دیسک توراسیک چیست و چگونه درمان می شود؟ (فیزیوتراپی توراسیک)

تاریخ: ۲۰ آبان ۱۴۰۲

دیسک توراسیک یکی از اختلالات ستون فقرات است که در آن هسته مرکزی و نرم از دیواره سفت بیرونی خارج می‌گردد و وارد فضای کانال نخاعی خواهد شد. اجزای خارج شده دیسک می‌توانند به طناب نخاعی فشار وارد کنند و باعث درد قسمت فوقانی کمر، درد قفسه سینه و عملکرد نامناسب طناب نخاعی شوند. دیسک بین مهره ای به عنوان یک ضربه گیر عمل می‌کند و در هنگام راه رفتن از ستون فقرات محافظت خواهد کرد. دیسک بین ‌مهره ‌ای به علت تحلیل رفتگی، بالا رفتن سن آسیب دیدگی یا مواردی از این قبیل دچار پارگی خواهد شد. در موارد خفیف می‌‌توان از کمپرس یخ و استراحت کردن و برخی داروهای مسکن برای کاهش درد بیمار استفاده کرد. پس از آن که درد بیمار کاهش پیدا کرد پزشک انجام جلسات فیزیوتراپی  را توصیه می‌کند که شامل حرکات کششی و تقویتی برای پیشگیری از آسیب دیدگی مجدد ستون فقرات است. بیمار باید به تدریج فعالیت جسمانی خود را شروع کند تا از شعله ور شدن علائم آسیب دیدگی ستون فقرات پیشگیری گردد. با این حال در صورتی که درد کمر شما بسیار شدید است و علائم نورولوژیکی شما به کمک روش‌های درمانی مراقبتی بهبود نیافته باشد می‌توانید متقاضی مناسبی برای انجام عمل جراحی باشید.

علل اصلی دیسک توراسیک چیست؟

فاکتورهای زیر از علل اصلی دیسک توراسیک می‌باشند:

• بالا رفتن سن و رسیدن به دوران میانسالی و پیری شایع ‌ترین علت دیسک توراسیک محسوب می‌‌شود زیرا با بالا رفتن سن دیسک بین مهره‌ها شروع به از دست دادن مایع درون خود و خشک ‌شدن خواهد کرد.
• در این شرایط دیسک شروع به نازک شدن می‌کند و ارتفاع آن کاهش پیدا خواهد کرد و به این ترتیب توانایی آن برای جذب ضربه کم می‌شود.
• حلقه فیبروزی خارجی دیسک شروع به نازک شدن و ترک خوردن می‌کند و دیواره خارجی دیسک ضعیف خواهد شد.
• افرادی که دچار چاقی و اضافه وزن هستند یا سیگار می‌کشند و به انجام فعالیت‌های جسمانی سنگین اشتغال دارند بیشتر از سایرین دچار دیسک توراسیک خواهند شد.
• سقوط از ارتفاع یا وارد شدن ضربه به ستون فقرات می‌تواند باعث بروز بیماری تحلیل برنده دیسک شود.
• بیرون زدگی دیسک می‌تواند زمینه بروز تحلیل رفتگی دیسک را فراهم نماید.
• در دیسک بین ‌مهره ‌ای برخلاف عضلات بدن گردش خون کمتری وجود دارد و به این ترتیب دیسک فاقد توانایی ترمیم خود می‌باشد.

علائم و نشانه‌های دیسک توراسیک چیست؟

علائم و نشانه‌های ناشی از بیماری تحلیل برنده دیسک ستون فقرات ناحیه قفسه سینه با توجه به محل و ساختارهای آسیب دیده متفاوت خواهد بود. تحلیل رفتگی دیسک توراسیک می‌‌تواند بر عملکرد کمر، شانه‌ها، کتف و و قفسه سینه تاثیر بگذارد.

نکته مهم: تعداد زیادی از افراد مبتلا به بیماری تحلیل برنده دیسک هیچ گونه علامتی ندارند.

 گاهی اوقات درد مزمن قفسه سینه می‌تواند با یا بدون انتشار درد به دیواره قفسه سینه و دنده‌ها همراه شود.

• تغییرات حسی از قبیل بی حسی یا سوزن سوزن شدن در صورت درگیر شدگی عصب حساس خواهد شد.
• احتمال بروز اسپاسم عضلانی و تغییر در وضعیت ستون فقرات ناحیه قفسه سینه وجود دارد.
• کاهش توانایی حرکتی و ناتوانی در تکان دادن بالا تنه هنگام انجام برخی کارها مانند خم شدن به سمت جلو، عقب یا طرفین بسیار شایع است.
• نشستن به مدت طولانی می‌تواند باعث بروز درد کمر یا بازو شود.
• ناتوانی در بالا آوردن دست بالای سر انجام دادن فعالیت‌های مشابه در بیماران مبتلا به دیسک توراسیک دیده می‌شود.
• در مراحل آخر نیز بیمار دچار تنگی کانال نخاعی می‌شود که منجر به از دست رفتن هماهنگی اعضای بدن یا ضعف توانایی عملکردی اندام‌های تحتانی شود. در این حالت بیمار به انجام عمل جراحی نیاز خواهد داشت.

 در برخی موارد دیسک توراسیک هیچ گونه علامتی را به وجود نمی‌آورد. علائمی که در قسمت بالا به آنها اشاره کردیم می‌توانند به دلایل دیگری نیز به وجود بیایند که بیمار باید به پزشک مراجعه کند تا اقدامات لازم انجام گردد و علت بروز مشکل او مشخص شود.

تشخیص دیسک توراسیک

 پزشک علاوه بر انجام معاینه جسمانی درخواست انجام یک یا چند مورد از تست‌های تشخیصی زیر را خواهد داد تا بتوانند به طور دقیق دیسک توراسیک را تشخیص دهد:

• عکس برداری توسط اشعه ایکس می‌تواند تحلیل رفتگی مفصل، شکستگی استخوان یا زائده‌های استخوانی، آرتروز تومور یا وجود عفونت را نشان دهد.
• اسکن ام آر آی می‌تواند اطلاعات دقیقی را در ارتباط با بافت نرم اطراف قفسه سینه، دیسک ستون فقرات، طناب نخاعی و ریشه اعصاب ارائه دهد.
• سی تی اسکن با ارائه تصاویر متقاطع می‌تواند ساختار ستون فقرات و نشان دهد.
• از الکترومیوگرافی برای تشخیص آسیب دیدگی یا درگیر شدن عصب استفاده می‌شود.
• میلوگرام روشی است که در آن پزشک ماده حاجب را به درون کانال نخاعی تزریق می‌کند سپس به کمک اشعه ایکس به بررسی وضعیت طناب نخاعی، وضعیت آن و وارد شدن فشار به دیسک یا خود طناب نخاعی استفاده می‌کند.

درمان دیسک توراسیک چیست؟

 در تعداد زیادی از موارد می‌‌توان به کمک روش‌های غیر جراحی به درمان درد کمر و دیسک توراسیک پرداخت. در مواردی که دیسک توراسیک به خوبی به روش‌های غیر جراحی و اقدامات مراقبتی پاسخ نمی‌دهد پزشک انجام عمل جراحی را توصیه می‌کند. روش‌هایی که برای درمان دیسک توراسیک مورد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر می‌باشند:

 استراحت کردن

 در صورتی که دیسک توراسیک باعث درد بسیار شدیدی شده باشد شما باید چند روز از محل کار خود مرخصی بگیرید و فعالیت‌های جسمانی تان را محدود کنید و در منزل استراحت نمایید. پزشک به شما توصیه می‌‌کند که از بریس مخصوص کمر استفاده کنید تا میزان فعالیت حرکتی در اطراف دیسک آسیب دیده کاهش پیدا کند. پس از چند روز شما باید دوباره شروع به راه رفتن نمایید اما به فعالیت جسمانی شما باید شامل پیاده روی کوتاه باشد سپس به تدریج مسافتی که باید طی کنید را افزایش دهید.

دارو درمانی

• پزشک به منظور کاهش درد و التهاب و رفع اسپاسم عضلانی ناشی از آسیب دیدگی دیسک یا دیسک توراسیک مصرف برخی داروهای مسکن را به بیمار توصیه می‌کند.
• مصرف داروهای ضد التهاب خوراکی، مسدود کننده‌های عصبی و شل کننده‌های عضلانی می‌توانند از شدت درد بکاهند.
• استفاده از چسب و پماد روی پوست موضع دردناک بدن به کنترل درد کمک خواهد کرد. در صورتی که اسپاسم و گرفتگی عضلانی در قسمت میانی و فوقانی کمر به وجود آمده باشد پزشک برای تسکین درد و شل شدن عضلات استفاده از پماد یا تزریق دارو را توصیه خواهد کرد.
• در برخی موارد تزریق درون مفاصل فاسد می‌تواند به کاهش تورم و رفع فشار از روی مفاصل ای که باعث بروز درد شده اند کمک کند. پزشک برای تزریق دارو از عکسبرداری توسط اشعه ایکس استفاده می‌‌کند تا هم بتواند علت بروز درد را مشخص نماید و هم از آن به عنوان یک ابزار تشخیصی برای اطمینان از تزریق صحیح دارو استفاده کند. در صورتی که تزریق دارو به طور صحیح انجام شود به کاهش التهاب و تورم کمک خواهد کرد. گاهی اوقات نیز از رادیوفرکانسی برای تسکین درد ناشی از آسیب مفاصل قفسه سینه استفاده می‌شود و نتایج پایدار تری را به وجود می‌آورد.
• بیرون زدگی یا تحلیل رفتگی دیسک می‌تواند باعث التهاب عصب شود که در حالت پزشک برای کاهش التهاب از تزریق استروئید درون فضای اپیدورال استفاده می‌کند. یکی از علائم آسیب دیدگی عصب و درد حاصل از آن احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش در ناحیه کمر و قفسه سینه یا شکم است.

فیزیوتراپی

در صورتی که علائم حاصل از دیسک توراسیک خفیف باشند و بدتر نشوند پزشک انجام جلسات فیزیوتراپی را توصیه خواهد کرد. پیروی کردن از یک برنامه توانبخشی جامع و کامل می‌تواند به تسکین درد و التهاب و بهبود توانایی حرکتی شما کمک کند و قدرت جسمانی شما را افزایش دهد. هدف از انجام جلسات فیزیوتراپی بهبود توانایی عملکردی برای انجام امور روزمره است. در موارد بسیار خفیف متخصص فیزیوتراپی به ارائه روش‌هایی برای کنترل علائم حاصل از دیسک توراسیک می‌‌پردازد تا بدون نیاز به عمل جراحی بهبود پیدا کنید. فیزیوتراپی بر بهبود توانایی حرکتی و حالت بدن تمرکز دارد. معمولاً شما باید ۲ تا ۳ مرتبه در هفته به پزشک مراجعه کنید که برنامه فیزیوتراپی حدود ۶ هفته طول خواهد کشید. برخی از اقداماتی که متخصص فیزیوتراپی برای درمان دیسک توراسیک انجام می‌دهد به شرح زیر می‌باشند:

• درمان دستی
• استفاده از حرکات دست برای ماساژ بافت نرم کشش و به حرکت در آوردن مفاصل به منظور بهبود مطابقت این اعضا و افزایش دامنه حرکات ستون فقرات ناحیه قفسه سینه. استفاده از این روش‌های دستی به کنترل درد کمک می‌کند.
• انجام دادن تمرینات ورزشی از قبیل تمرینات کششی و تقویتی به بهبود دامنه حرکات ستون فقرات و تقویت عضلات کمر و شکم کمک می‌کند تا این نواحی پایداری بیشتری داشته باشند و فشار کمتری به دیسک و کمر وارد گردد. بازآموزی سیستم عصبی عضلانی به بهبود حالت بدن، پایداری بیشتر و آموزش به بیمار برای حفظ حالت صحیح بدن در هنگام خوابیدن، نشستن و ایستادن می‌‌تواند از ستون فقرات و دیسک آسیب دیده محافظت کند.
• استفاده از برخی مدالیته‌های درمانی از قبیل اولتراسوند تراپی، تحریک الکتریکی، استفاده از لیزر سرد، تراکشن و سایر روش‌های موجود می‌تواند به کاهش درد و التهاب در ساختارهای ستون فقرات کمک کند.
• برنامه درمان در منزل که شامل حرکات کششی و تقویتی و حرکات پایدار کننده بدن است به بیمار کمک می‌کند راحت تر به انجام فعالیت روزمره خود بپردازد و به تدریج توانایی عملکردی او افزایش یابد.

ورزش برای دیسک توراسیک

در ناحیه قفسه سینه، در اطراف طناب نخاعی ستون فقرات، یک فضای اضافی کوچک وجود دارد که بیرون زدگی دیسک در این ناحیه ممکن است یک مشکل جدی تلقی شود. گاهی اوقات اولین علامت بیرون زدگی دیسک در این ناحیه به صورت فلج شدن در پایین کمر مشاهده می‌شود. اما خوشبختانه، بیرون زدگی دیسک توراسیک به اندازه بیرون زدگی دیسک در ناحیه لمبار شایع نیست.

با توجه به شدت بیرون زدگی دیسک، می‌توانید علائم مختلفی را تجربه کنید. در این موارد، انجام حرکات کششی و تقویتی می‌تواند به تسکین درد و بهبود توانایی حرکتی شما کمک کند. این تمرینات باید توسط متخصص فیزیوتراپی یا پزشک مربوطه تعیین و راهنمایی شوند.

مهم است که در صورت بروز علائم مشکوک یا تشدید علائم، به پزشک خود مراجعه کنید. او می‌تواند برنامه درمانی مناسب را بر اساس وضعیت خاص شما تعیین کند و به شما راهنمایی کند.

پیاده روی

 بیرون زدگی دیسک توراسیک یک اختلال دردناک محسوب می‌‌شود و گاهی اوقات درد آن قدر شدید است که در توانایی راه رفتن شما اختلال ایجاد می‌‌کند. در این حالت پس از یک دوره استراحت شما شاهد کاهش درد خود خواهید بود اما باید شروع به راه رفتن کنید تا از ضعیف شدن بدن پیشگیری گردد. پیاده روی در طول روز سرعت بهبودی را افزایش می‌‌دهد. در صورتی که درد شدید باشد شما باید چند روز از محل کار خود مرخصی بگیرید و فعالیت‌های روزمره تان را محدود کنید. پس از کاهش درد شما باید مجدداً فعالیت جسمی خود را آغاز کنید.

دوچرخه سواری

 برای بهبود بیرون زدگی دیسک باید به افزایش انعطاف پذیری بدن پرداخت. دوچرخه سواری روی دوچرخه ثابت یک روش موثر برای بهبود گردش خون، افزایش انعطاف پذیری بدن و تصریح فرآیند بهبود دیسک توراسیک محسوب می‌شود. هنگامی‌ که شما به کمک دوچرخه ثابت ورزش می‌کنید باید به تدریج زمان و سطح ورزش کردن خود را افزایش دهید تا از وارد شدن ناگهانی فشار به بدن پیشگیری گردد. با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید تا نکات لازم را به شما گوشزد کند. برخی از پزشکان ترجیح می‌دهند که بیماران ها تحت نظر متخصص فیزیوتراپی ورزش کند و تا فعالیت ورزشی آن را از نزدیک بررسی گردد برخی از پزشکان ترجیح می‌دهند که بیمار آنها تحت نظر متخصص فیزیوتراپی ورزش کند و تا فعالیت ورزشی آنها از نزدیک بررسی گردد و در صورت نیاز تغییرات لازم در برنامه ورزشی آنها اعمال گردد.

• افرادی که دچار بیرون زدگی دیسک هستند باید بر بهبود انعطاف پذیری بدن خود تمرکز داشته باشند.
• پزشک بیمار خود را به متخصص فیزیوتراپی ارجاع می‌دهد تا با توجه به شرایط جسمانی او به طراحی برنامه درمانی مناسب بپردازد.

تمرینات مخصوص عضلات مرکزی بدن

حفظ پایداری ستون فقرات در افراد مبتلا به دیسک توراسیک اهمیت بسیار زیادی دارد. برخی از تمرینات ورزشی مخصوص تقویت عضلات پا و شکم از قبیل حرکات اسکات یا کرانچ شکمی به افزایش پایداری ستون فقرات و کاهش درد ناشی از بیرون زدگی دیسک کمک می‌کند. درد ناشی از دیسک توراسیک به علت تحت فشار قرار گرفتن اعصاب توسط ساختارهای استخوانی یا دیسک به وجود می‌آید. این افراد باید برای تسکین درد ناشی از دیسک توراسیک به افزایش انعطاف بدن خود بپردازند. معمولا پزشک بیمار خود را به متخصص فیزیوتراپی ارجاع خواهد داد تا تحت نظر او درمان شود.

• بهبود انعطاف پذیری بدن در افراد مبتلا به دیسک توراسیک ضروری است.
• تمرینات ورزشی مخصوص تقویت شکم و پا از قبیل حرکات اسکات و کرانچ شکمی به افزایش پایداری ستون فقرات و کاهش درد ناشی از دیسک توراسیک کمک می‌کنند.

 در صورتی که شما علاوه بر علائمی که دارید دچار تهوع، استفراغ ،سردرد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست و پای خود شده اید یا برای دفع ادرار و مدفوع مشکل دارید، دچار درد شدید هستید یا به طور ناگهانی و غیرارادی وزن کم کرده اید باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. زیرا این علائم می‌تواند نشان دهنده یک اختلال کاملاً جدی تر باشند و شما به مراقبت فوری پزشکی نیاز خواهید داشت.

روش‌های درمانی جراحی برای دیسک توراسیک

برخی از روش‌های جراحی برای درمان دیسک توراسیک به شرح زیر می‌باشند:

جراحی دیسککتومی‌

 در این روش جراحی پزشک به خارج کردن اجزای بیرون زده دیسک که به طناب نخاعی یا اعصاب نخاع فشار وارد می‌‌کنند و باعث بروز علائم و نشانه‌های متعدد شده‌ اند خواهد پرداخت. جراحی دیسککتومی توراسیک در گذشته به صورت جراحی در قسمت جلو و پشت قفسه سینه انجام می‌شد. جراح ستون فقرات می‌تواند با استفاده از روش‌های کم تهاجمی از قبیل ایجاد یک برش کوچک در جلوی قفسه سینه به اصلاح دیسک توراسیک بپردازد. برخی از مزایای این روش جراحی که پزشک به کمک روش‌های کم تهاجمی به قسمت قفسه سینه دسترسی پیدا می‌کند به شرح زیر می‌باشند:

• بستری شدن در بیمارستان به مدت کوتاه تر
• کاهش درد پس از عمل
• کوتاه بودن زمان انجام عمل جراحی
• کاهش ریسک خونریزی
• عدم نیاز به ایجاد برش‌های بزرگ برای دسترسی به قفسه سینه

جراحی فیوژن

 در برخی موارد باید دیسکی که دچار تحلیل رفتگی شده است را به طور کامل تخلیه کرد و مهره‌های مجاور آن رو به کمک روش فیوژن به یکدیگر متصل نمود. پزشک می‌تواند فیوژن ستون فقرات را در کنار سایر روش‌های جراحی انجام دهد.