آرتروسکوپی شانه :درمان آسیب شانه با برش‌ های کوچک‌ تر نسبت به عمل باز

تاریخ: ۲۰ آبان ۱۴۰۲

جراحی آرتروسکوپی شانه روشی است که معمولاً با هدف تشخیص و درمان درد شانه و تخلیه عفونت موجود در درون مفصل شانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. آرتروسکوپی شانه یک نوع جراحی سوراخ کلید است که با ایجاد چند برش کوچک در سطح پوست انجام می‌شود. در این روش پزشک از یک دوربین کوچک برای مشاهده قسمت داخل مفصل شانه استفاده می‌کند تا بتواند به تشخیص یا ترمیم هرگونه آسیب ایجاد شده بپردازد. در صورتی که شانه به علت ضربه، آرتروز یا برخی بیماری‌های خاص دچار آسیب دیدگی شده باشد پزشک انجام آرتروسکوپی شانه را پیشنهاد خواهد کرد.

جراحی باز یا آرتروسکوپی شانه؟

معمولاً بیماران و جراحان در مورد اینکه آیا جراحی آرتروسکوپی شانه بهتر است یا جراحی باز، با یکدیگر بحث و گفتگو می‌کنند. جراحی باز یک روش است که در آن پزشک با استفاده از چند برش بزرگ به قسمت داخلی مفصل شانه دسترسی پیدا می‌کند. این روش در برخی موارد خاص و برای انجام برخی عمل‌های جراحی توصیه می‌شود.

جراحی آرتروسکوپی شانه دارای برخی مزایا است که برخی از آنها شامل برش کوچکتر، کمترین آسیب به بافت‌های اطراف شانه و موارد دیگر می‌شود. اما اگر امکان انجام این جراحی وجود نداشته باشد، هیچ یک از این مزایا اهمیتی نخواهد داشت. برخی از پزشکان باور دارند که دسترسی مستقیم به منطقه آسیب دیده شانه، آنها را قادر می‌سازد تا بهترین روش برای ترمیم ساختارهای آسیب دیده را انتخاب کنند.

واقعیت این است که انتخاب نوع عمل جراحی به این موارد وابسته است: نیازهای جراحی پزشک، شرایط خاص بیمار و میزان مهارت و تخصص پزشک در انجام هر یک از این روش‌های جراحی. بیمار می‌تواند با پزشک خود مشورت کند و به این نتیجه برسد که کدام روش جراحی برای بهبود وضعیت او مناسب است.

جراحان ارتوپد در مورد بهترین روش برای انجام عمل‌های جراحی مختلف اختلاف نظر دارند. به عنوان مثال، تعداد زیادی از جراحان معتقدند که با استفاده از جراحی آرتروسکوپیک، نمی‌توان به خوبی پارگی تاندون‌های گروه تاندون‌های روتاتور کاف را ترمیم کرد و این فرآیند در جراحی باز بهتر انجام می‌شود. متأسفانه هر دو روش دارای طرفداران و مخالفان متعددی هستند و نمی‌توان به طور دقیق بهترین روش جراحی را تعیین کرد.

 کاربردهای جراحی آرتروسکوپیک شانه چیست؟

 در مواردی که روش‌های درمانی مراقبتی از قبیل دارو درمانی تاثیری در کاهش درد و ناتوانی حرکتی شانه نداشته باشند از جراحی آرتروسکوپی برای درمان اختلالات شانه استفاده می‌شود. برخی از این اختلالات به شرح زیر می‌باشند:

پارگی روتاتور کاف

 درمان پارگی روتاتور کاف توسط جراحی آرتروسکوپی یک اقدام چالش برانگیز است. برخی از جراحان ارتوپدی از جراحی آرتروسکوپی برای درمان پارگی روتاتور کاف استفاده می‌کنند و برخی دیگر ترجیح می‌دهند از جراحی باز بهره بگیرند. پزشکان درباره اینکه کدام روش بهتر است اتفاق نظر ندارند.

ناپایداری شانه- پارگی لابروم

 پارگی‌های لابروم از قبیل پارگی بانکت و اسلپ یا پارگی لبه‌ ای بالایی از قسمت قدامی تا خلفی، توسط جراحی آرتروسکوپی درمان می‌شوند. بیمارانی که تحت این عمل جراحی قرار می‌گیرند باید از برنامه توانبخشی پس از جراحی بهره‌ مند شوند. پزشک از بیمار می‌خواهد که هرچه سریع تر برنامه توانبخشی خود را آغاز کند.

 بورسیت شانه

 بیمارانی که دچار بورسیت شانه هستند و هیچ کس از روش‌های درمانی موجود تاثیری در بهبود آنها نداشته است می‌توانند متقاضی جراحی آرتروسکوپیک برای رفع فشار از ناحیه ساب آکرومیال باشند. این روش به ازبین بردن التهاب بورس و تعدادی از استخوان‌های اطراف تاندون‌های روتاتور کاف کمک می‌کند. با خارج کردن این بافت فضای بیشتری برای تاندون به وجود می‌آید و معمولاً التهاب از بین می‌رود.

تاندونیت عضله دو سر بازویی

 گاهی اوقات تاندون عضله دو سر بازویی به تنهایی یا در کنار سایر اختلالات از پارگی روتاتور کاف و سندروم گیر افتادگی شانه دچار التهاب خواهد شد. هنگامی‌ که تاندون دو سر بازویی آسیب می‌بیند و باعث بروز درد می‌شود پزشک به انجام عمل جراحی می‌پردازد تا علائم بیمار بهبود پیدا کند. عمل جراحی برای درمان این اختلال معمولاً هیچ گونه تغییر عملکردی ایجاد نمی‌‌کند و فقط باعث بهبود علائم بیماری می‌شود.

شانه یخ زده

 به ندرت پزشک انجام عمل جراحی را برای درمان شانه یخ زده توصیه می‌کند و در ابتدا از روش‌های غیر جراحی برای درمان این اختلال استفاده خواهد کرد. در صورتی که هیچ راهی به غیر از انجام عمل جراحی وجود نداشته باشد پزشک فوراً پس از عمل برنامه فیزیوتراپی را شروع خواهد کرد در غیر این صورت احتمال عود مجدد مشکل بیمار وجود دارد.

 آرتروز مفصل سرشانه ای ترقوه ای

 مفصل سرشانه ای ترقوه ای یا مفصل آکرومیوکلاویکولار در برخی از افراد دچار آرتروز می‌‌شود. درصورتی که آرتروز این مفصل شدید باشد پزشک انتهای استخوان ترقوه را بر می‌دارد. به این ترتیب با خارج کردن قسمت آسیب دیده مفصل علائم و نشانه‌های حاصل از آرتروز مفصل سرشانه ای ترقوه ای بهبود پیدا می‌کند.

جراحی آرتروسکوپی شانه چگونه انجام می‌شود؟

 معمولاً جراحی آرتروسکوپی شانه کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. زمان لازم برای انجام این عمل جراحی به این مسئله بستگی دارد که پزشک باید چه اقداماتی را در ناحیه مفصل شانه انجام دهد. برای انجام این عمل جراحی شما باید به پهلو دراز بکشید تا پزشک به راحتی به شانه تان دسترسی داشته باشد.

 پس از آنکه داروی بی حسی شروع به اثر گذاری کرد پزشک در پوست اطراف مفصل شانه چند برش کوچک را ایجاد می‌‌کند سپس دستگاه آرتروسکوپ را به سمت داخل ارسال خواهد کرد. آرتروسکوپ یک دوربین کوچک است که پزشک از آن برای مشاهده بافت داخل مفصل شانه استفاده می‌کند. پزشک به کمک تصاویری که آرتروسکوپ به صفحه مانیتور ارسال می‌کند مفصل شانه را ارزیابی می‌نماید و در صورتی که هرگونه آسیب دیدگی در شانه وجود داشته باشد به کمک وسایل جراحی به ترمیم آن خواهد پرداخت. پزشک همچنین به تخلیه هرگونه بافت آسیب دیده ای که از حرکت صحیح شانه جلوگیری می‌کند و باعث بروز درد می‌شود خواهد پرداخت. پس از اتمام این مراحل پزشک به کمک نخ بخیه یا چسب مخصوص محل برش‌ها را می‌بندد و روی آنها بانداژ قرار می‌دهد تا شانه بهبود پیدا کند.

 گاهی اوقات با توجه به وضعیت داخل مفصل شانه پزشک در طول جراحی به جای جراحی آرتروسکوپی از جراحی باز استفاده خواهد کرد. در این شرایط باید برش بزرگتری روی پوست ایجاد شود تا امکان ترمیم پارگی گسترده عضله وجود داشته باشد. پزشک قبل از انجام جراحی با شما در خصوص هر یک از این دو روش صحبت خواهد کرد و نحوه انجام آنها را توضیح می‌دهد.

پس از جراحی آرتروسکوپی شانه چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

• شما باید استراحت کنید تا اثر داروی بیهوشی به طور کامل از بین برود. در صورتی که پزشک از بی ‌حسی موضعی استفاده کرده باشد چند ساعت طول می‌کشد تا حس به شانه شما برگردد. باید به خوبی از شانه خود مراقبت کنید و از ضرب دیدگی آن پیشگیری نمایید. با از بین رفتن اثر داروی بی حسی شما دچار درد و ناراحتی خواهید شد که در این شرایط می‌توانید از داروهای مسکن استفاده نمایید.
• هنگامی‌ که احساس بهبودی کردید می‌توانید از بیمارستان مشخص شوید اما باید یک فرد همراه شما باشد که تا منزل شما را همراهی کند و به مدت ۲۴ ساعت پس از عمل از شما مراقبت نماید.
• تاثیرات بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی در همه افراد یکسان نیست و در صورتی که متوجه شدید بدن تان هماهنگی لازم را ندارد یا برای فکر کردن دچار مشکل شده اید نگران نباشید زیرا این وضعیت باید طی مدت ۲۴ ساعت برطرف شود. در این دوران باید از رانندگی کردن و مصرف مشروبات الکلی، کار با ماشین آلات صنعتی و سنگین یا امضا کردن اوراق مهم خودداری کنید و از همه دستوراتی که پزشک به شما داده است پیروی نمایید.
• قبل از آنکه از بیمارستان مرخص شوید پرستار اطلاعات لازم در خصوص مراقبت از زخم را در اختیار شما قرار خواهد داد. در صورتی که پزشک از بخیه‌های جذبی استفاده نکرده باشد زمان و نحوه کشیدن بخیه‌ها را به شما توضیح خواهد داد. معمولا ۱۰ تا ۱۲ روز پس از عمل باید به پزشک مراجعه کنید تا اقدام به کشیدن بخیه‌ها نماید. پزشکان همچنین زمان مراجعه بعدی برای بررسی وضعیت شانه را مشخص خواهد کرد.
• پس از جراحی، مفصل شانه دچار مقداری درد و سفتی خواهد شد که شما باید به شانه خود استراحت بدهید شما می‌توانید برای کاهش تورم و کبودی شانه از کمپرس یخ استفاده کنید و برای این کار مقداری یخ را درون یک کیسه پلاستیکی بریزید سپس آن را درون یک تکه پارچه قرار دهید و روی شانه خود بگذارید. از قرار دادن یخ به طور مستقیم روی شانه خود اجتناب کنید زیرا باعث سوختگی پوست خواهد شد.

دوران بهبود پس از جراحی آرتروسکوپی شانه

اقدامات لازم برای بهبودی پس از آرتروسکوپی شانه:

• پس از جراحی باید بازوی شما درون اسلینگ قرار داده شود. این کار باعث می‌شود شانه در بهترین حالت ممکن قرار بگیرد و از می‌زان درد و تورم آن کاسته شود. اسلینگ از شانه شما در برابر آسیب دیدگی محافظت می‌کند تا دوران بهبود را سپری کنید. پزشک به شما می‌گوید که باید تا چه مدت از اسلیمی‌نگ استفاده نمایید.
• در ابتدا شما برای لباس پوشیدن و شستن دست خود یا دوش گرفتن مشکل خواهید داشت و به همی‌ن دلیل به یک مراقب نیاز دارید. چند هفته اول پس از جراحی به سختی سپری می‌شود اما به تدریج رو به بهبود خواهید رفت و انجام دادن امور شخصی برای شما راحت تر می‌شود.
• برخی افراد در هنگام خوابیدن دچار درد و ناراحتی می‌شوند زیرا به شانه آنها فشار وارد می‌گردد. شما می‌توانید در ابتدا به صورت نیم خیز بخوابید یا روی صندلی لم بدهید تا به شانه تان فشار وارد نشود.
• در صورتی که پس از جراحی دچار درد و ناراحتی شوید می‌توانید از داروهای مسکن از قبیل پاراسیتامول یا ایبوپروفن استفاده کنید. همیشه قبل از مصرف هر گونه دارویی بروشور آن را مطالعه کنید تا اطلاعات لازم را به دست بیاورید. در صورتی که هرگونه سوالی داشتید با پزشک خود مشورت نمایید.
• متخصص فیزیوتراپی برخی تمرینات ورزشی خاص را به شما توصیه می‌کند که انجام دادن آنها به بهبود سریع تر شانه کمک خواهد کرد.
• معمولاً دوران بهبود پس از جراحی آرتروپلاستی شانه حدود چند هفته طول می‌کشد و پس از آن اکثر افراد می‌توانند به خوبی شانه خود را تکان دهند که این فرآیند ممکن است پس از چند ماه میسر شود. دوران بهبود پس از جراحی به نوع عمل انجام شده و آسیب مفصل شانه بستگی دارد. میزان آمادگی جسمانی شما قبل از عمل نیز در روند بهبودی تاثیر گذار است. باید از همه دستورات پزشک پیروی کنید تا دوران بهبود را به خوبی سپری نمایید.
• پس از آنکه توانستید دامنه حرکات شانه خود را به دست بیاورید می‌توانید رانندگی کنید اما ابتدا نظر پزشک خود را در این باره جویا شوید.

خطرات جراحی آرتروپلاستی چیست؟

 جراحی آرتروپلاستی شانه همانند سایر عمل‌های جراحی با برخی خطرات همراه است که در همه افراد به وجود نمی‌‌آید. در صورتی که شما هر گونه نگرانی در خصوص جراحی آرتروپلاستی دارید باید با پزشک تان مشورت نمایید. عوارض جانبی حاصل از جراحی موقت هستند و طی مدت کوتاهی از بین خواهند رفت. برخی از عوارض جانبی خاص در جراحی آرتروسکوپی شانه به شرح زیر می‌باشد:

• ایجاد بافت اسکار کوچک در شانه ناشی از ایجاد برش به منظور استفاده از تجهیزات پزشکی
• بروز درد و سفتی در اطراف شانه

 زمان لازم برای تسکین درد و سفتی شانه در همه افراد یکسان نیست و انجام دادن تمرینات ورزشی توصیه شده توسط متخصص فیزیوتراپی به بهبود دامنه حرکات شانه، افزایش قدرت شانه و از بین رفتن سفتی آن کمک خواهد کرد. شما می‌توانید با پیروی کردن از همه دستوراتی که پزشک و متخصص فیزیوتراپی داده است به بهبود شرایط خود کمک کنید.

 عوارض جراحی آرتروسکوپی شانه شامل چه مواردی است؟ 

 عوارض جانبی جراحی آرتروسکوپی شانه در هنگام جراحی یا پس از آن به وجود می‌آیند. بروز واکنش آلرژیک به داروی بی حسی، خونریزی بیش از حد یا لخته شدن خون به ویژه در عروق پا و بروز ترومبوز عمیق وریدی از عوارض جانبی احتمالی هر عمل جراحی محسوب می‌شوند. برخی از عوارض جانبی جراحی آرتروسکوپی شانه به شرح زیر می‌باشند:

• عفونت
• خونریزی شدید درون مفصل
• آسیب دیدگی اعصاب یا عروق خونی مجاور

 در برخی موارد عمل جراحی انجام شده تاثیری در بهبود حال بیمار ندارد و پزشک انجام مجدد آن را توصیه می‌کند. این مسئله در افرادی که سیگار می‌کشند بیشتر رخ خواهد داد. به خاطر داشته باشید که همه عمل‌های جراحی با برخی خطرات همراه هستند اما نحوه بروز آنها در همه بیماران یکسان نیست. در صورتی که شما هر گونه نگرانی در ارتباط با عوارض جانبی حاصل از جراحی دارید با پزشک خود مشورت کنید تا شما را راهنمایی نماید.