از کجا بفهمم گودی کمر دارم؟ روش های تشخیص گودی کمر

تاریخ: ۱۸ آبان ۱۴۰۲

ستون فقرات هرشخصی در ناحیه گردن، بخش بالایی کمر و پایین کمر اندکی انحراف دارد. این انحراف‌ها به ستون فقرات حالت S  مانند می‌دهند و به ‌نام لوردوتیک (بخش گردن و پایین کمر) و کیفوتیک (بخش بالایی کمر) شناخته می‌شوند. آنها به بدن کمک می‌کنند تا شوک‌های وارده را خنثی کند، وزن سر را تحمل کند و ساختار بدن را حفظ و تثبیت کند.

با افزایش انحناها به سمت داخل قوس، یک عارضه به نام لوردوز یا گودی کمر به وجود می‌آید. لوردوز به گردن و کمر آسیب می‌رساند و ممکن است فشار زیادی بر ستون فقرات ایجاد کند که منجر به درد و ناراحتی می‌شود. اگر درد به شدت افزایش یابد یا درمان صورت نگیرد، ممکن است بر توانایی حرکتی شما تأثیر بگذارد.

لوردوز چیست؟

لوردوز در قسمت تحتانی کمر یا ستون فقرات کمری شایع‌ترین نوع لوردوز است. ساده‌ترین راه برای بررسی و تشخیص این وضعیت این است که به پشت روی یک سطح صاف دراز بکشید. در همان حالت، زمانی که دستتان را زیر کمرتان قرار می‌دهید، نباید خیلی فضای خالی وجود داشته باشد.

در فرد مبتلا به لوردوز، فضای اضافی زیادی بین کمر و سطح صاف وجود دارد. در صورتی که انحنا خیلی شدید باشد، زمانی که فرد می‌ایستند یک قوس C مانند در کمر او قابل مشاهده خواهد بود و از نمای کناری شکم بیمار به جلو آمده و باسن وی به عقب می رود و کلا قامت آراسته فرد از بین می رود.

علل شایع لوردوز

شرایط و عوامل خاصی خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهد که شامل موارد زیر است:

• دیسکیت التهاب فضای دیسک بین مهره‌ای است.
• قوز پشت (کیفوز): گودی کمر باعث عدم تعادل در ستون فقرات می شود، بدن این عدم تعادل را با انحنایی رو به بیرون در قسمت بالای ستون فقرات جبران می‌کند تا فشار کمتری به ناحیه تحتانی کمر وارد شود.
• چاقی: حمل وزن اضافی می‌تواند باعث شود که استخوان‌ها و ماهیچه‌ها به سمت عقب متمایل شوند تا تعادل را بهبود بخشند.
• پوکی استخوان یک بیماری با تراکم استخوان است که ممکن است باعث از بین رفتن استحکام مهره ها شود و یکپارچگی ساختاری ستون فقرات را به خطر بیندازد. پوکی استخوان، بیماری‌ استخوانی می باشد که باعث کاهش تراکم بافتی استخوان میشود و در این حالت خطر شکستگی استخوان بیشتر می‌شود.
• لغزش مهره: لغزش مهره وضعیتی در ستون فقرات است که یکی از مهره‌ها به‌سمت استخوانی که در زیرش قرار دارد می‌لغزد.

اکثر مبتلایان به لوردوز نیازی به درمان پزشکی ندارند مگر در صورتی که این عارضه وخیم شود.

علائم لوردوز چیست؟

یکی از متداول‌ترین علائمی که به وجود گودی کمر اشاره دارد درد عضلانی است. هنگامی که ستون فقرات‌تان به‌طرز غیرعادی‌ای خمیده شده‌ است، عضله‌ها به جهت‌‌های مختلفی کشیده می‌شوند. این مسئله موجب می‌شود عضله‌ها منقبض شوند یا اینکه فرد دچار گرفتگی عضلانی شود. درصورتی‌که مبتلا به گودی گردن هستید، درد آن به گردن، شانه و بخش بالایی کمر هم سرایت می‌کند. حتی ممکن است در حرکت گردن یا پایین کمرتان هم به مشکل بربخورید.

می‌توانید با دراز کشیدن روی سطحی صاف بررسی کنید و ببینید بین انحنای گردن و کمرتان تا سطح مورد نظر چه مقدار فضا هست. اگر به‌راحتی می‌توانید دست‌تان را در فضاهای بین گردن یا کمر حرکت دهید، پس احتمالا به گودی کمر مبتلا هستید.

درصورتی‌که علائم زیر را دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید:

• بی‌حسی
• مورمور شدن
• دردی که مانند برق‌گرفتگی تیز و ناگهانی باشد.
• کاهش کنترل ادرار
• ضعف و بی‌حالی
• اشکال در کنترل عضلات ارادی

توجه داشته باشید که این علائم ممکن است نشانه‌های یک بیماری جدی‌تر مانند عصب به دام افتاده باشد.

زنان باردار زیادی طی این دوران کمر درد را تجربه می‌کنند. بزرگ شدن شکم و باسن نشانه ابتلای آنها به گودی کمر است. باوجوداین، طبق تحقیقات صورت‌گرفته، گودی کمری که در زمان بارداری ایجاد می‌شود و درواقع عملی است که ستون فقرات در راستای تنظیم مرکز ثقل بدن انجام می‌دهد. به طور کلی کمر درد در این دوران به علت تغییر جریان خون در بدن می‌باشد، و در بیشتر موارد درد بعد از تولد از بین میرود.

لوردوز در کودکان

گودی کمر اغلب بدون هیچ دلیل مشخصی در کودکان به‌وجود می‌آید. به این نوع از گودی کمر، گودی‌ کمر خوش‌خیم خردسالان می‌گویند. از دلایل بروز آن هم ضعیف‌بودن یا سفت‌شدن عضلات اطراف ناحیه کمر و ران (کفل) کودک است. این نوع گودی کمر معمولا با رشد فرزندتان آرام‌آرام اصلاح می‌شود.

گودی کمر می‌تواند نشان‌دهنده‌ی دررفتگی لگن هم باشد، به خصوص زمانی که فرزندتان از جایی پرت شده و یا با ماشین تصادف کرده و دچار سانحه شده است.

شرایط دیگری که موجب بروز گودی کمر در کودکان می‌شوند، ریشه در مشکلات سلسله‌اعصاب و عضلات دارد. این موقعیت‌ها به‌ندرت پیش می‌آیند و عبارتند از موارد زیر:

• فلج مغزی
• میلومننگوسل، یک وضعیت ارثی که در آن طناب نخاعی از بین فضای خالی‌ای که در مهره‌های کمر ایجادشده بیرون می‌زند و گاهی در آنجا گیر می‌کند.
• دیستروفی: نوعی ناهنجاری عضلانی مادرزادی که عضله‌ها را ضعیف می‌کند.
• اتروفی ستون فقرات – عضلانی: نوعی ناهنجاری مادرزادی که موجب بروز حرکات غیرارادی در عضله‌ها می‌شود.
• آرتروگریبوزیس: این عارضه در زمان تولد ایجاد می‌شود و در آن استخوان‌ها نمی‌توانند به‌اندازه‌ای که در حالت عادی حرکت می‌کنند تکان بخورند.

لوردوز چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک برای تشخیص این عارضه ابتدا سابقه‌ی پزشکی‌تان را بررسی می‌کند، معاینه‌ای انجام می‌دهد و سپس درباره‌ی علائمی که دارید سؤالاتی می‌پرسد تا بتواند داشتن گودی کمر را در شما تشخیص دهد.

معاینه فیزیکی

یک معاینه فیزیکی کامل همه چیز را در مورد سلامت و تناسب اندام عمومی بیمار آشکار می‌کند. پزشک اطلاعاتی در مورد اولین زمان مشاهده انحنا، پیشرفت و سایر علائم مرتبطی که بیمار تجربه می‌کند، به دست می‌آورد. پزشک به وسیله این معاینه می‌تواند پیشرفت بیمار را در طول درمان اندازه‌گیری کند. معاینه فیزیکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. معاینه دستی ناهنجاری‌های ستون فقرات
2. دامنه حرکتی و عدم تقارن ستون فقرات فرد اندازه‌گیری می‌شود.

ارزیابی نورولوژیک

ارزیابی عصبی شامل ارزیابی علائم زیر است: درد، بی‌حسی، پارستزی‌ها (به عنوان مثال گزگز)، احساس اندام و عملکرد حرکتی، اسپاسم عضلانی، ضعف، و مشکلات مربوط به روده و مثانه.

سایر آزمایشات تشخیصی شامل موارد زیر است:

• اشعه ایکس، این آزمایش تشخیصی از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویر از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها بر روی فیلم استفاده می‌کند. پزشک از اشعه ایکس برای تعیین میزان انحنای ستون فقرات استفاده می‌کند.
• سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری)، ابزاری برای تصویربرداری است که اشعه ایکس را با فناوری رایانه ترکیب کرده تا تصویری دقیق‌تر و مقطعی از اندام بیماران تولید کند. سی تی اسکن به پزشک اجازه می‌دهد تا تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن، از جمله استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، چربی‌ها و اندام‌ها را ببیند و جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس عمومی ارائه می‌دهد.
• در روش تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا ام آر آی از یک آهنربای بزرگ، فرکانس‌های رادیویی و یک رایانه به منظور ایجاد تصاویر دقیق از اعضا و ساختارهای داخل بدن استفاده می‌شود.
• اسکن استخوان، یک روش تصویربرداری که برای تعیین علت درد یا التهاب استخوان، ارزیابی تغییرات مفاصل و تشخیص بیماری‌ها و تومورهای استخوانی استفاده می‌شود.
• گاهی اوقات از آزمایش خون برای بررسی شرایط متابولیک مرتبط استفاده می‌شود. اما آزمایش خون اصولا برای تشخیص لوردوز انجام نمی‌شود.

پزشک بر اساس زاویه در مقایسه با سایر عوامل مانند قد، سن و توده بدن، تشخیص می‌دهد که آیا گودی کمر دارید یا خیر. اگر منحنی گودی کمر هنگام خم شدن به جلو خود را اصلاح کند (که در این صورت منحنی انعطاف پذیر است)، نیازی به درمان ندارید. اما اگر خم شوید و منحنی لوردوتیک باقی بماند (منحنی انعطاف پذیر نیست)، باید به دنبال درمان باشید.

اگر دردی را تجربه می‌کنید که در کارهای روزمره شما تداخل ایجاد می‌کند، باید به دنبال درمان آن باشید. بیشتر انعطاف پذیری، تحرک و فعالیت‌های روزمره ما به سلامت ستون فقرات بستگی دارد. پزشکان قادر به ارائه گزینه‌هایی برای کنترل انحنای بیش از حد هستند. اکنون درمان لوردوز می‌تواند از بروز عوارض بعدی مانند آرتروز و کمردرد جلوگیری کند.

درمان گودی کمر

گودی کمر در بیشتر مردمی که به آن مبتلا هستند، نیاز به درمان ندارد، مگر اینکه خیلی حاد شود و برای فرد مشکل ایجاد کند. معالجه لوردوز به میزان وخامت بیماری و بروز علایم دیگر بستگی دارد.

گزینه‌های درمانی عارضه لوردوز عبارتند از:

• تجویز دارو، برای کاهش درد و تورم
• فیزیوتراپی به صورت روزانه برای تقویت عضلات و افزایش گستره حرکت
• کاهش وزن، برای حفظ وضعیت ظاهری بدن
• بستن کمر یا گردن مبتلا به لوردوز، در کودکان و نوجوانان
• عمل جراحی، در مواردی که عارضه لوردوز بسیار حاد است و خطر آسیب های عصبی وجود دارد.
• مکمل های غذایی مانند ویتامین دی

پیشگیری از گودی کمر

نمی‌توانیم دستورالعمل خاصی برای جلوگیری از ابتلا به گودی کمر ارائه بدهیم، ولی با انجام چند ورزش مخصوص می‌توانید حالت بدن خود را خوب نگه‌ دارید و سالم بمانید. این ورزش‌ها عبارت‌اند از:

• تمرین های یوگا، مانند حالت گربه و حالت پل
• بالا بردن پاها
• نشستن روی توپ و خم کردن لگن

افزون بر این، ایستادن برای مدت طولانی نیز می‌تواند به تغییر در انحنای ستون فقرات منجر شود. براساس یک تحقیق، نشستن به طور چشمگیری خطر ایجاد تغییر در گودی کمر را کاهش می‌دهد. در صورتی که شغل شخص برای مدت طولانی نیاز به ایستادن دارد یا فرد به ایستادن عادت دارد، باید هر از چندی زمانی برای نشستن در نظر بگیرد. همچنین، استفاده از صندلی استاندارد و مناسب نیز بسیار مهم است.

چشم انداز گودی گمر

برای اکثر افراد ، لوردوز مشکلات سلامتی قابل توجهی ایجاد نمی‌کند. ما حفظ سلامت ستون فقرات سالم مهم است زیرا ستون فقرات مسئولیت زیادی در تحرک و انعطاف پذیری ما را بر عهده دارد. عدم درمان لوردوز می‌تواند منجر به ناراحتی طولانی مدت و افزایش خطر ابتلا به مشکلات  اندام‌های زیر شود:

• ستون فقرات
• کمربند ران
• پاها
• اعضای داخلی

سوالات متداول

در صورتی که گودی کمر درمان نشود، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

گودی کمر به ستون فقرات فشار وارد می‌کند که بر روی کمر و گردن تاثیر می‌گذارد. در صورتی که گودی کمر درمان نشود، ممکن است منجر به درد، ناراحتی و کاهش تحرک شود. گودی کمر می‌تواند در ناحیه گردن یا پایین ستون فقرات (کمر) رخ دهد. این بیماری می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد.

چه مدت طول می‌کشد تا گودی کمر اصلاح شود؟

گودی کمر را می‌توان بدون جراحی از طریق تمرینات اصلاحی درمان کرد و در صورت انجام صحیح تمرینات، علائم را می‌توان در عرض 3 تا 6 ماه کاهش داد.

چگونه با گودی کمر بخوابیم؟

سعی کنید یک بالش زیر زانو یا ساق پا قرار دهید و از پتانسیل افزایش فشار روی پاشنه‌ها به منظور کاهش بخشی از لوردوز کمری و کمک به شل شدن عضلات پشت آگاه باشید.

آیا استفاده از بریس به اصلاح گودی کمر کمک می‌کند؟

فیزیوتراپی و تقویت عضلات می‌تواند به اصلاح گودی کمر کمک کند، اما بسیاری از افراد، با استفاده از بریس، تسکین فوری و پایدار را تجربه می‌کنند.

آیا گودی کمر مادرزادی است؟

زمانی که استخوان‌های ستون فقرات در قسمت پایین کمر بیش از حد معمول به سمت داخل فرورفته باشند، گودی کمر نامیده می‌شود. گودی کمر می‌تواند مادرزادی باشد.