تاریخ: ۳۰ آبان ۱۴۰۲
درمان دستی یا کایروپراکتیک، یک گزینه‌ی درمانی غیر جراحی برای جا انداختن دیسک کمر است. متخصص درمان دستی یا کایروپراکتور شما، یک برنامه درمانی را برای فتق و دررفتگی دیسک شما در نظر می‌گیرد و اگر علائم شما با وجود انجام تکنیک‌های درمان دستی بهتر نشدند، وی توصیه خواهد کرد که درمانتان را با همکاری یک متخصص مدیریت درد و یا یک جراح ستون فقرات پیش ببرید.
متخصصین مرکز جامع توانبخشی امید بعد از معاینه دقیق بیمار و انجام اسکن‌ها و عکس‌برداری‌های دقیق و تشخیص علت درد، بهترین برنامه درمانی را با رویکرد پلکانی تجویز خواهند کرد. درمان از روش‌های ساده مانند دارو، ورزش، کمربند طبی و انواع روش‌های فیزیوتراپی آغاز می‌شود. در صورت لزوم درمان‌های پیچیده‌تر مانند انواع تزریق تحت هدایت دستگاه سونوگرافی برای بیمار تجویز خواهد شد.
دررفتگی دیسک چیست؟ آیا مانند همان فتق و بیرون زدگی دیسک است؟
به جز دو مهره اول در ناحیه گردن که شامل مهره آتلاس (C1) و محور (C2) است، هر مهره در ستون فقرات دارای یک دیسک بین مهره‌ای است. این دیسک‌ها وظیفه کمک به انعطاف‌پذیری ستون فقرات را دارند و به عنوان یک کمک فنر و ضربه گیر عمل می‌کنند.
اگر این دیسک‌های حمایتی و پشتیبانی وجود نداشته باشند و فقط دو مهره آتلاس و محور وجود داشته باشند، مهره‌های ستون فقرات در معرض خطر قرار خواهند گرفت. بدون دیسک‌ها، حرکات پرش و جهش بالا و پایین باعث فشار زیاد بر روی مهره‌ها خواهد شد و ممکن است منجر به آسیب دیدگی، شکستگی یا حتی فتق مهره‌ها شود.
همچنین، وقتی پشت خود را از یک طرف به طرف دیگر حرکت می‌دهید، دیسک‌های بین مهره‌ای به صورت تبادلی و بده و بستان عمل می‌کنند. این دیسک‌ها به عنوان یک لایه فنری بین مهره‌ها عمل می‌کنند و از فشار زیاد بر روی مهره‌ها جلوگیری می‌کنند. بدون این دیسک‌ها، ستون فقرات قادر به انجام این نوع حرکت با انعطاف‌پذیری لازم نخواهد بود.
عبارت “دیسک لغزنده” معمولاً به دیسک‌هایی اشاره دارد که مشکلاتی مانند بروز ورودی (برآمدگی)، پارگی، شکستگی یا فتق دارند. این مشکلات می‌توانند ناشی از ترک‌هایی در لایه بیرونی دیسک باشند که منجر به برون ریزی مواد داخلی دیسک می‌شوند. عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز این مشکلات شوند و مانع عملکرد صحیح دیسک‌های بین مهره‌ای گردن شوند.
چه عواملی باعث دررفتگی دیسک می‌شوند؟
بسیاری از عوامل باعث کاهش قدرت و انعطاف‌پذیری دیسک‌ها می‌شوند و خطر فتق و بیرون زدگی دیسک را افزایش می‌دهند. عاداتی در سبک زندگی مانند سیگار کشیدن، عدم ورزش منظم و تغذیه نامناسب برای سلامتی دیسک مضر هستند. وضعیت بد بدن، ساییدگی و پارگی‌های روزانه، آسیب‌دیدگی یا ضربه و بلند کردن اجسام سنگین و به صورتی نادرست یا چرخاندن نادرست کمر باعث وارد آمدن فشار بیشتری به دیسک می‌شود. اگر دیسک از قبل ضعیف شده باشد، ممکن است با یک حرکت یا فشار مانند سرفه یا خم شدن، برای برداشتن حتی یک مداد، دچار فتق و دررفتگی شود.
چگونه بفهمم که فتق دیسک دارم؟
دررفتگی دیسک بیشتر افراد بین 30 تا 40 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ممکن است فتق و دررفتگی دیسک بدون آنکه دردی ایجاد کند، وجود داشته باشد. شایع‌ترین علامت این عارضه، درد در ناحیه‌ی دیسک دررفته است که ممکن است تا لگن یا باسن کشیده شود. همچنین ممکن است در اثر رسیدن درد به پا و به مچ پا یا کف پا، فرد احساس بی‌حسی یا درد داشته باشد. اگر فتق به اندازه زیادی بزرگ باشد، ممکن است با کشیدگی انگشت شست پای خود متوجه ی ضعف در پایتان شوید و نتوانید روی انگشتان پا یا پاشنه پا راه بروید. در موارد شدید فتق دیسک در ناحیه‌ی پایین کمر، ممکن است تغییراتی در عملکرد روده یا مثانه و همچنین در عملکرد جنسی مشکلاتی داشته باشید.
مزایای جا انداختن دیسک کمر
متخصص کایروپراکتیک یا درمان دستی، پزشکی است که دارای دانش تخصصی در مورد بدن و ساختار اسکلتی – عضلانی است. متخصص کایروپراکتیک شما می‌تواند ستون فقرات شما را دست‌کاری کند، درد را کاهش دهد و باعث بهبودی آن شود. این نوع درمان
- می‌تواند درد را کاهش داده و تحرک را بهبود بخشد.
- غیر تهاجمی بوده و درمانی جایگزین برای جراحی است. بیماران تقریباً همیشه باید درمان‌های کم تهاجمی را قبل از جراحی امتحان کنند.
- درمانی بدون دارو است! در این روش، هیچ دارویی برای مصرف وجود ندارد و بنابراین عوارض جانبی مرتبط با دارو وجود نخواهد داشت.
متخصصان درمان دستی، کل ستون فقرات را ارزیابی می‌کنند
یک متخصص درمان دستی یا کایروپراکتیک می‌تواند به رفع کمردرد و سایر علائم فتق دیسک کمک کند. در اولین جلسه‌ی درمان، وی سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند، کمرتان را معاینه کرده و معاینات ارتوپدی و عصبی را انجام می‌دهد. متخصص کایروپراکتیک شما به دنبال مورد می‌گردد که این موارد سؤالات مهمی هستند که معاینات ارتوپدی و عصبی می‌توانند به شما در پاسخ دادن به این متخصص کمک کنند:
- آیا رفلکس‌ها سالم باقی مانده‌اند؟ یعنی: آیا اعصاب شما به درستی پیام ارسال می‌کنند؟ (آزمایش کلاسیک رفلکس به این صورت انجام می‌شود که پزشک با یک چکش کوچک به زانوی شما ضربه می‌زند و پای شما ناگهان به بالا می‌پرد).
- آیا قدرت عضله از بین رفته است یا علائمی از تحلیل عضله وجود دارد؟
- آیا در طول مسیر یک عصب، حس آن ناحیه کاهش یافته است؟
متخصص كایروپراكتور همچنین وضعیت بدن شما را با دقت بررسی می‌کند و ممكن است در صورت لزوم برای كمك به روند تشخیص، عکس‌برداری رادیولوژی یا ام آر آی تجویز كند.
حتی اگر فقط کمردرد دارید، متخصص درمان دستی گردن شما را نیز معاینه می‌کند. او می‌خواهد ببیند که ستون فقرات شما به‌طورکلی چگونه کار می‌کند و به یاد داشته باشید که آنچه در یک منطقه از ستون فقرات شما اتفاق می‌افتد می‌تواند بر سایر قسمت‌های ستون فقرات و یا دیگر نواحی در بدن شما تأثیر بگذارد.
پس از بررسی این اطلاعات، متخصص درمان دستی شما می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما آسیب دیسک بین مهره‌ای دارید یا خیر. نوع آسیب دیسک شما تعیین خواهد کرد که متخصص شما چه درمانی را باید به برای درمان علائمتان بکار ببرد.
برخی از بیماران کاندیداهای مناسبی برای برخی از انواع درمان‌های دستی و کایروپراکتیک نیستند. به عنوان مثال، اگر به سندرم دم اسبی یا “cauda equina” (CES) مبتلا هستید (وضعیتی که در آن به همراه آسیب دیسک بین مهره‌ای، کنترل روده یا مثانه خود را از دست می‌دهید) و ازاین‌رو به مراقبت‌های پزشکی فوری احتیاج خواهید داشت، زیرا این موردی است که توسط متخصص کایروپراکتیک شما قابل‌درمان نیست.
بعلاوه، اگر متخصص كایروپراكتیك شما متوجه شود كه دچار کاهش قدرت، احساس، رفلكس و سایر یافته‌های عصبی غیرمعمول در سطح پیشرفته هستید، در این صورت او شما را به جراح ستون فقرات ارجاع می‌دهد. اگرچه، بیشتر آسیب‌های دیسک بین مهره‌ای مربوط به فتق دیسک است و متخصص کایروپراکتیک شما می‌تواند گزینه‌های مختلف درمانی را برای رفع درد و سایر علائم در اختیار شما قرار دهد.
برای درمان دررفتگی و فتق دیسک کمر، متخصص کایروپراکتیک شما یک طرح درمانی تهیه می‌کند که ممکن است شامل دست‌کاری ستون فقرات همچنین به عنوان جا انداختن یا تنظیم دیسک نیز شناخته می‌شود و سایر روش‌های کایروپراکتیک برای کمک به کاهش علائم دیسک فتق شما می‌باشد. این یک طرح درمانی منحصر برای هر فرد است، اما ممکن است شامل درمان دستی و تمرینات ورزشی و درمانی باشد.
مشخصات آنچه در برنامه درمانی شما صورت می‌گیرد، مخصوص برای درد، سطح فعالیت، سلامتی کلی شما است و مواردی است که پزشک متخصص شما فکر می‌کند برایتان بهترین است؛ مانند هر گزینه درمانی، در پرسیدن سؤالاتی در مورد اینکه چه روش‌های درمانی کایروپراکتیک و چرا توصیه می‌شود، تردید نکنید. شما باید مطمئن شوید که چه کارهایی انجام می‌شود و این اقدامات چگونه می‌توانند به تسکین درد شما کمک کنند. درمان کایروپراکتیک برای اکثر بیماران بی‌خطر و مؤثر بوده است.
راه‌های جا انداختن دیسک کمر
در زیر چند نمونه از تکنیک‌های کایروپراکتیک بکار رفته برای دررفتگی دیسک‌های کمر وجود دارد.
تکنیک Flexion-distraction برای دیسک‌های دررفته
یک تکنیک معمول در کایروپراکتیک، تکنیک flexion-distraction (خمش- انحراف) است که می‌تواند برای کمک به رفع علائم فتق دیسک استفاده شود. در تکنیک flexion-distraction از یک میز تخصصی استفاده می‌شود که به آرامی ستون فقرات را “منحرف” (distraction) کرده یا کشش می‌دهد. این کار به متخصص کایروپراکتیک اجازه می‌دهد تا ناحیه آسیب دیده را جدا کند در حالی که ستون فقرات را با استفاده از ریتم پمپاژ کمی “خم می‌کند” (flexion). معمولاً هیچ دردی در حین انجام این روش درمانی وجود ندارد. در عوض، روش پمپاژ آرام و ملایمی که در این تکنیک خمش-انحراف به ناحیه دردناک وارد می‌شود، باعث می‌شود تا مرکز دیسک بین مهره‌ای (به نام هسته پالپوسوس) موقعیت مرکزی خود را در دیسک مجدداً به دست آورد. تکنیک flexion-distraction ممکن است باعث بهبود ارتفاع دیسک نیز شود.
این روش می‌تواند به شما کمک کند تا دیسک از عصب دور شود و التهاب ریشه‌ی عصب و در نهایت هر گونه درد و التهابی در پا (در صورت وجود هر گونه ارتباط با فتق دیسک شما) که با آن همراه است، کاهش می‌یابد.
برای انجام این تکنیک، به‌طورکلی به یک سری جلسات درمانی همراه با مدالیته های اولتراسوند تراپی، تحریک عضلانی، فیزیوتراپی، درمان‌های مکمل و درمان‌های خانگی نیاز دارید (متخصص درمان دستی اطلاعاتی را درباره‌ی این روش‌ها به شما می‌دهد). به تدریج، تمرینات خاص و توصیه‌های تغذیه‌ای در برنامه درمانی شما گنجانده می‌شود. متخصص درمان دستی در طول برنامه درمانی، شما را کنترل و نظارت خواهد کرد.
مانیپولاسیون (دست‌کاری) تحت بیهوشی (MUA)
دست‌کاری تحت بیهوشی یا MUA (Manipulation Under Anesthesia) یک روش درمانی کایروپراکتیک است که برای برخی از بیماری‌های ستون فقرات مناسب است. این روش در یک مرکز مراقبت‌های ویژه یا بیمارستان انجام می‌شود. برای این روش، از نوعی بیهوشی به نام نیمه هوشبری یا خواب و بیدار استفاده می‌شود. در این نوع بیهوشی، بیمار در حالت خواب و آرام قرار می‌گیرد و مدت زمان بیهوشی کوتاه است، تقریباً 6 دقیقه. در این حالت، متخصص کایروپراکتیک ناحیه‌ی تحت درمان را کشیده و دست‌کاری می‌کند. این روش درمانی معمولاً در 1 تا 3 جلسه انجام می‌شود و با فاصله‌های زمانی 2 تا 4 هفته بین جلسات تکرار می‌شود.
تکنیک‌های انسداد لگن برای دیسک‌های فتق شده
متخصصان درمان دستی و کایروپراکتیک از روش‌های انسداد و بلوک لگن برای درمان علائم فتق دیسک استفاده می‌کنند.
در درمان‌های انسداد لگن از گوه‌های بالشتکی استفاده می‌شود که در زیر هر طرف لگن قرار می‌گیرند. در این تکنیک، از تمرینات ملایم نیز ممکن است استفاده شود. با این کار، تغییراتی در مکانیک ستون فقرات ایجاد می‌شود که باعث می‌شود دیسک شما از عصبی که ممکن است روی آن فشار وارد کرده باشد دور شود.
باورهای غلط در مورد درمان کایروپراکتیک
این تصور غلطی است که متخصصان درمان دستی “با استفاده از دست‌کاری و فشارهای خیلی شدید، دیسک را در جای خود برمی‌گردانند”. صدای “پاپی” که در حین این درمان شنیده می‌شود، در واقع به خاطر آزاد شدن گازی است که تحت فشار درون مفصل قرار گرفته است. این شبیه صدایی است که هنگام باز کردن یک قوطی نوشابه می‌شنویم.
تصور غلط دیگر این است که درمان‌های کایروپراکتیک شامل چند درمان سریع است که می‌تواند دیسک شما را “ترمیم” کند. برعکس، همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، متخصصان کایروپراکتیک با استفاده از تکنیک‌های آرام و کم فشار فتق دیسک‌ها را درمان می‌کنند.
عوارض جا انداختن دیسک کمر
- این کار برای همه توصیه نمی‌شود. بسته به شدت پارگی دیسک یا سایر عوامل پزشکی، شما ممکن است کاندیدای خوبی برای درمان کایروپراکتیک نباشید.
- ایجاد اضطراب و ترس. اگرچه “پاپ”ها و “صدای ترک‌هایی” که می‌شنوید در واقع فقط به خاطر آزادسازی گاز تحت فشار در مفصل شما می‌باشد، اما می‌تواند برخی از افراد را به وحشت بی اندازد. ترس از متخصص کایروپراکتیک، مانند ترس از دندان‌پزشک، افراد زیادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- عوارض جانبی بالقوه. با انجام دست‌کاری هایی در ستون فقرات و بدن، برخی از بیماران عوارض جانبی موقتی مانند درد، سردرد، خستگی و غیره را تجربه می‌کنند.
- خطر کم، اما هنوز هم باید گفت که … تقریباً هر چیزی در زندگی و حتی اکثر درمان‌های پزشکی با خطراتی همراه است. اگرچه خطرات این نوع درمان بسیار کم است، اما نادیده گرفتن خطرات مرتبط با تکنیک‌های کایروپراکتیک کار منصفانه‌ای نخواهد بود. احتمال شکستگی استخوان، آسیب استخوان (به‌ویژه در بیماران جوان)، آسیب عصبی و سکته مغزی، اگرچه بسیار کم ولی قابل‌ذکر است.
