سفليس يک بيماري منتقله از راه جنسي است که توسط باکتري «تروپونما پاليدوم» ايجاد مي شود.اين بيماري «مقلد بزرگ» ناميده مي شود، چون داراي بسياري از علايم و نشانه هاست که افتراق آن را از بيماري هاي ديگر مشکل مي سازد.
شيوع بیماری سفليس در زنان رو به کاهش است و در مردان 3/5 برابر بيشتر از زنان است.
متأسفانه به علت رابطه ي جنسي مرد با مرد که در سال هاي اخير افزايش يافته، اين بيماري در دنيا شيوع پيدا کرده است.
علائم شایع
مرحله اول (مسري؛ 6-3 روز پس از تماس ظاهر مي‌شود):
يك زخم قرمز و بدون درد (شانكر) بر روي دستگاه تناسلي، دهان يا مقعد. اين زخم معمولاً در مردان آلت تناسلي و در زنان مهبل يا گردن رحم را درگير مي‌كند. مرحله دوم (مسري؛ 6 هفته يا بيش از 6 هفته پس از ظهور شانكر آغاز مي‌گردد):
بزرگي غدد لنفاوي در گردن، زير بغل يا كشاله ران
سردرد
بثور بر روي پوست و غشاهاي مخاطي آلت تناسلي، مهبل يا دهان. بثور برآمدگي‌هاي كوچك، قرمز و پوسته‌دهنده دارد.
تب (گاهي اوقات) مرحله سوم (غيرمسري؛ ممكن است سالها پس از مراحل اول و دوم ظاهر شود):
زوال ذهني
ناتواني جنسي
عدم تعادل
عدم احساس يا تيركشيدن درد در اندام‌هاي تحتاني
بيماري قلبي
تست های تشخیص سفلیس
آزمایشها یا برای غربالگری یا تشخیص بیماری سفلیس شامل موارد زیر است:
آزمایشهای غربالگری سیفلیس
– تست VDRL (Veneral Disease Research Laboratory) :
– در این تست آنتی بادی بررسی می شود که اختصاصی برای تشخیص سیفلیس نیست اما در افراد مبتلا به سیفلیس نیز دیده می شود. به همین دلیل این تست اختصاصیت خوبی ندارد.
– تست RPR (Rapid Plasma Reagin) :
– در این تست نیز آنتی بادیهایی که در بیماری سیفلیس وجود دارند، مورد آزمایش قرار می گیرد.
آزمایشهای تشخیصی سیفلیس :
– تست FTA- ABS (Fluorescent Treponemal antibody absorption):
– در این تست آنتی بادیهای اختصاصی سیفلیس مورد آزمایش قرار می گیرند و این تست به جز در 3 تا 4 هفته اول پس از مواجهه با میکروب در صورت ابتلا مثبت می شود. تست روی نمونه خونی یا مایع مغزی نخاعی قابل انجام است.
– TPPA (Treponema Pallidum Particle Agglutination Assay ) :
– این تست معمولا برای تائید تستهای قبلی و در صورت مثبت شدن یکی از آنها انجام می گیرد. این تست روی نمونه خونی، آنتی بادیهای ضد باکتری را تشخیص می دهد.
– تست میکروسکوپی (Dorkfield Microscopy):
– در این تست با میکروسکوپ ویژه ای، وجود باکتری عامل سیفلیس در بافت، مایع مغزی نخاعی یا مایعات بدن بررسی می شود. این تست در مراحل اولیه بیماری برای تشخیص ارزشمند است.
– تست MHA- TP (Microhemagglutination):
– این تست نیز برای تائید تشخیص در صورت مثبت شدن تستهای دیگر است.
• در صورتی که کسی مشکوک به داشتن بیماری سیفلیس است، باید تا مشخص شدن جواب آزمایشها، از تماس جنسی پرهیز کند و شریک جنسی وی نیز آزمایشهای لازم را برحسب دستور پزشک انجام دهد.
انجام آزمایش با خونگیری از ناحیه بازو یا گرفتن نمونه از محل مربوط به زخم یا گرفتن مایع مغزی نخاعی در موارد خاص می باشد.
در صورت مثبت شدن جواب آزمایشهای غربالگری نیاز به تستهای تکمیلی می باشد. داروهای غیر مجاز (مواد مخدر)، واکسن ها، اندوکاردیت، بیماری های خود ایمن، لوپوس، سل، منونوکلئوز، لپروسی، مالاریا، هپاتیت، بیماری لایم، آرتریت روماتوئید و در برخی موارد بارداری نیز می توانند جواب مثبت کاذب ایجاد کنند. بیماریHIV می تواند باعث جواب منفی کاذب شود. استفاده از آنتی بیوتیک یا دریافت خون پیش از آزمایش نیز ممکن است بر جواب آزمایش تاثیر بگذارد.
تستهای غربالگری این بیماری در بعضی کشورها برای بعضی افراد خاص مثل خانم های باردار بصورت روتین انجام می شود.
پيشگيري
مطمئن ترين راه براي جلوگيري از ابتلا به عفونت هاي منتقله از راه جنسي (از جمله سيفليس) اين است که همسر شخص از نظر سيفليس تست داده باشد و غير بيمار تشخيص داده شود.
زخم هاي تناسلي نظير زخم هاي سيفليس در نواحي پوشيده يا غير پوشيده از کاندوم لاتکس، ممکن است به وجود بيايد هر چند که استفاده ي مداوم و صحيح از کاندوم، مي تواند خطر ابتلا به سيفليس را کاهش دهد.
درمان
بیمارانی که تحت درمان قرار می‌گیرند بایدیک ازمایش RPR قبل ازدرمان داشته باشند . بهترین شاخص موفقیت درمان افت تیتر این ازمون است . برخلاف تشخیص ، درمان آن ساده تر است. در طی مراحل اول، دوم و نهفته ،اول تزریق دوزواحد پنی سیلین جهت درمان کافی است. افرادی که به پنی سیلسن حساسیت دارند و حامله هم نیستند از آنتی بیوتیک‌های خوراکی مثلداکسی سایکلین، تتراسایکلین و یا اریترومایسین برای مدت ۲ هفته لازم است.
• بیمارانی که در مرحله نهفته دیررس تشخیص داده می‌شوند و یا مرحله بندی برای آنهاامکان پذیر نیست، نیاز به تزریق ۳ دوز پنی سیلین به فاصله یک هفته دارند
• در بیمارانی دارای نوروسیفیلیس (درگیری سیستم اعصاب مرکزی) هستند؛ تزریق وریدی پنی سیلین جی هر ۴ ساعت برای ۱۰ تا ۱۴ روز مورد نیاز است. یک رژیم درمانی جایگزین دیگر تزریق پنی سیلسن یکبار در روز به همراه مصرف خوراکی پروبنیسید ۴ بار در روز برای مدت ۱۰ تا ۱۴ روز می‌باشد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان علايم سيفليس را داشته باشيد.
اگر در حين يا پس از درمان بیماری سفلیس، موارد زير رخ دهند: ـ تب ـ بثور پوستي، گلودرد يا تورم مفاصل مثل مچ‌پا يا زانو
اگر دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شده‌ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي ايجاد كنند.
اگر يك بار دچار سيفليس شده‌ايد و در سال گذشته چكاب (معاينه كامل) پزشكي نكرده‌ايد.
اگر با فرد مبتلا به سيفليس تماس جنسي داشته‌ايد.
عوارض
سفلیس خطر بروز ایدز را تا ۵ برابر افزایش می‌دهد.
خطر به دنیا آمدن نوزاد مرده یا مرگ نوزاد پس از تولد در مادران بارداری که سیفیلیس درمان‌نشده دارند وجود دارد.سیفلیس مادرزادی هم ممکن است در این حال اتفاق بیفتد . میکروب سیفلیس هر زمانی از حاملگی می‌تواند از جفت رد شود . درمان کافی مادر قبل از هفته شانزده حاملگی معمولاً مانع عفونت جنین می‌شود .درمان بعد از هفته ۱۸ ممکن است مادر را معالجه کند ولی مانع ایجاد عوارض در جنین نمی‌شود . علایم سه گانه هوچینسون یعنی دندان‌های هوچینسون، کراتیت بینابینی، و کری عصب ۸، پاتوگنومونیک سیفلیس مادرزادی دیررس می‌باشد .
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)