نشانگان شکست در جراحی کمر (Failed back surgery syndrome(FBSS این درد ها به درد هایی اطلاق می شوند؛ که پس از جراحی باز کمر بوجود می آیند و یا بعد از انجام جراحی کمر از بین نمی روند.
در بیماران مراجعه کننده به کلینیک تخصصی کمر امید، ابتدا با شرح حال و معاینات تخصصی بیماران و همچنین رویت تصویربرداری های قبل و بعد از جراحی، علت کمر درد پس از جراحی کمر بیماران بررسی می گردد. پس از آنکه علت کمر درد بیمار در این دسته قرار گرفت؛ جهت تعیین علت دقیق این درد ارزیابی های بعدی شروع می شود. آنچه که در مورد این نوع کمردردها مهم می باشد، دقت به این مساله است که برخلاف اسم آنها، لزوما ناشی از نحوه و رویکرد غیرصحیح تیم جراحی نمی باشند و نباید حتما آنها را مقصر و مسبب این درد ها دانست. چسبندگی های ایجاد شده در داخل کانال نخاعی، آرتروز مفاصل فاست بعد از جراحی، همچنین آثار و شکل ناشی از تحت فشار قرار گرفتن طولانی مدت اعصاب نخاعی (که مربوط به قبل از عمل جراحی می باشد) از شایعترین علت کمردرد بعد از جراحی باز کمر می باشند که ارتباط کمی با شیوه و رویکرد تیم جراحی دارد.
طبق آخرین مطالعات انجمن جراحان مغز و اعصاب آمریکا، از هر 4 بیماری که تحت جراحی باز کمر قرار می گیرند؛ یک بیمار به این دردها مبتلا می شود که حکایت از شیوع قابل توجه اینگونه دردها دارد. فاصله زمانی بین انجام جراحی کمر و شروع کمر درد پس از جراحی کمر ؛ یافته مهمی در جهت تشخیص علت کمردرد پس از جراحی می باشد. الگوی این درد می تواند مانند قبل از جراحی و به صورت انتشار به پاها باشد و یا می تواند الگوی جدیدی را ایجاد نماید. این درد در ناحیه کمر است و می‌تواند به همراه درجاتی از بی‌حسی و حالت گزگز و سوزن‌سوزن‌شدن به پاها انتشار یابد و مشابه درد قبل از عمل باشد یا حتی الگوی جدیدی ایجاد کند. علت جراحی کمر هرچه باشد، در ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد درد پس از جراحی اتفاق می‌افتد که از نظر پزشکی به آن نشانگان شکست در جراحی کمر (FBSS) میگویند.
وقوع این نشانگان پس از عمل جراحی کمر، در بسیاری از موارد یک عارضه نیست و در بیشتر موارد نباید جراح را مقصر دانست یا او را به انجام ندادن درست جراحی محکوم کرد. از جمله علل ایجاد کننده درد های پس از جراحی باز کمر به موارد زیر می توان اشاره نمود:
بر هم خوردن بیومکانیک کمر و افزایش فشار به سگمان پایینتر
یک از رویکرد های شایع جراحی در بیماران با درد کمر، فیوژن و وصل نمودن مهره ها به یکدیگر می باشد. از نتایج و عوارض این کار؛ محدودیت مختصر در حرکات کمر بیمار، بر هم خوردن بیومکانیک و حرکات طبیعی مهره ها و در نتیجه فشار بیشتر بر دیسک بین مهره ای و سگمان پایینی می باشد. در نتیجه این افزایش فشار ریسک بیرون زدگی و پارگی دیسک پایینی نیز افزایش می یابد.
ایجاد فیبروز و چسبندگی و فشار بر روی اعصاب نخاعی
این مورد یکی از شایعترین علل کمردرد پس از جراحی در بیماران مراجعه کننده به کلینیک تخصصی کمردرد امید می باشد. در طی جراحی باز کمر، برای دسترسی به کانال نخاعی نیاز به برش و باز نمودن عضلات و لیگامانهای محل جراحی می باشد. پس از جراحی، بافت های آسیب دیده محل جراحی، به طور نرمال بازسازی می شوند اما بافت جایگزین در این ناحیه، بافت فیبروز و سفت می باشد که در ادامه ممکن است، به دام اندازی ریشه اعصاب نخاعی و یا فشار به کانال نخاعی، بیانجامد. که این خود مسبب دردکمر تیر کشنده به اندام تحتانی بیمار می شود. ارتباط بین افزایش چسبندگی ها با افزایش دفعات عمل جراحی باز نیز به اثبات رسیده است.
درمان چسبندگی های ناشی از فیبروز در عمل جراحی باز کمر
اگر طبق درمان پلکانی کمردرد این بیماران بهبود پیدا نکند، نیاز به اقدامی در جهت رفع فشار بر روی اعصاب نخاعی می باشد. تزریق هیالاز در محل چسبندگی داخل کانال نخاعی، زیر گاید تصاویر همزمان و زنده فلوروسکوپی، در اتاق عمل سرپایی، از جمله اقدامات عمل بسته و بلوک عصبی ستون فقرات، در جهت درمان اینگونه درد ها می باشد. این اقدام کمتر تهاجمی، در سالهای اخیر از جراحی مجدد بسیاری از بیماران مراجعه کننده به کلینیک تخصصی کمردرد امید، جلوگیری نموده است.
آرتروز مفاصل فاست کمر
مفاصل فاست، مفاصل کوچکی در قسمت بالایی و پایینی مهره هادر ستون فقرات هستند، که سبب حفظ پایداری ستون فقرات و کمک به حرکات آن می شوند. این مفاصل در کمر پس از جراحی باز کمر و دستکاری آناتومی محل مستعد التهاب و تخریب غضروف مفصل می شوند و در نتیجه فشاری که التهاب آن بر روی اعصاب نخاعی وارد می کند، سبب درد کمر صبحگاهی و خشکی صبحگاهی در بسیاری از این افراد می شود.
درمان آرتروز کمر بدنبال جراحی باز کمر
پس از آنکه تشخیص آرتروز، در مفصل فاست مورد نظر با توجه به معاینات متخصصین مرکز و تصویربرداری ها به اثبات رسید، از طریق سوزن ظریف مخصوص و زیر هدایت و تصاویر زنده فلوروسکوپ از ستون فقرات بیمار، پس از اقدامات اولیه در اتاق عمل، سوزن به داخل مفصل مورد نظر دچار آرتروز شده، وارد می شود و مواد ضدالتهاب را جهت بلوک درد فاست و رفع درد و ازبین بردن التهاب و فشار روی اعصاب نخاعی، تزریق می شود.
کلینیک امید در مواجه با بیماری‌ها، رویکرد پلکانی دارد و استفاده از درمانهای ساده‌تر را در اولویت خود قرار می‌دهد متخصصین طب فیزیکی این کلینیک ابتدا درمانهای ساده و کم تهاجمی را به بیماران پیشنهاد می‌دهند. در صورتی که بیمار به درمانهای ساده پاسخ نداد، استفاده از درمانهای تهاجمی‌تر و پرهزینه‌تر توصیه می‌شود. در نهایت اگر شرایط بیمار به گونه‌ای است که هیچ کدام از این درمان‌ها برای او مفید واقع نشد، متخصص طب فیزیکی بیمار را به جراح متبحر ارجاع می‌دهد. اما بیماران در اکثر موارد با استفاده از خدماتی که در این کلیینک ارائه می‌شود، از درمان جراحی بی‌نیاز می‌شوند. از جمله از جراحی‌های بسته‌ای که در کلینیک امید انجام می‌شود عبارتند از:
