آسیب شلاقی به گردن: پرتاب ناگهانی گردن به سمت جلو و عقب در تصادف

تاریخ: ۳۰ دی ۱۴۰۲

آسیب شلاقی گردن اغلب به دنبال کشش، خمیدگی یا چرخش بیش از حد و شدید گردن ایجاد می‌شود و باعث درد گردن و علائم دیگری می‌شود. بروز صدمات شلاقی در تصادفات رانندگی شایع است و همچنین ممکن است بر اثر آسیب‌های ورزشی، سقوط یا مورد حمله قرار گرفتن به وجود بیاید. بیشترین موارد آسیب دیدگی شلاقی در اثر برخورد یک ماشین از عقب خودرو و در سرعت کمتر از ۱۴ مایل در ساعت رخ می‌دهد. در این وضعیت بیماران دچار سفتی و درد در گردن، درد مفاصل پشت سر، درد کمر در ناحیه قفسه سینه و یا درد ناحیه لامبر کمر و درد اندام‌های فوقانی و پاراستزی می‌باشند. اگرچه معمولا آسیب شلاقی فقط باعث وارد شدن صدمه به بافت‌های نرم گردن می‌شود اما در هر صورت پزشک از عکسبرداری اشعه ایکس ستون فقرات گردنی برای بررسی مواردی که در آنها علائم برای مدت زمان طولانی باقی مانده و از بین نرفته‌اند و به منظور رد کردن احتمال سایر مشکلات یا آسیب‌های نخاعی، استفاده می‌کند. در موارد آسیب شلاقی، درمان محافظه کارانه شامل بی‌حرکت کردن گردن بیمار با یک گردنبند نرم و مناسب طبی، استفاده از داروهای مسکن، ضد التهاب و شل کننده عضلات و فیزیوتراپی می‌باشد.

انواع آسیب شلاقی گردن

دو نوع آسیب شلاقی وجود دارد:

• صدمات شلاقی معمولی ناشی از کشش بیش از حد گردن، در راننده یا سرنشینان یک وسیله نقلیه با سرعت آهسته یا کاملاً بی حرکت اتفاق می‌افتد که در تصادف رانندگی، یک وسیله نقلیه دیگر از پشت سر به آن اصابت کرده باشد. در این وضعیت، بدن فرد به سمت جلو پرتاب می‌شود در حالیکه سر در موقعیت ثابت خود باقی مانده است. در نتیجه کشش بیش از حد و شدید در ناحیه گردن ایجاد می‌شود. هنگامی که سر و گردن به حداکثر کشش خود رسیده باشند، گردن به حالت خمیده در می‌آید.
• یک آسیب شلاقی سریع باعث پرتاب سر به سمت جلو شده و ستون فقرات گردنی را خم می‌کند. اگرچه چانه، خم شدن سر به سمت جلو را محدود می‌کند، اما حرکت به سمت جلو می‌تواند برای ایجاد انحراف طولی و آسیب عصبی کافی باشد. صدمات شلاقی ناشی از کشش بیش از حد ممکن است در برگشت مجدد به حالت اولیه ایجاد شود.

خطر آسیب شلاقی گردن، کشیدگی و رگ به رگ شدن در چه افرادی بیشتر دیده می­‌شود؟

در برخی از شرایط و یا افراد از جمله موارد زیر احتمال این آسیب بیشتر است:

• صدمات و آسیب‌های ورزشی اغلب در ورزشکاران جوان بزرگسال بیشتر دیده می‌شود.
• میزان آسیب شلاقی در افرادی که از کمربند ایمنی که از روی شانه رد می‌شود استفاده می‌کنند و هیچ مانع محدود کننده‌ای ندارند، بیشتر است اما کمربندهای ایمنی اغلب از صدمات جدی‌‌تر جلوگیری می‌کنند
• موقعیت وضعی ضعیف
• موانع محدود کننده ضعیف برای سر
• آسیب شلاقی در زنان بیشتر اتفاق می‌افتد. احتمالاً به این دلیل که عضلات گردن آنها نسبت به مردان رشد کمتری داشته است.
• باریک شدن کانال نخاعی به دلیل اختلالات اکتسابی یا مادرزادی فرد را مستعد این گونه از آسیب‌ها می‌کند.

علائم آسیب شلاقی 

علائم آسیب شلاقی ممکن است تا ۶ تا ۱۲ ساعت پس از آسیب یا حتی تا روز پس از آن مشخص نشوند این علائم عبارتند از:

• درد گردن ، درد فک، سفتی و اسپاسم عضلات پارااسپاینال. درد گردن معمولاً مدت کوتاهی پس از سانحه احساس می‌شود و ممکن است یک تا دو روز پس از سانحه بدتر شده و اوج پیدا کند. ممکن است درد گردن به شانه یا دست‌ها مربوط باشد.
• درد بین کتف و درد بخش پایینی کمر

• اسپاسم عضلانی .

• کاهش دامنه حرکات و حساسیت گردن
• سردرد، سرگیجه و دوران سر، خستگی، تاری دید، حالت تهوع
• بی‌حسی در شانه‌ها و دست‌ها. پارستزی و ضعف در دست‌ها و پاها، بسته به وجود و محل هرگونه آسیب ریسمان نخاعی.
• ممکن است تورم پشت حلقی و دیسفاژی نیز وجود داشته باشد.
• بی‌خوابی اضطراب (اضطراب عمومی یا اضطراب در هنگام مسافرت یا سوار شدن به وسیله نقلیه)
• ضعف پاها، رفلاکس تاندون بیش‌فعال در پاها، واکنش پلانتار مداوم و / یا اختلال در اسفنکتر که می‌تواند نشانه وارد شدن آسیب به ریسمان نخاعی باشد.
• ضعف یا بی‌حسی در دست‌ها و بازوها می‌تواند نشان دهنده آسیب یا گیر افتادگی ریشه‌های عصب در ریسمان نخاعی ستون فقرات گردن باشد.
• ممکن است علائم شدید باشند؛ اما بررسی‌ها اغلب هیچگونه ناهنجاری را نشان نمی‌دهند.

 آسیب شلاقی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

آسیب شلاقی با بررسی سابقه پزشکی کامل بیمار و معاینه جسمانی و همچنین انجام آزمایش‌های مربوط به آسیب شلاقی (که ممکن است شامل مواردی که در ادامه می‌آیند، باشند) تشخیص داده می‌شود. بسیاری از صدمات مربوط به ضربه شلاقی، شامل آسیب بافت نرم است که در عکسبرداری اشعه ایکس قابل مشاهده نیست.

• عکسبرداری با اشعه ایکس: در این روش از پرتوهای انرژی برای تولید تصاویری از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها روی فیلم استفاده می‌شود.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): در این نوع تصویر برداری از آهنرباهای بزرگ و کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیقی از اندام‌ها و ساختارهای بافت نرم در بدن شما استفاده می‌شود.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): در این روش از پرتوهای ایکس و تکنولوژی کامپیوتر برای تولید تصاویری افقی یا محوری (که اغلب برش نامیده می‌شوند) از بدن شما استفاده می‌شود.CT اسکن تصاویر جزئی از هر یک از بخش‌های بدن شما از جمله استخوان‌ها، عضلات و بافت چربی و اندام‌های داخلی فراهم می‌نماید. CT اسکن نسبت به عکسبرداری اشعه ایکس عمومی، جزئیات بیشتری ارائه می‌کند.

درمان آسیب شلاقی

درمان آسیب شلاقی گردن در چند هفته اول و ماه‌های پس از آسیب، معمولاً شامل تمرینات قدرتی و آموزش مکانیزمی بدن است. بیمارانی که پس از گذشت حدود ۱۲ هفته بهبود پیدا نمی‌کنند معمولاً  بسته به علت درد، به معالجه تخصصی از سوی یک متخصص ستون فقرات احتیاج دارند.

داروها 

داروها به منظور کنترل علائم دردناک مفید هستند، اما هیچگاه نمی‌توانند مشکل را به طور کامل برطرف کنند و باید فقط به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی در نظر گرفته شوند. انتخاب دارو بستگی به نوع درد، شدت و مدت زمان باقی ماندن آن، وضعیت عمومی بیمار و وضعیت پزشکی او دارد. در مورد درد شدید گردن، داروهای ضد التهاب و داروهای ضد درد (مسکن) معمولاً تجویز می‌شوند. همچنین، پزشک ممکن است استفاده از شل کننده‌های عضلانی را نیز توصیه کند. به طور کلی، برای درد مزمن و شدید گردن، مسکن‌ها و داروهای ضد افسردگی می‌توانند مفید باشند.

مهم است که برای تجویز و مصرف دقیق داروها، همیشه راهنمایی پزشک خود را دریافت کنید. او می‌تواند بر اساس شرایط شما و با توجه به عوارض جانبی و تداخلات ممکن، داروهای مناسب را تعیین کند. همچنین، بهتر است در طول مدت استفاده از داروها، به پزشک خود گزارش دهید و در صورت بروز هرگونه اثرات جانبی یا تغییرات در وضعیت به او اطلاع دهید.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی برای کمک به کاهش اسپاسم عضلانی، افزایش گردش خون و افزایش سرعت بهبودی پس از ضربه شلاقی گردن به کار می‌رود.

تکنیک‌های فیزیوتراپی برای کاهش درد و خشکی گردن پس از ضربه شلاقی گردن، شامل موارد زیر می‌باشند:

• ممکن است فیزیوتراپی شامل گرما درمانی مرطوب، یخ درمانی، درمان التراسوند، روش‌های تحریک الکتریکی و ورزش کردن باشد که برای بازیابی دامنه حرکت و ایجاد قدرت به کار می‌روند. ممکن است لازم باشد فیزیوتراپی و روش‌های درمانی (به عنوان مثال گرما درمانی مرطوب) برای مدتی ادامه پیدا کند.
• در طول مرحله بهبودی، هدف از فیزیوتراپی کمک به بازگشت بیمار به فعالیت‌های طبیعی در سطح پیش از آسیب است. باید دستورالعمل‌های تعیین شده توسط پزشک ستون فقرات و/ یا فیزیوتراپیست، از نزدیکو به دقت دنبال شوند.
• برنامه تمرین خانگی که توسط فیزیوتراپیست تهیه شده است، کلید اصلی برای تقویت قدرت و افزایش دامنه حرکت است.
• اگر علائم همچنان ادامه داشته باشند، ممکن است تراکشن گردن در برنامه درمانی گنجانده شود. تراکشن یک دستگاه قابل حمل کشش گردن برای استفاده در منزل یا محل کار است.
• تزریق بی‌حسی موضعی به نقطه محرک درد می‌تواند به کاهش درد و حساسیت کمک کند.
• ممکن است جلسات متعدد دستکاری ستون فقرات گردنی در صورت پیگیری فوری/ نیمه فوری/ طولانی مدت، نسبت به مصرف داروهای خاص، بهبود درد و عملکرد بهتری به دنبال داشته باشد.
• همچنین از گردنبندهای طبی / آتل گردن برای درمان درد گردن ناشی از آسیب شدید یا درد مزمن استفاده می‌شود. هدف اصلی در استفاده از گردنبندها، جلوگیری یا به حداقل رساندن حرکت در ستون فقرات گردن است. گردنبند همچنین سر را در حالت تراز وسط قرار می‌دهد و انحنای طبیعی ستون فقرات گردن را حفظ می‌کند.
• اگر علائم بیشتر از ۶ هفته ادامه داشته باشند یا علائم جدیدی ظاهر شود، وضعیت بیمار مجدداً ارزیابی می‌شود. صدمات کششی بسیار شدید می‌تواند به دیسک‌های بین مهره‌ای گردن آسیب برساند. هنگامی که یک دیسک بین مهره‌ای تحت تاثیر قرار می‌گیرد، ممکن است در موارد نادر مداخله جراحی احتیاج باشد.

چگونه می‌توان آسیب شلاقی را در خانه درمان کرد؟ 

 تمرینات ورزشی شگفت انگیزی وجود دارد که به کمک آن می‌توانید سفتی و درد پس از آسیب دیدگی شلاقی را از بین ببرید. شما می‌توانید تمام این تمرینات را به راحتی در خانه خود انجام دهید.

فشرده کردن چانه

هدف: کشش عضلات در ناحیه ستون فقرات گردن. این حرکت را می‌توان در موقعیت دراز کشیده یا موقعیت نشسته انجام داد.

برای انجام این حرکت اصلاحی کشیدگی و رگ به رگ شدگی گردن:

• به پشت دراز بکشید و به سقف نگاه کنید.
• چانه خود را به سمت قفسه سینه حرکت دهید.
• این کشش را ۵ ثانیه نگه دارید تا کشش راحتی از گردن تا پایین سر خود را احساس نمایید.
• ۱۰ بار این حرکت را تکرار کنید.
• شما می‌توانید این حرکت کششی را در حالت نشسته انجام دهید. برای انجام آن در حالت نشسته به شکل صحیح بنشینید. به جلو نگاه کنید. سر خود را به سمت جلو خم کنید تا چانه شما جمع شود. در این وضعیت هیچ چیزی نباید زیر سر شما قرار داشته باشد. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.

گردش سر از یک طرف به طرف دیگر

هدف: کاهش سفتی و تنگی عضلات و افزایش دامنه حرکتی گردن. این حرکت را باید در موقعیت دراز کشیده یا موقعیت نشسته انجام داد.

برای انجام آن در موقعیت دراز کشیده:

• روی کمر خود دراز بکشید. چانه خود را روی شانه راست خود قرار دهید. شما می‌توانید از دست خود برای کشیدن سر در یک کشش ملایم استفاده کنید.
• برای انجام حرکت در موقعیت نشسته: در یک موقعیت وضعی صحیح بنشینید. شانه خود را به سمت شانه راست بچرخانید. شما می‌توانید با ملایمت از دست خود برای عمیق‌تر کردن کشش سر استفاده کنید. ۲۰ ثانیه در این وضعیت باقی بمانید. یک بار دیگر حرکت را روی شانه چپ خود امتحان کنید.

کشش کرنر

هدف: برای کشش ماهیچه‌های قفسه سینه و جلوی گردن. تثبیت موقعیت کتف.

 مراحل:

• در مقابل گوشه اتاق یا دیوار قرار بگیرید. ساعد خود را روی طرفین زاویه دیوار قرار دهید.
• پاهای خود را حدود ۷۰ سانتی متر از یکدیگر فاصله دهید.
• ساعدهای خود را روی هر طرف دیوار قرار دهید؛ در حالی که آرنج‌ها را کمی پایین‌تر از ارتفاع شانه قرار داده‌اید.
• به سمت جلو متمایل شوید به نحوی که کشش خوبی را در قفسه سینه و شانه‌ها احساس کنید.
• این کشش را ۳۰ ثانیه نگه دارید. شما می‌توانید ۴ تا ۵ بار در روز این کار را انجام دهید.

چگونه می‌توانم با آسیب شلاقی بخوابم؟ 

 در اینجا چند نکته مفید برای داشتن یک خواب شبانه راحت آمده است:

• قبل از رفتن به رختخواب سعی کنید به مدت ۲۰ دقیقه یک کمپرس یخ یا آب گرم را روی محل آسیب خود قرار دهید زیرا این کار به تسکین درد کمک می‌کند.
• هنگام خواب از یک بالش مخصوص گردن استفاده کنید. از استفاده از بالش همیشگی در تخت خواب خودداری نمایید. استفاده از بالش گردن باعث ثابت باقی ماندن گردن شده و پشتیبانی بهتری برای گردن فراهم می‌نماید تا بتوانید به خوبی بخوابید.
• دو حالت مناسب برای خوابیدن وجود دارد:
• خوابیدن به پشت: خوابیدن به این شکل از وارد شدن تنش اضافه به گردن و تمام بدن جلوگیری می‌کند.
• خوابیدن روی یک طرف: این موقعیت باعث می‌شود انحنای طبیعی ستون فقرات شما حفظ شود و ستون فقرات خارج از تراز خود قرار نگیرد.

به ندرت به عمل جراحی نیاز است

 آسیب شلاقی به ندرت به عمل جراحی احتیاج خواهد داشت. مداخله جراحی در موارد شدید مانند مواردی که درد بسیار شدید در گردن، کتف و شانه وجود دارد، در نظر گرفته می‌شود. ممکن است درد نشانه پارگی در دیسک بین‌مهره‌ای باشد. در مواردی که برداشتن دیسک بین‌مهره‌ای لازم است ممکن است یکی از عمل‌های جراحی زیر انجام شود:

• دیسککتومی: عمل جراحی دیسککتومی عبارت است از برداشتن بخشی از دیسک بین مهره‌ای آسیب دیده یا تمام آن از طریق جراحی.
• میکرودیسککتومی: در این عمل جراحی از میکروسکوپ برای بزرگنمایی ناحیه تحت جراحی در حین برداشتن دیسک استفاده می‌شود.
• عمل جراحی زیر پوستی: جراحی برای برداشتن دیسک از طریق یک برش کوچک در کمر. این روش جراحی عموما در ناحیه ستون فقرات گردن مورد استفاده قرار نمی‌گیرد اما در قسمت کمر انجام می‌شود. عمل جراحی دیسککتومی زیرپوستی اتومیدیت تحت کنترل رادیولوژیک انجام می‌شود؛ در حالی که یک کانول (لوله توخالی) همراه با یک تیغه چرخان، دیسک را می‌شکند. سپس قطعات دیسک از طریق آسپیراسیون برداشته می‌شوند.

پس از آنکه دیسک هدف برداشته شد، تنظیم و جوش دادن ستون فقرات، پایداری و ثبات دائمی برای ستون مهره‌ها فراهم می‌کند. این عمل‌های جراحی در صورت آسیب دیدگی یا برداشته شدن دیسک بین مهره‌ای برای ثبات و به هم پیوستگی ستون فقرات انجام می‌شوند. تنظیم ستون فقرات با استفاده از ابزارهای طراحی شده پزشکی مانند میله‌ها و پیچ‌ها انجام می‌گیرد که می‌تواند با فیوژن ستون فقرات (آرترودز) ترکیب شود و باعث پیوستگی دائمی دو یا چند مهره می‌شود.

 بهبودی پس از جراحی

 درد و / یا ناراحتی پس از عمل غیرمنتظره نیست. بی‌حسی کنترل شده بیمار (PCA) به بیمار این امکان را می‌دهد تا بدون کمک کارکنان بیمارستان درد خود را کنترل کند. PCA در نهایت با داروهای مسکن خوراکی جایگزین می‌شود. ممکن است بیمار تشویق شود تا روز بعد از عمل بلند شده و راه برود. فعالیت باعث افزایش گردش خون و سرعت بهبودی می‌شود.

فیزیوتراپی که پس از عمل جراحی به برنامه درمانی اضافه می‌شود، بیمار را قادر به تقویت انعطاف پذیری و افزایش دامنه حرکتی می‌کند. فیزیوتراپی معمولاً برای مدتی به صورت سرپایی ادامه پیدا می‌کند. علاوه بر این، درمانگر یک برنامه ورزش خانگی اختصاصی برای بیمار تهیه می‌کند.

 قبل از مرخص شدن از بیمارستان دستورالعمل‌های کتبی و نسخه داروهای تجویز شده به بیمار داده می‌شود. بررسی و مراقبت از بیمار در طول مراجعه‌های بعدی برای ملاقات با جراح ستون فقرات، ادامه پیدا می‌کند.

 آیا می‌توان از آسیب شلاقی پیشگیری کرد؟

 وسایل نقلیه جدید به شکل پیشرفته طراحی شده‌اند تا تاثیر تصادف بر گردن را به حداقل برسانند. در هر صورت همه وسایل نقلیه دارای بالشتک‌های نگهدارنده سر روی صندلی‌های وسیله نقلیه هستند که مانع از حرکت شلاقی سر می‌شود. بازدارنده سر باید درست به اندازه بالای سر باشد. این بالشتک‌ها می‌توانند مانع حرکت سر به عقب در یک سانحه رانندگی شوند.

 با این حال در هر ۴ نگهدارنده سر، ۳ تا از آنها به درستی تنظیم نشده‌اند. ممکن است در صورت تنظیم صحیح بازدارنده‌های سر، مسافرت طولانی با آنها ناراحت‌کننده باشد زیرا مانع حرکت سر شما به سمت عقب می‌شوند. با این حال اگر دچار ضربه شلاقی شده‌اید، بهتر است درباره تنظیم صحیح نگهدارنده سر برای خود و سایر سرنشینان با دقت عمل کنید.