جراحی لامینکتومی دیسک گردن برای درمان فتق دیسک

تاریخ: 23 آبان 1402

فتق دیسک گردن منبع مشترک درد گردن و درد دست است. دیسک‌ها لایه‌های جذب کننده ضربه هستند که بین مهره‌ها قرار دارند، و همچنین مجموعه‌ای از استخوان‌های کوچک است که ستون فقرات شما را تشکیل می‌دهد. ستون فقرات گردنی در گردن شما قرار دارد. در ستون فقرات گردنی، دیسک‌ها و مفاصل به گردن شما اجازه می‌دهند حرکت کند و همچنین باعث ثبات سر می‌شوند. علاوه بر این، دیسک‌ها به عنوان یک بالشتک برای محافظت از مهره‌های گردن عمل می‌کنند.

فضای بازی که در مرکز هر مهره قرار دارد، به عنوان کانال ستون فقرات شناخته می‌شود. این کانال، عصب نخاعی و ستون فقرات را احاطه کرده و اجازه می‌دهد پیام‌ها و اطلاعاتی که بین بدن و مغز جریان دارند، در طول آن عبور کنند. وقتی که فتق دیسک اتفاق می‌افتد، لایه بیرونی دیسک پاره شده و محتویات داخل آن خارج می‌شود. اگر این محتویات به سمت کانال ستون فقرات گسترش یابند، ممکن است فشاری بر روی عصب نخاعی اعمال شود. فتق دیسک می‌تواند باعث گرفتگی در مناطقی مانند شانه، گردن یا بازو شود و همچنین ممکن است با درد، بی‌حسی یا ضعف همراه باشد. علاوه بر این، ممکن است سردرد نیز به علت فتق دیسک رخ دهد.

یکی از روش­‌های درمان دیسک گردن، جراحی لامینکتومی دیسک گردن است.

علل فتق دیسک گردن

با افزایش سن، دیسک‌های ما محتوای آب خود را از دست می‌دهند و به مرور زمان کوتاه‌تر شده، انعطاف‌پذیری آن‌ها کاهش می‌یابد و کارایی خود را به عنوان لایه بین مهره‌ای از دست می‌دهند. وقتی دیسک تخریب شود، لایه خارجی آن ممکن است دچار پارگی شود. فتق دیسک هنگامی رخ می‌دهد که لایه خارجی دیسک پاره شده و محتوای داخلی آن، هسته پالپوس، از دیسک خارج شود.

اگر محتویات درونی فتق دیسک در کانال نخاعی گسترش یابد، می‌تواند باعث فشار به اعصاب نخاعی شود. وقتی این محتویات درونی با اعصاب نخاعی در تماس باشد، یک واکنش شیمیایی رخ می‌دهد. اعصاب نخاعی تحریک و متورم شده و در نتیجه درد ایجاد می‌شود. دیسک فتق همچنین می تواند باعث فشار به نخاع شود.

فتق دیسک گردن به طور عمده در افراد میانسال رخ می‌دهد. علاوه بر این، بزرگسالان سالمند به دلیل کاهش آب دیسک، در برابر خطر فتق دیسک گردن بیشتر آسیب پذیر هستند. اضافه وزن و مصرف سیگار نیز از جمله عوامل خطر آور دیگر برای فتق دیسک گردن محسوب می‌شوند. همچنین، قرار گرفتن بدن در وضعیت نامناسب در هنگام بلند کردن اشیاء سنگین یا انجام فعالیت‌های تکراری و سخت می‌تواند باعث پارگی دیسک شود.

علائم دیسک گردن

درد گردن یک علامت شایع دیسک گردن است. ممکن است احساس تیر کشیدن در دست‌های خود داشته باشید، یا درد یا سوزش را در شانه‌ها، گردن و دست‌های خود تجربه کنید. ممکن است دستان شما دچار ضعف، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن شود یا شما دچار سردرد شوید. در موارد نادر، از بین رفتن کنترل روده و مثانه همراه با ضعف قابل توجه در دست‌ها و پاها نشان‌دهنده یک مشکل جدی است. در این مورد نادر، باید به دنبال فوریت‌های پزشکی باشید.

تشخیص فتق دیسک گردن

پزشک شما با انجام معاینه فیزیکی و مشاهده تصاویر پزشکی می‌تواند فتق دیسک گردن را تشخیص دهد. پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی از شما سؤال خواهد کرد. از شما خواسته می‌شود حرکات ساده‌ای را انجام دهید تا به پزشک کمک کند قدرت عضلات، حرکت مفصل و پایداری شما را ارزیابی کند. از آنجا که برخی از اعصاب از ستون فقرات گردن به سمت دست‌ها می‌روند، پزشک شما معاینه فیزیکی عصبی را انجام می‌دهد تا ببیند اعصاب شما چگونه کار می‌کنند.

جهت بررسی وضعیت مهره‌های ستون فقرات گردنی شما، پزشک ممکن است از اشعه ایکس استفاده کند. در برخی موارد، به منظور بهبود کیفیت تصاویر اشعه ایکس، پزشکان از روشی به نام میلوگرام استفاده می‌کنند که در آن یک مایع رنگی به ستون فقرات تزریق می‌شود. میلوگرام می‌تواند نشان دهد آیا فشاری بر روی نخاع یا اعصاب ناشی از فتق دیسک، خار استخوانی یا تومورها وجود دارد یا خیر.

علاوه بر این، پزشک ممکن است اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT scan) یا اسکن تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) را انجام دهد تا تصویری دقیقتر از ساختار ستون فقرات شما بدست آورد. CT scan تصویر لایه‌بندی ستون فقرات را مشابه لایه‌بندی یک قرص نان نمایش می‌دهد و اطلاعاتی درباره شکل و اندازه کانال ستون فقرات و ساختارهای داخلی و اطراف آن را فراهم می‌کند. اسکن MRI بسیار حساس بوده و اطلاعات دقیق‌تری درباره دیسک‌ها، رباط‌ها، نخاع، ریشه‌های عصبی و تومورها ارائه می‌دهد. اشعه ایکس، میلوگرام، CT scan و MRI از روش‌های تشخیصی بدون درد هستند که مورد استفاده قرار می‌گیرند.

درمان فتق دیسک گردن با لامینکتومی

لامینکتومی گردن چیست؟

ستون فقرات گردنی ستون فقراتی است که در گردن قرار دارد. هر مهره (استخوان ستون فقرات) شامل بخشی به نام لامینا است که کانال نخاع را در بر می‌گیرد. لامینکتومی حذف این بخش از ستون فقرات است. بنابراین، لامینکتومی گردن، برداشتن استخوانی است که کانال نخاع را در گردن می‌پوشاند تا فشار از روی نخاع و ریشه‌های عصبی برداشته شود.

چه زمانی عمل جراحی لامینکتومی انجام می‌شود؟

لامینکتومی گردن برای برخی از بیماران مبتلا به تنگی نخاع گردنی که در آن کانال ستون فقرات باریک می‌شود، انجام می‌شود. تنگی نخاع  ممکن است در اثر تعدادی از وضعیت‌های دژنراتیو ستون فقرات، مانند سایش و پارگی روی استخوان‌ها، دیسک‌ها و رباط‌ها ایجاد شود. کانال نخاعی باریک می‌تواند نخاع و اعصاب اطراف آن را فشرده کند. فشرده شدن نخاع و عصب ممکن است عصب یا عصب نخاعی را تحریک کند و باعث ایجاد رادیکولوپاتی (درد، ضعف، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در یک اندام) شود. فشردگی نخاع به خودی خود می‌تواند به بافت‌های ظریف آن آسیب برساند و باعث میلوپاتی (درد، ضعف ، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در هر دو دست یا پاها، مشکل در راه رفتن و یا از بین رفتن کنترل روده یا مثانه) شود.

لامینکتومی باعث رفع فشار (برداشتن فشار از روی) نخاع و اعصاب ستون فقرات می‌شود و معمولاً در بیمارانی که فشردگی نخاع آن‌ها قابل توجه و مشخص است و باعث ایجاد رادیکولوپاتی یا میلوپاتی در آن‌ها می‌شود، مؤثر است.

قبل از عمل جراحی، اقدامات غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و داروهای ضد درد ممکن است امتحان شوند. این اقدامات در بسیاری از موارد موثر واقع می‌شوند. اما وقتی این برنامه‌های درمانی موثر نباشند و مشکلی وجود داشته باشد که فقط با جراحی اصلاح شود، عمل جراحی بهترین گزینه خواهد بود. عمل جراحی معمولاً برای مواردی که نخاع دچار فشردگی می‌شود نیز ضروری است.

چگونه باید برای این عمل جراحی آماده شوم؟

درمورد داروهای مصرفی از جمله داروهای ضد بارداری و مکمل‌ها، به ویژه داروهایی که می‌توانند خون شما را رقیق کنند، مانند آسپرین، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک ممکن است توصیه کند که قبل از عمل این داروها را مصرف نکنید. برای اینکه این کار را راحت‌تر انجام دهید، قبل از روز عمل، نام تمام داروهای خود را یادداشت کنید.

اگر به هرگونه دارو، مواد غذایی یا لاتکس حساسیت دارید به پزشک خود بگویید (بعضی از دستکش‌های جراحی از لاتکس ساخته شده‌اند).

در روز عمل، لاک ناخن نداشته باشید، ناخن مصنوعی‌های خود را بردارید، آرایش نکنید و هیچگونه جواهرات، کلاه گیس / موی مصنوعی نداشته باشید. همچنین باید لنزهای تماسی، عینک، و دندان مصنوعی‌ها را بردارید.

عمل جراحی لامینکتومی چگونه انجام می‌شود؟

لامینکتومی گردن تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. در این روش، یک برش در وسط پشت گردن ایجاد می‌شود تا جراح به ستون فقرات گردن دسترسی داشته باشد. سپس جراح لامینا را جدا می‌کند. این عمل باعث کاهش فشاری که بر نخاع وارد می‌شود می‌شود. سپس کانال ستون فقرات را مجدداً بسته می‌کنند. در این روش، لامینا را نیازی به جایگزینی با صفحه یا پیوند استخوانی ندارد.

در صورت لزوم، فشار روی اعصاب نخاعی با روشی به نام فروامینوتومی تسکین می‌یابد. در این روش، جراح مقداری استخوان را از مفصل (به نام مفصل فاست) که باعث فشرده شدن عصب می‌شود، خارج می‌کند. در بیشتر موارد فورامینوتومی همزمان با لامینکتومی انجام می‌شود.

بعد از لامینکتومی، جراح ممکن است فیوژن ستون فقرات را انجام دهد تا از ثبات ستون فقرات مطمئن شود. در حین فیوژن ستون فقرات، جراح پیوند استخوانی را در ستون فقرات قرار می‌دهد تا دو یا بیش از مهره آسیب‌دیده یا را به یکدیگر متصل کرده و در یک واحد قرار دهد. در بعضی موارد، جراح ممکن است از وسایلی مانند صفحه فلزی و پیچ برای نگه داشتن استخوان در جای خود تا زمان بهبودی استفاده کند.

پس از عمل لامینکتومی چه انتظاری باید داشته باشم؟

درد بعد از عمل جراحی معمولاً برای اولین روز با داروهای مسکن داخل وریدی کنترل می‌شود و بعد از آن از داروهای ضد درد خوراکی نیز استفاده می‌شود. به طور متوسط ​، بیماران حدود دو تا سه روز بعد از عمل از بیمارستان مرخص می‌شوند. اکثر بیماران تشویق می‌شوند هرچه سریعتر، در بیشتر موارد در روز عمل، راه رفتن را شروع کنند.

بیماران معمولاً ترجیح می‌دهند که در خانه فعالیت خود را با توجه به میزان تحملشان افزایش دهند. گرن‌بند نرم ممکن است برای راحتی بیمارانی که فیوژن انجام نداده‌اند تجویز شود. با این حال، در بیمارانی که فیوژن برای آن‌ها انجام شده نیز ممکن است گردن‌بند طبی سفت به مدت 6 هفته بعد از عمل تجویز شود.

جراح به طور معمول 4 تا 6هفته پس از عمل ویزیت‌های پیگیری را انجام می‌دهد. فیزیوتراپی که روی گردن متمرکز است، اغلب در زمان ویزیت‌های پیگیری شروع می‌شود. فیزیوتراپی در ابتدا شامل حرکات کششی و ورزش‌های دامنه حرکات و سپس تمرینات استقامتی و قدرتی است. ممکن است برای بیمارانی که فیوژن نخاعی انجام داده‌اند، فیزیوتراپی به مدت 4 تا 6هفته به تأخیر بیفتد.

پیشگیری از دیسک گردن

مهم است که هنگام بازگشت به خانه محدودیت‌ها و برنامه‌ای ورزشی خود را رعایت کنید. شما باید در تمام فعالیت‌ها از مکانیک مناسب بدن استفاده کنید. سیگار نکشید. سیگار کشیدن خطر عوارض جراحی را افزایش می‌دهد و مانع از جوش خوردن استخوان می‌‍شود.