواهد شد. کپسول شانه عمیق ترین لایه از بافت نرم اطراف مفصل شانه است و نقش مهمی را در حفظ استخوان هومروس درون سوکت شانه ایفا میکند. شانه یخ زده و سه مرحله دارد که هر یک از آنها با علائم و نشانههای متفاوتی همراه میشوند. این مراحل به شرح زیر میباشند:
در حال انجماد
مرحله اول به صورت بروز علائم و نشانههای درد در اطراف شانه توصیف میشود که با از بین رفتن تدریجی دامنه حرکات شانه همراه است. گاهی اوقات از این مرحله تحت عنوان مرحله قرمز یاد میشود که این اسم به علت رنگ کپسول ناشی از التهاب و خونریزی انتخاب شده است. این وضعیت معمولاً حدود ۳ تا ۹ ماه طول میکشد. در این مرحله باید از روشهای درمانی تهاجمی خودداری کرد. در این مقاله به روشهای درمانی موجود در این مرحله اشاره میکنیم.
یخ زدگی
در مرحله دوم، سفتی شانه شما افزایش مییابد و گزارش اولیه از فاز اول به فاز دوم با درد شدید همراه است. به طور کلی، در انتهای فاز دوم شما دچار هیچ گونه دردی نخواهید بود، اما به دلیل سفتی شانه، دامنه حرکت شما کاهش مییابد. این مرحله به عنوان فاز صورتی شناخته میشود که این نام به دلیل رنگ مفصل انتخاب شده است. معمولاً این مرحله در حدود ۹ تا ۱۵ ماه طول میکشد.
مرحله ذوب شدگی یخ
در مرحله سوم که مرحله نهایی است به تدریج شما دامنه حرکات طبیعی شانه خود را به دست خواهید آورد. با توجه به رنگ کپسول شانه در این مرحله، از مرحله سوم تحت عنوان فاز سفید یاد میشود که معمولاً حدود ۱۵ تا ۲۴ ماه طول میکشد. تحقیقات نشان داده که برخی از روشهای درمانی فقط در مراحل خاصی از این سه فاز نتایج مطلوبی را به وجود میآورند.
شانه یخ زده چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک میتواند در مطب خود و پس از بررسی علایم و نشانههایی که دارید به تشخیص شانه یخ زده بپردازد و بدین منظور شانه شما را به طور کامل و جامع ارزیابی خواهد کرد. متخصص فیزیوتراپی یا پزشک از شما در خصوص اینکه در هنگام انجام کدام فعالیت جسمانی دچار مشکل میشوید سوال خواهد پرسید. برخی از مشکلات شایع که شما با آن مواجه هستید به شرح زیر میباشد:
- ناتوانی در بالا آوردن دست خود تا نزدیکی سر
- ناتوانی در پرتاب کردن توپ
- ناتوانی در برداشتن سریع یک شی
- ناتوانی در بردن دست خود تا نزدیکی کمر برای پوشیدن لباس زیر یا پایین آوردن تی شرت
- ناتوانی در حرکت دادن دست خود تا نزدیک پهلو برای بستن کمربند ایمنی
- ناتوانی در خوابیدن به پهلو
معمولاً شانه یخ زده با پارگی و آسیب دیدگی روتاتور کاف به اشتباه گرفته میشود به همین دلیل شما باید به طور صحیح ارزیابی شوید تا پزشک به تشخیص قطعی دست یابد. برنامه درمان و دوران بهبود در انواع مختلفی از اختلالات شانه از قبیل آرتروز شانه یا پارگی روتاتور کاف متغیر است.
معاینه شانه یخ زده
متخصص فیزیوتراپی از شما میخواهد به انجام برخی حرکات بپردازید تا شانه یخ زده شما را ارزیابی نماید. یخ زدگی شانه از یک الگوی خاص پیروی میکند. به طور طبیعی قدرت روتاتور کاف صرف نظر از درد ایجاد شده طبیعی است. شانه یخ زده معمولاً نسبت به لمس حساس نیست و در هنگام معاینه هیچ گونه ضربانی در این ناحیه حساس نمیشود. در مرحله اول بیمار در هنگام انجام دادن حرکات سریع دچار درد بسیار زیادی میشود به همین دلیل باید از انجام دادن برخی کارها از قبیل کشیدن دست خود یا تلاش برای برداشتن اشیای دور و پرتاب کردن اشیا خودداری کند.
ارزیابی شانه یخ زده
در برخی موارد پزشک درخواست انجام عکسبرداری توسط اشعه ایکس یا اسکن ام آر آی را میدهد تا سایر علل بروز درد شانه را رد نماید. عکس برداری توسط اشعه ایکس نمیتواند به تشخیص شانه یخ زده کمک کند اما اسکن ام آر آی اطلاعات دقیقی را در اختیار پزشک قرار خواهد داد. آرتروگرافی شانه با ماده حاجب دو گانه یک روش تشخیصی قدیمی است که معمولاً توسط یک پزشک با تجربه به منظور ارزیابی شما درخواست نخواهد شد.
درمان شانه یخ زده
پزشک برای درمان شانه یخ زده بر کنترل درد شانه و بهبود دامنه حرکات آن تمرکز میکند. از آنجایی که در اکثر موارد شانه یخ زده طی مدت ۱۲ تا ۱۸ ماه به طور خود به خود بهبود پیدا میکند در این دوران بهترین روش درمانی مصرف داروهای مسکن و دنبال کردن برنامه فیزیوتراپی است که البته در برخی موارد پزشک تزریق استروئید موضعی را نیز توصیه میکند. اگرچه روشهای جراحی نیز در دسترس قرار دارند در اکثر موارد انجام عمل جراحی توصیه نمیشود. با این حال شما باید با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین برنامه را برای درمان مشکل شانه شما طراحی کند. درمان شانه یخ زده با توجه به مرحله این اختلال و نیازهای خاص شما مشخص میشود.
مرحله در حال انجماد
قرص و داروی تزریقی
در این مرحله پزشک بر تسکین درد و رد کردن احتمال سایر علل بالقوه شانه یخ زده تمرکز دارد. پزشک از روشهای مختلف از قبیل دارو برای تسکین درد استفاده خواهد کرد اما در برخی موارد پس از چند هفته استفاده از داروهای کورتیکواستروئید تزریقی را نیز توصیه میکند. تزریق استروئید درون کپسول مفصل در این مرحله در نظر گرفته میشود و معمولاً نتایج خوبی را نیز به وجود میآورد. پزشک زمان تزریق استروئید را تجویز میکند که درد بیمار غیرقابل تحمل شده باشد. برای درمان شانه یخ زده شما باید به متخصص شانه و گردن مراجعه کنید.
تحریک الکتریکی، به حرکت در آوردن شانه و طب سوزنی
به حرکت در آوردن شانه به کمک حرکات ورزشی سبک، آزاد سازی عضله، طب سوزنی، سوزن خشک و استفاده از چسب کینزیو میتواند در این مرحله به کاهش درد و التهاب کمک کند. استفاده از دستگاه تحریک الکتریکی با نتایج مطلوبی در کاهش درد و بهبود دامنه حرکات شانه همراه است. در این دوران نباید از تحریک کردن شانه یخ زده خودداری کرد زیرا دچار عوارض جانبی متعددی خواهید شد.
مرحله یخ زدگی
حرکت دادن شانه و ورزش کردن
شروع زود هنگام تمرینات ورزشی میتواند باعث بروز درد و آسیب بیشتر شود. یک متخصص فیزیوتراپی با تجربه میداند که چه موقع باید به تجویز چه حرکات ورزشی بپردازد. انجام دادن حرکات کششی و تمرینات مخصوص مفصل شانه، روشهای مخصوص آزاد سازی عضله، طب سوزنی، سوزن خشک و برخی حرکات مخصوص تقویت و بهبود دامنه حرکات شانه به شما برای بازگشت به زندگی معمولی کمک میکند. شما باید کاملا احتیاط کنید و از انجام دادن تمرینات ورزشی سنگین خودداری نمایید. به طور کلی به حرکت در آوردن شانه به کمک تمرینات ورزشی سبک در مقایسه با تمرینات کششی با نتایج بهتر و موثرتری همراه است. به حرکت درآوردن شانه یک روش تخصصی است که باید توسط متخصص فیزیوتراپی با تجربه انجام شود.
ماساژ درمانی
دانشمندان متوجه شده اند که استفاده از برخی روشهای ماساژ میتواند به بهبود دامنه حرکات شانه کمک کند تا بافت نرم شانه به راحتی حرکت نماید. ماساژ درمانی یک روش مطلوب برای بهبود شانه یخ زده در نظر گرفته میشود.
هیدرو دیلاسیون
هیدروکسیلاسیون روشی است که در آن پزشک علاوه بر کورتیزون و داروی بی حسی موضعی به تزریق سالین به درون کپسول شانه میپردازد تا کپسول شانه کشیده شود و منبسط گردد. پزشکان عقیده دارند که این روش به کشش کپسول شانه و از بین بردن بافت اسکار و چسبندگی آن کمک میکند. این روش میتواند نتایج مطلوبی را در کنترل درد و عوارض حاصل از یخ زدگی کپسول شانه به وجود بیاورد.
مرحله ذوب شدگی یخ
مرحله سوم مرحله ای است که شما میتوانید شاهد بهبود مشکلات شانه خود باشید و نتایج به دست آمده از فیزیوتراپی، حرکات کششی و ورزشی را مشاهده نمایید. محققان متوجه شده اند که به حرکت در آوردن شانه و انجام دادن حرکات کششی میتواند به شما برای بهبود عملکرد شانه و بازگشت به زندگی طبیعی کمک کند. با بهبود دامنه حرکات شانه، متخصص فیزیوتراپی از شما میخواهد به انجام دادن برنامه ورزشی خاص که شامل تمرینات تقویتی به منظور کنترل و حفظ عملکرد طبیعی شانه است بپردازید. در این دوران نباید از ادامه دادن جلسات فیزیوتراپی غافل شوید.
سوالات متداول درباره شانه یخ زده
دوران بهبود شانه یخ زده چقدر طول میکشد؟
در اکثر افراد شانه یخ زده با یا بدون فیزیوتراپی حدود یک تا سه سال طول میکشد تا بهبود پیدا کند و به طور کلی روند بهبودی به آهستگی سپری میشود. فیزیوتراپی دارو درمانی و تزریق دارو به درون شانه از جمله روشهایی هستند که به منظور کوتاه کردن دوران بهبود مورد استفاده قرار میگیرند. گاهی اوقات نیز جراحی آرتروسکوپی به منظور آزاد کردن کپسول شانه مورد استفاده قرار میگیرد.
آیا راهی برای پیشگیری از بروز شانه یخ زده وجود دارد؟
اگرچه نمیتوان به طور قطعی گفت که میتواند بروز شانه یخ زده پیشگیری کرد برخی تمرینات ورزشی با نتایج مطلوبی همراه هستند و از بروز این اختلال جلوگیری میکنند. شما باید به طور منظم به انجام دادن تمرینات ورزشی مخصوص شانه بپردازید و حرکات ورزشی سبک را انجام دهید تا دچار آسیب دیدگی شانه نشوید. در صورتی که شانه شما به علت آسیب دیدگی یا تصادف به مدت طولانی حرکت نداشته است باید از پزشک خود بخواهید به تجویز تمرینات ورزشی مناسب بپردازد تا مجدداً توانایی عملکردی شانه خود را به دست بیاورید.
افراد دیابتی باید چه اقدامات مراقبتی را انجام دهند؟
افراد دیابتی بیشتر از دیگران در معرض خطر بروز شانه یخ زده قرار دارند زیرا گلوکز اضافی موجود در خون آنها به سلولها میچسبد و باعث آسیب دیدگی بافت همبند تشکیل دهنده کپسول مفصل خواهد شد. بهترین کاری که باید انجام بدهید این است که سطح قند خون خود را کنترل کنید تا در حد طبیعی باید بماند. ورزش منظم از قبیل یوگا یا تای چی میتواند به بهبود قدرت و انعطاف پذیری شانه شما کمک کند.
آیا شانه یخ زده به طور خود به خود بهبود پیدا میکند؟
شانه یخ زده معمولاً زمانی به وجود میآید که شما به مدت طولانی هیچ گونه فعالیتی نداشته باشید یا آنکه دچار آسیب دیدگی شده باشید. این اختلال میتواند در مواردی که بیمار متقاضی انجام جراحی شانه شده است نیز به وجود بیاید. شانه یخ زده با بیماری دیابت و تیروئید ارتباط دارد. در صورتی که شما دچار این اختلال هستید میتوانید به کمک فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی و کششی به بهبود شانه خود کمک کنید تا شانه یخ زده به طور طبیعی بهبود یابد اما باید بدانید که معمولا حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه طول میکشد تا شانه شعبه طور کامل بهبود پیدا کند. با این حال در صورتی که پس از یک سال ورزش کردن و استراحت کردن مشکل شما بهبود پیدا نکرد انجام عمل جراحی توصیه خواهد شد. در صورتی که شما دچار درد و ناراحتی در ناحیه شانه خود هستید یا تصور میکنید دچار شانه یخ زده شده اید باید به متخصص شانه و گردن مراجعه نمایید.
آیا شانه یخ زده در اسکن ام آر آی تشخیص داده میشود؟
معمولا پزشک به انجام مایع جسمانی میپردازد و سوالات متعددی را از شما خواهد پرسید تا به این نتیجه برسد که آیا دچار شانه یخ زده هستید یا خیر. پزشک علاوه بر این موارد درخواست انجام عکسبرداری توسط اشعه ایکس را نیز میدهد تا بتواند وجود آسیب دیدگی استخوان را تایید یا رد نماید. میتوان از اسکن ام آر آی برای تشخیص آسیب دیدگی بافت اطراف شانه و تایید یخ زدگی شانه نیز استفاده کرد. فرایند تشخیص با توجه به بررسی سابقه پزشکی، انجام معاینه جسمانی و عکسبرداری از شانه میسر خواهد شد. شما میتوانید با پزشک خود مشورت کنید تا شما را به لحاظ علائم و نشانههای شانه یخ زده ارزیابی نمایند.
چقدر طول میکشد تا شانه یخ زده بهبود پیدا کند؟
به طور کلی اختلالات و مشکلات به وجود آمده در ناحیه شانه مستلزم صرف زمان است و معمولاً مدت زیادی طول میکشد تا بهبود پیدا کنند به ویژه در صورتی که در اطراف روتاتور کاف به وجود آمده باشند. پزشک به ندرت انجام عمل جراحی برای درمان روتاتور کاف را پیشنهاد میدهد مگر آنکه بیمار همه روشهای درمانی مراقبتی را امتحان کرده باشد و نتیجه مطلوبی را به دست نیاورده باشد. معمولاً حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه طول میکشد تا شانه یخ زده بهبود یابد. میتوان به کمک فیزیوتراپی و تزریق استروئید به درون شانه دوران بهبود را کوتاه تر کرد. در برخی موارد پزشک انجام جراحی آرتروسکوپی را توصیه خواهد کرد. به خاطر داشته باشید که حتی در صورت انجام عمل جراحی شما به برنامه توانبخشی و تمرینات ورزشی مخصوص نیاز خواهید داشت تا دوران بهبود را سپری کنید.
در صورت بروز شانه یخ زده باید چگونه خوابید؟
در صورتی که شما دچار شانه یخ زده هستید و قصد دارید شب راحت بخوابید باید در طول روز به شانه خود استراحت بدهید و از فشار وارد آوردن به آن خودداری نمایید. این کار به کاهش التهاب کمک میکند و با کاهش التهاب درد شما نیز کاسته خواهد شد و میتوانید راحت تر بخوابید. شما میتوانید به منظور کاهش درد و التهاب از داروی مسکن استفاده کنید و آن را قبل از خواب مصرف نمایید تا خواب بهتری داشته باشید. شما میتوانید نیم ساعت قبل از خواب از کمپرس گرم استفاده کنید و شانه خود را گرم نمایید تا از میزان درد شما کاسته شود.
