پارگی تاندون شانه: کاهش درد و التهاب پارگی روتاتور کاف پس از آسیب

تاریخ: 20 آبان 1402

پارگی تاندون روتاتور کاف شانه، یک مشکل شایع است. در واقع، پارگی‌های تاندون شانه با بالا رفتن سن افراد، به یک روال طبیعی تبدیل می‌شوند. مطالعات نشان داده است که 30٪ از افراد زیر 70 سال و 70٪ از افراد بالای 80 سال دچار پارگی تاندون روتاتور کاف شانه می‌شوند؛ و این دسته از افراد بدون هیچ علائمی از درد شانه‌یا از بین رفتن عملکرد شانه و بازو زندگی می‌کنند.

فیزیوتراپی اغلب به عنوان یک درمان اولیه برای پارگی تاندون شانه توصیه می‌شود؛ اما فیزیوتراپی به بهبودی تاندون روتاتور کاف کمک نمی‌کند؛ بنابراین چرا از این روش اغلب به عنوان اولین درمان استفاده می‌شود؟ هدف از درمان پارگی تاندون شانه، لزوماً بهبودی تاندون پاره شده نیست. افراد اغلب با تسکین و رفع التهاب و ترمیم مکانیک مفصل شانه، می‌توانند دردشان را تسکین داده قدرت دستشان را بازیابند. این امر می‌تواند با فیزیوتراپی و درمان‌های ضدالتهابی از جمله داروها، تزریق کورتیزون و استفاده از یخ صورت می‌گیرد.

پارگی تاندون روتاتور کاف شانه با گذشت زمان افزایش یافته یا بزرگ‌تر می‌شود. این پیشرفت عارضه می‌تواند براثر استفاده‌های مکرر یا آسیب مجدد رخ دهد. داشتن درد و ضعفی حاد پس از یک صدمه‌ی جزئی در بیماران مبتلا به آسیب تاندون روتاتور کاف شانه، امری شایع و متداول است. این درد احتمالاً نشان دهنده‌ی گسترش پارگی که از قبل موجود بوده است باشد. اگر می‌دانید که پارگی تاندون شانه دارید، بدتر شدن درد و کاهش قدرت ممکن است به معنی بزرگ‌تر شدن این پارگی باشد.

علل پارگی تاندون شانه چیست؟

پارگی تاندون روتاتور کاف شانه ممکن است در اثر یک صدمه حاد مانند افتادن ایجاد شود یا ممکن است در اثر سایش و پارگی مزمن با تحلیل رفتن تاندون یا ترکیبی از دلایل حاد و مزمن ایجاد شود. گیرافتادگی یا ایمپینجمنت جلوی استخوان کتف، “آکرومیون” (زائدهٔ سرشانه‌ای یا زائدهٔ اخرمی)، بر روی تاندون عامل اصلی ایجاد پارگی تاندون شانه در افراد بالاتر از 40 سال است. عوامل مختلفی در بروز پارگی‌های دژنراتور (تحلیل رونده)، یا مزمن تاندون روتاتور کاف شانه نقش دارند:

• اعمال فشارهای مکرر – تکرار مداوم حرکات شانه می‌تواند بر روی ماهیچه‌ها و تاندون‌های روتاتور کاف شانه‌تان فشار زیادی را وارد کند. بیس بال، تنیس، قایقرانی و وزنه برداری نمونه‌ای از فعالیت‌های ورزشی است که می‌تواند شما را در معرض خطر پارگی تاندون ناشی از استفاده‌ی بیش از حد قرار دهد. مشاغل و کارهای روزمره بسیاری وجود دارند که باعث ایجاد پارگی تاندون ناشی از استفاده‌ی بیش از حد می‌شوند و همچنین بالا رفتن سن نیز در بروز این عرضه نقش دارد.
• ضعیف بودن خون‌رسانی – هرچه پیرتر می‌شویم، میزان خون‌رسانی در تاندون‌های شانه کاهش می‌یابد. بدون خون‌رسانی کافی، توانایی طبیعی بدن در ترمیم آسیب تاندون مختل می‌شود. این مسئله در نهایت می‌تواند منجر به پارگی تاندون شود.
• خار استخوان – با افزایش سن، خارهای استخوانی (رشد استخوان زائد) اغلب در قسمت زیرین زائدهٔ سرشانه‌ای یا آکرومیون ایجاد می‌شود. هنگامی که دست‌هایمان را بلند می‌کنیم، این خار استخوان‌ها بر روی تاندون‌های روتاتور کاف ساییده می‌شوند. این وضعیت به اصطلاح ” گیر افتادگی شانه” گفته می‌شود و به مرور زمان تاندون را ضعیف می‌کند و باعث پارگی آن می‌شود.

چگونه متوجه خواهیم شد که دچار پارگی تاندون شانه شده‌ایم؟

هنگامی که یک یا چند تاندون از گروه تاندون‌های روتاتور کاف شانه پاره می‌شوند، تاندون باقی‌مانده به طور کامل به سر استخوان بازویی متصل نمی‌شود. اکثر پارگی‌ها در عضله و تاندون بالاخاری (supraspinatus) رخ می‌دهند، اما بخش‌های دیگر تاندون شانه نیز ممکن است درگیر شوند. در بسیاری از موارد، پارگی تاندون با فرسودگی و کاهش انحراف بافت آغاز می‌شود (پارگی جزئی). با پیشرفت آسیب و گاهاً با بلند کردن اشیاء سنگین، تاندون ممکن است به طور کامل پاره شود. به طور معمول، دردی در جلوی شانه احساس خواهید کرد که به سمت پایین دست شما گسترش می‌یابد. این درد ممکن است هنگام انجام فعالیت‌هایی که دست را به بالای سر برده می‌شود، مانند بلند کردن یا گرفتن اشیاء بالاتر از سطح سر، بدتر شود. همچنین، ممکن است هنگام خوابیدن در سمت دست آسیب‌دیده، درد احساس کنید. در طول فعالیت‌های روزمره مانند شانه کردن موها یا رساندن دست به پشت، ممکن است ضعف در بازو و دست شما رخ دهد و انجام این کارها برایتان دشوار شود.

اگر پارگی به علت یک آسیب ایجاد شود، ممکن است درد شدید، سوزش و ضعف فوری در دست شما رخ دهد. این علائم معمولاً در بیماران سالمند بلافاصله پس از آسیب ظاهر می‌شوند.

چه گزینه‌های درمانی برای درمان پارگی تاندون شانه وجود دارد؟

هدف همه‌ی روش‌های درمان پارگی تاندون شانه، کاهش درد و بازیابی عملکرد دست است. برای پارگی تاندون روتاتور کاف شانه، گزینه‌های مختلف درمانی وجود دارد و بهترین گزینه برای هر شخصی می‌تواند متفاوت از دیگری باشد. پزشک شما در هنگام برنامه‌ریزی برای درمان، سن، سطح فعالیت، سلامت عمومی و نوع پارگی شما را در نظر می‌گیرد.

دارو برای کاهش درد پارگی تاندون شانه

اولین گزینه‌ی درمان بعد از آسیب تاندون شانه، شامل مصرف داروهای مسکنی مانند پاراستامول و / یا داروهای ضدالتهاب برای کاهش درد و التهاب ناشی از این آسیب است. به‌خصوص در مراحل اولیه‌ی آسیب، تزریق استروئید مفید است اما با تزریق مکرر فواید این داروها کاهش می‌یابد. برای افزایش دقت در انجام این تزریق‌ها، آن‌ها را باید تحت هدایت USS انجام داد.

فیزیوتراپی

هدف از انجام فیزیوتراپی برای پارگی تاندون شانه، بهبود عملکرد عضلات اطراف شانه است. بیشتر افراد، ورزشکاران و وزنه‌بردارها فقط تعدادی از ماهیچه‌های بزرگ اطراف شانه را تقویت می‌کنند، در صورتی که فیزیوتراپی عضلات کوچک‌تر اما مهم اطراف شانه را که معمولاً مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند، هدف قرار می‌دهد. با تقویت این عضلات، تکنیک‌های فیزیوتراپی می‌توانند به ترمیم و بازیابی تاندون‌های آسیب دیده کمک کرده و مکانیک مفصل شانه را بهبود ببخشند. روش‌های کنترل درد و درمان پارگی تاندون شانه از طریق فیزیوتراپی شامل موارد زیر می‌باشد:

• مدیریت درد. فیزیوتراپیست شما در شناسایی و جلوگیری از حرکات دردناک به شما کمک می‌کند تا تاندون ملتهب بهبود یابد. برای مدیریت درد ممکن است از یخ، ماساژ یا گرمای همراه با رطوبت استفاده شود. ممکن است از تکنیک‌های درمان فیزیکی مانند یونونتوفروزیس – iontophoresis – (که در آن، داروها از طریق پچ های دارای بار الکتریکی به بدن منتقل می‌شوند) و تحریك الكتریكی (TENS)  استفاده شود.
• آموزش بیمار. آموزش نحوه قرارگیری بدن در وضعیتی صحیح، بخش مهمی از توان‌بخشی است. به عنوان مثال، هنگامی که پشت میز کامپیوتر نشسته‌اید، شانه‌های خود را به سمت جلو گرد می‌کنید، تاندون‌های واقع در قسمت جلوی شانه ممکن است فشرده شوند. متخصص فیزیوتراپی شما ممکن است تنظیماتی را در محل کار و عادات کاری به شما توصیه کند. فیزیوتراپیست شما همچنین آموزش‌هایی را در مورد حالت مناسب نشستن، ایستادن و خوابیدن به شما می‌دهد تا به کاهش علائم کمک کند. همچنین می‌تواند روش‌های مختلفی را برای انجام فعالیت‌هایی که در حال حاضر موجب بروز درد می‌شوند به شما توصیه کند و حرکاتی را که باید در هنگام درد شانه از آن‌ها خودداری کنید، به شما می‌گوید.
• درمان دستی. فیزیوتراپیست شما ممکن است از تکنیک‌های درمان دستی  مانند حرکات ملایم، ماساژ بافت نرم و کشش شانه استفاده کند تا شانه شما دوباره مطابق با تیغه‌ی شانه‌تان حرکت کند.
• تمریناتی برای محدوده‌ی حرکتی. برخی تمرینات و حرکات کششی را یاد خواهید گرفت تا بتوانید تیغه شانه (کتف) و شانه خود را به درستی حرکت دهید، بنابراین می‌توانید بدون درد، دست خود را بالا بکشید یا اجسام را بلند کنید.
• تمرینات تقویتی. فیزیوتراپیست شما بسته به شرایط خاصتان مشخص خواهد کرد که کدام تمرینات تقویتی برای شما مناسب است. می‌توانید از وزنه‌ها، توپ‌های طبی، باندهای کشی و سایر انواع تمرینات مقاومتی استفاده کنید تا عضلات ضعیفتان را به کار بگیرید و تمرین دهید. شما یک برنامه تمرینی در منزل دریافت خواهید کرد، بنابراین می‌توانید مدت طولانی پس از اتمام درمان فیزیکی خود در مطب، تمریناتی برای تقویت روتاتور کاف و تیغه شانه را ادامه دهید.

ورزش برای پارگی تاندون شانه

قبل از شروع این تمرینات یا هر روش دیگری، حتماً با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. انجام این تمرینات به روش صحیح، برای جلوگیری از درد بیشتر یا مشکلات شانه‌های شما از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به علاوه، باید تمریناتی انجام دهید که مخصوص شرایط شما باشد. اگرچه که تمرینات عمومی عالی هستند، اما تمرینات اختصاصی و متمرکز می‌تواند به شما کمک کند با شانه‌تان سریعاً به عملکرد طبیعی خود بازگردد.

تمرین‌های رایجی که ممکن است به شما در بهبودی از پارگی روتاتور کاف شانه کمک کند، شامل موارد زیر است:

خم شدن یا فلکشن ایزومتریک شانه

برای شروع تمرین خم کردن یا فلکشن شانه، روبروی یک دیوار بایستید. آرنج خود را از شانه‌ای که می‌خواهید ورزش دهید خم کرده و دستتان را مشت کنید. یک حوله‌ی تاشده را بین مشت و دیواره خود قرار دهید و به‌آرامی دست خود را به دیوار فشار دهید. پنج ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی رها کنید.

به خاطر داشته باشید نیازی نیست که تلاش کنید تا دیوار را با قدرت فشار دهید. فقط کافی است به آرامی به دیوار فشار آورید تا عضلات شانه‌تان فعال شود. این کار به ویژه در صورتی که به تازگی شروع به انجام تمرینات ایزومتریک بعد از جراحی شانه کرده‌اید، اهمیت دارد. اگر در حین انجام این تمرین احساس درد می‌کنید، آن را متوقف کرده و استراحت کنید.

این تمرین را 10 تا 15 بار تکرار کنید و سپس به سراغ تمرین بعدی بروید: یعنی ابداکشن ایزومتریک شانه (بازوها به سمت خارج و بالا کشیده می‌شوند).

تمرین پارو به حالت خوابیده روی شکم برای پایداری کتف

اولین تمرین پایداری کتف برای ورزش دادن شانه‌ای که دچار پارگی تاندون شده است، حرکت پارو به حالت دراز کشیده بر روی شکم است. این تمرین را باید در حالت دراز کشیده بر روی شکم بر روی یک تخت انجام دهید. خود را به یک طرف تخت بکشید تا دست شما به طور مستقیم به سمت پایین آویزان شود. سپس به آرامی آرنج را خم کرده و دست خود را به سمت زیر بغل خود بلند کنید. در حین این حرکت باید احساس کنید که انگار دارید طنابی را می‌کشید.

همان‌طور که دست خود را بالا می‌برید، تیغه شانه شما باید به آرامی به سمت عقب و بالا حرکت کند. وقتی دستتان تقریباً در زیر بغلتان بود، این حالت را برای یک یا دو ثانیه نگه دارید و سپس دستتان را به آرامی به سمت پایین بیاورید تا در موقعیت شروع قرار بگیرید. این حرکت را برای 8 تا 15 بار تکرار کنید. با نگه داشتن یک وزنه‌ی کوچک در دست خود می‌توانید این تمرین را کمی دشوارتر کنید.

تمرین T به حالت خوابیده روی شکم برای پایداری کتف

برای انجام تمرین “T” به حالت خوابیده بر روی شکم، بر روی شکم خود در لبه یک تخت دراز بکشید و دست خود را مستقیماً به سمت پایین آویزان کنید. می‌توانید سر خود را با دست مخالف خود روی پیشانی تکیه دهید.

در حالی که دست خود را صاف نگه داشته اید، آن را به آرامی به طرف خود بلند کرده و تیغه شانه خود را به سمت ستون فقرات خود فشرده کنید. در این حالت بدن شما باید به‌صورت نیمی از حرف “T” شکل بگیرد. این حالت را برای یک یا دو ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی پایین بیاورید و به حالت شروع برگردید.

این تمرین را هشت تا 15 بار تکرار کنید. پس از اتمام کار، به تمرین بعدی بروید.

چرخش خارجی شانه

تمرین دیگر برای پارگی تاندون شانه، تمرین چرخش بیرونی شانه است. این تمرین را بستن یک باند یا کش مقاومتی به یک شیء ثابت یا دستگیره‌ی یک در شروع کنید.

به‌صورت عمود بر در بایستید، در حالتی که پاهایتان به عرض شانه‌هایتان از هم باز باشد. نوارِ کشی را در دست شانه‌ای که می‌خواهید ورزش دهید نگه دارید و آرنج خود را 90 درجه خم کنید. آرنجتان را با دست خود در بالای نافتان نگه دارید و سپس به آرامی شانه خود را به سمت بیرون بچرخانید. دست شما باید به سمت بیرون حرکت کند تا قسمت پشتی دست شما در پشت شما قرار گیرد. این حالت پایانی را به مدت دو ثانیه نگه دارید و سپس اجازه دهید که دستتان به آرامی به حالت شروع برگردد.

این حرکت را برای ده تا پانزده بار تکرار کنید. پس از یک ست ده تا پانزده‌تایی، آماده خواهید بود تا به تمرین بعدی بروید.

در چه صورت پارگی تاندون شانه نیاز به جراحی دارد؟

اگرچه، تمام پارگی‌های تاندون شانه نیاز به درمان جراحی ندارند. تعیین اینکه چه زمانی پارگی تاندون شانه به جراحی نیاز دارد، مستلزم عوامل مختلفی است، از جمله:

• پاسخ به سایر درمان‌ها: اکثر پارگی‌های تاندون روتاتور کاف شانه در ابتدا با درمان‌های غیر جراحی از جمله داروهای ضدالتهابی، فیزیوتراپی و احتمالاً تزریق کورتیزون قابل درمان هستند. اگر این گزینه‌ها پس از چند ماه درمان نتوانند بهبودی را برای بیمار حاصل کنند، ممکن است عمل جراحی در نظر گرفته شود.
• درجه‌ی شدت علائم: بیمارانی که کمترین علائم را دارند ممکن است برای دستیابی به موفقیت با گزینه‌های درمانی غیر جراحی، درمان جراحی را به تأخیر بیندازند. از طرف دیگر، بیمارانی که درد مداوم دارند، در انجام فعالیت‌های ساده (لباس پوشیدن، بلند کردن اجسام خانگی) مشکل دارند یا درد ناشی از این پارگی، خواب شب بیمار را مختل سازد، احتمال نیاز به انجام عمل جراحی بیشتر خواهد بود.
• نیاز و انتظارات بیمار: در صورتی که علائم بیمار در فعالیت‌های معمول او تداخلی ایجاد نکند، ممکن است برخی از بیماران نیازی به جراحی تاندون روتاتور کاف نداشته باشند. به عنوان مثال، ممکن است بیماری که پارگی تاندون روتاتور کاف در شانه‌ی دست غیر غالب خود و سبک زندگی کم تحرک تری دارد، ممکن است نیازی به جراحی نداشته باشد. از طرف دیگر، ممکن است بیماران ورزشکار که دچار آسیب‌دیدگی شانه شده‌اند، نیاز به عمل جراحی داشته باشند تا به ورزش خود برگردند.
• نوع پارگی: پارگی‌های کوچک‌تر را می‌توان مورد بررسی قرار داد تا تصمیم‌گیری شود که آیا درمان‌های غیر جراحی ممکن است به کاهش علائم کمک کند یا خیر. پارگی‌های بزرگ‌تر نیز ممکن است با این مداخلات غیر جراحی بهبود یابند. پارگی بزرگ می‌تواند جمع شود (منجر به کوتاه شدن دائمی تاندون می‌شود) و ممکن است ماهیچه به‌صورت غیرقابل برگشتی ضعیف شود و این امر باعث تأخیر در ترمیم می‌شود. در بیماران مبتلا به این نوع پارگی، جراحی زود هنگام ممکن است احتمال بهبودی موفقیت‌آمیز را افزایش دهد.