تاریخ: ۴ آذر ۱۴۰۲
نشانگان شکست در جراحی کمر (Failed back surgery syndrome(FBSS این درد ها به درد هایی اطلاق می شوند؛ که پس از جراحی باز کمر بوجود می آیند و یا بعد از انجام جراحی کمر از بین نمی روند.
در کلینیک تخصصی کمر امید، برای بیمارانی که به ما مراجعه می‌کنند، ابتدا با بررسی شرح حال و انجام معاینات تخصصی، همچنین مشاهده تصاویر قبل و بعد از جراحی، علت درد کمر پس از جراحی بررسی می‌شود. سپس برای تعیین دقیق علت این درد، ارزیابی‌های بیشتری انجام می‌شود. مهم درباره این نوع دردها این است که علت آنها لزوماً ناشی از روش و رویکرد غیرصحیح تیم جراحی نیست و نباید به طور قطعی آنها را به عنوان عامل و مسبب این دردها در نظر گرفت. بین علل شایع درد کمر پس از جراحی باز کمر، می‌توان به تشکیل التهابات داخل کانال نخاعی، آرتروز مفاصل پس از جراحی، و آثار و شکل‌گیری ناشی از فشار طولانی مدت بر روی اعصاب نخاعی (که قبل از جراحی اتفاق می‌افتد) اشاره کرد که ارتباطی میان آنها و روش و رویکرد تیم جراحی دارد.
بر اساس آخرین مطالعات جامعه جراحان مغز و اعصاب آمریکا، یکی از هر چهار بیمار که جراحی باز کمری می‌کنند، با این دردها مواجه می‌شود، که نشان‌دهنده شیوع قابل توجه این نوع دردها است. فاصله زمانی بین عمل جراحی کمر و شروع درد کمر پس از جراحی، یک نکته مهم برای تشخیص علت درد کمر پس از جراحی است. الگوی این درد ممکن است شبیه به قبل از جراحی باشد و به صورت انتشاری به پاها گسترش یابد، یا ممکن است یک الگوی جدید را ایجاد کند. این درد در منطقه کمری است و ممکن است همراه با درجاتی از بی‌حسی، مورموری و سوزش به پاها انتشار یابد و شباهتی با درد قبل از عمل داشته باشد یا حتی الگوی جدیدی ایجاد کند. در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد، درد پس از جراحی کمر رخ می‌دهد، بنابراین این مسئله به عنوان نشانگان شکست در جراحی کمر (FBSS) شناخته می‌شود.
وقوع این نشانگان پس از جراحیکمر، در بسیاری از موارد ناشی از عوامل دیگری است و باید توجه داشت که جراح مسئولیت کامل را ندارد و نباید او را به عنوان عامل این دردها مقصر دانست یا عمل جراحی را به طور قطعی متوقف کرد. برخی از علل درد پس از جراحی باز کمر عبارتند از:
بر هم خوردن بیومکانیک کمر و افزایش فشار به سگمان پایینتر
یک از رویکرد های شایع جراحی در بیماران با درد کمر، فیوژن و وصل نمودن مهره ها به یکدیگر می باشد. از نتایج و عوارض این کار؛ محدودیت مختصر در حرکات کمر بیمار، بر هم خوردن بیومکانیک و حرکات طبیعی مهره ها و در نتیجه فشار بیشتر بر دیسک بین مهره ای و سگمان پایینی می باشد. در نتیجه این افزایش فشار ریسک بیرون زدگی و پارگی دیسک پایینی نیز افزایش می یابد.
ایجاد فیبروز و چسبندگی و فشار بر روی اعصاب نخاعی
این مورد یکی از شایعترین علل کمردرد پس از جراحی در بیماران مراجعه کننده به کلینیک تخصصی کمردرد امید می باشد. در طی جراحی باز کمر، برای دسترسی به کانال نخاعی نیاز به برش و باز نمودن عضلات و لیگامانهای محل جراحی می باشد. پس از جراحی، بافت های آسیب دیده محل جراحی، به طور نرمال بازسازی می شوند اما بافت جایگزین در این ناحیه، بافت فیبروز و سفت می باشد که در ادامه ممکن است، به دام اندازی ریشه اعصاب نخاعی و یا فشار به کانال نخاعی، بیانجامد. که این خود مسبب دردکمر تیر کشنده به اندام تحتانی بیمار می شود. ارتباط بین افزایش چسبندگی ها با افزایش دفعات عمل جراحی باز نیز به اثبات رسیده است.
درمان چسبندگی های ناشی از فیبروز در عمل جراحی باز کمر
اگر طبق درمان پلکانی کمردرد این بیماران بهبود پیدا نکند، نیاز به اقدامی در جهت رفع فشار بر روی اعصاب نخاعی می باشد. تزریق هیالاز در محل چسبندگی داخل کانال نخاعی، زیر گاید تصاویر همزمان و زنده فلوروسکوپی، در اتاق عمل سرپایی، از جمله اقدامات عمل بسته و بلوک عصبی ستون فقرات، در جهت درمان اینگونه درد ها می باشد. این اقدام کمتر تهاجمی، در سالهای اخیر از جراحی مجدد بسیاری از بیماران مراجعه کننده به کلینیک تخصصی کمردرد امید، جلوگیری نموده است.
آرتروز مفاصل فاست کمر
مفاصل فاست، مفاصل کوچکی در قسمت بالایی و پایینی مهره هادر ستون فقرات هستند، که سبب حفظ پایداری ستون فقرات و کمک به حرکات آن می شوند. این مفاصل در کمر پس از جراحی باز کمر و دستکاری آناتومی محل مستعد التهاب و تخریب غضروف مفصل می شوند و در نتیجه فشاری که التهاب آن بر روی اعصاب نخاعی وارد می کند، سبب درد کمر صبحگاهی و خشکی صبحگاهی در بسیاری از این افراد می شود.
درمان آرتروز کمر بدنبال جراحی باز کمر
پس از آنکه تشخیص آرتروز، در مفصل فاست مورد نظر با توجه به معاینات متخصصین مرکز و تصویربرداری ها به اثبات رسید، از طریق سوزن ظریف مخصوص و زیر هدایت و تصاویر زنده فلوروسکوپ از ستون فقرات بیمار، پس از اقدامات اولیه در اتاق عمل، سوزن به داخل مفصل مورد نظر دچار آرتروز شده، وارد می شود و مواد ضدالتهاب را جهت بلوک درد فاست و رفع درد و ازبین بردن التهاب و فشار روی اعصاب نخاعی، تزریق می شود.
کلینیک امید در مواجه با بیماری‌ها، رویکرد پلکانی دارد و استفاده از درمانهای ساده‌تر را در اولویت خود قرار می‌دهد متخصصین طب فیزیکی این کلینیک ابتدا درمانهای ساده و کم تهاجمی را به بیماران پیشنهاد می‌دهند. در صورتی که بیمار به درمانهای ساده پاسخ نداد، استفاده از درمانهای تهاجمی‌تر و پرهزینه‌تر توصیه می‌شود. در نهایت اگر شرایط بیمار به گونه‌ای است که هیچ کدام از این درمان‌ها برای او مفید واقع نشد، متخصص طب فیزیکی بیمار را به جراح متبحر ارجاع می‌دهد. اما بیماران در اکثر موارد با استفاده از خدماتی که در این کلیینک ارائه می‌شود، از درمان جراحی بی‌نیاز می‌شوند. از جمله از جراحی‌های بسته‌ای که در کلینیک امید انجام می‌شود عبارتند از:
